MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Elatmanın Önlenmesi Ve Eski Hale Getirme

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

KARAR

Davacı vekili; müvekkilinin maliki bulunduğu 521 ada 42 parsel sayılı taşınmaza davalı tarafından kendi gayrimenkulünde restorasyon çalışması yapılırken müdahale edildiğini belirterek müdahalenin men’i ile taşınmazın eski hale getirilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, müdahale edildiği iddia edilen yerlerin eski yapılar olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacının davasının kabulü ile “... ili ... ilçesi ... Mahallesi 521 ada 42 parselde davacı adına kayıtlı taşınmaza; aynı yer tapusunda kayıtlı olan ve davalı adına kayıtlı, 521 ada 41 parsel sayılı taşınmaz tarafından davacıya ait taşınmaza vaki müdahalenin men"ine ve eski hale getirilmesine, (16.03.2015 tarihli Harita Mühendisi raporunda gösterilen, A harfi ve sınırları yeşil renkli çizgi ile gösterilen zemin katta bulunan kayadan oyma yerin alanı 5,52 m2 ile B harfi ile mavi renkli çizgi ile gösterilen yol seviyesi altında kayadan oyma yer olarak kullanılmakta olan 25,98 m2 olmak üzere toplam 31,50 m2 lik tecavüzlü kısım)” karar verilmesi üzerine; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, müdahalenin men"i ve eski hale getirme isteğine ilişkindir.
1.Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve ilâmda belirlenip dayanılan gerektirici sebeplere göre, davalı vekilinin aşağıda belirtilen hususlar dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Eski hale getirme kararına yönelik temyiz itirazlarına gelince;
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu"nun 3.maddesi ile “Kültür varlıkları, Tabiat Varlıkları, sit....” gibi taşınmazların tanımı yapılmış 6.maddesi hükmü ile de korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının nelerden ibaret olduğu duraksamaya yer bırakmayacak şekilde belirtildikten sonra 2863 Sayılı Yasanın 26.5.2004 tarihli ve 5177 Sayılı Yasanın 26.maddesiyle değişik 7.maddesinde, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının ve sit alanlarının ne şekilde tespit edileceği ve belirleneceği hususu açığa kavuşturulmuştur.

Dosyanın incelenmesinde, dava konusu 521 ada 42 parsel sayılı taşınmazın beyanlar hanesinde herhangi bir şerh bulunmamakla beraber davalıya ait 521 ada 41 parsel sayılı taşınmazın beyanlar hanesinde “Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” ibaresinin bulunduğu, davalı taşınmazda keşif yapılmış olmakla birlikte çekişmeli taşınmazın altında bulunan (uyuşmazlığın konusunu teşkil eden) kayadan oyma yerlerin davalıya ait taşınmaz ile birlikte korunması gereken kültür varlığı olup olmadığına ilişkin bir araştırma yapılmamış olduğu anlaşılmaktadır.
Davalının malik olduğu (komşu) 521 ada 41 parsel sayılı taşınmazın beyanlar hanesinde “Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” şerhi bulunduğuna göre, bu parsel ile bir bütün kullanılan (ve esasen davacıya ait parselin altına denk gelen) uyuşmazlık konusu kayadan oyma mekanlar ile davalıya ait taşınmaza ilişkin kurumlardan bütün bilgi ve belgelerin alınarak var ise 521 ada 41 parsel sayılı taşınmaza dair restorasyon projesinin de ikmal edilmesi, akabinde mahallinde fen, inşaat ve arkeolog bilirkişiler ile tekrar keşif yapılarak rapor alınmak suretiyle, eski hale getirme talebine konu oyma yapıların eski olup olmadıkları, davalı tarafından meydana getirilip getirtilmediği, davalının restorasyon projesi kapsamında kalıp kalmadığı, korunması gereken kültür ve tabiat varlığı niteliğinde bulunup bulunmadığı ve şartların varlığı halinde de eski hale getirme şeklinin belirlenmesi gereklidir. Müdahaleli durumda olan kayadan oyma yerlerin korunması gereken kültür ve tabiat varlığı olmaması durumunda, öncelikle tespit edilecek eski hale getirme bedeli üzerinden usulüne uygun şekilde tamamlama harcı ikmal edildikten sonra eski hale getirme şekli konusunda Bölge Koruma Kurulu"ndan da görüş alınarak mahkemece gerektiğinde eski hale getirme kararı verilebileceği, korunması gereken kültür ve tabiat varlığı olması durumunda ise eski hale getirme kararı verilemeyeceği değerlendirilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazları yukarıda 2. bentte belirtilen nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile Yerel Mahkeme hükmünün 6100 sayılı HMK"nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle reddine, taraflarca HUMK"un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 23.12.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.