9. Hukuk Dairesi 2020/3790 E. , 2021/3658 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili ile davalılardan ... ve ... Sağlık Hiz. ve Görüntüleme İnşaat Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirket işçisi olarak 01.01.2010 tarihinde Gazi Üniversitesi Hastanesi’nde çalışmaya başladığını, 2012 yılından itibaren ise ... Üniversitesi Hastanesi’nde gece sekreterliğinde çalıştığını, fazla çalışma ve genel tatil alacaklarının karşılığının ödenmemesi sebebi ile iş sözleşmesini haklı olarak feshettiğini ileri sürerek, kıdem tazminatı ile izin, fazla çalışma ve genel tatil alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davacı vekili yargılama sırasında Mahkemeye sunduğu düzeltme dilekçesi ile davacının ...’ne bağlı iş yerinde çalışmadığını, müvekkilinin son dönemde Sağlık Bakanlığına bağlı ... Eğitim Araştırma Hastanesi’nde çalıştığını belirterek davayı 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 124. maddesi gereğince Sağlık Bakanlığına yöneltmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Şirket vekili, davacının gece sekreteri olarak çalıştığını ve 03.02.2013 tarihinden itibaren işe gelmediğini ve ödenmeyen işçilik alacağı bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, husumet itirazında bulunduklarını, davacının ... Sağlık Hizmetleri Limited Şirketi’nin işçisi olduğunu ve davacı ile aralarında iş sözleşmesi ilişkisinin bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalının iş sözleşmesini fesihte haksız olduğu, davacının ... Eğitim ve Araştırma Hastanesindeki çalışmasından dolayı hasım ... olarak gösterilmiş ise de hasmın Sağlık Bakanlığı olarak düzeltilmesi karşısında 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 124. maddesi uyarınca bu durumun tevcihte hata kabul edildiği ve 6100 sayılı Kanun’un 124/4. maddesi gereğince davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğine yönelik gerekçeyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm fıkrasında Sağlık Bakanlığı da dava konusu fazla çalışma ve genel tatil alacaklarından sorumlu tutulmuştur.
Davacının, davalı ...’nin taraf olmaktan çıkartılması sebebiyle karar başılığından çıkartılması ve yerine Sağlık Bakanlığının eklenmesi yönündeki tashih ve tavzih talebi Mahkemece 13.10.2016 tarihli ek kararla, davacının ... Üniversitesi Rektörlüğüne karşı dava ikame ettiği ancak yargılama sırasında bunun Sağlık Bakanlığı olarak düzeltilmesini talep ettiği, her ne kadar Mahkemece bu talep kabul edilmiş ise de; Sağlık Bakanlığının davaya dahlinin sağlanmadığı, dava dilekçesi ve duruşma gününün tebliğ edilip davadan haberdar edilmediği, ... aleyhine açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddedildiği, hüküm fıkrasında Sağlık Bakanlığı aleyhine hüküm kurulmuş ise de; Sağlık Bakanlığının davaya dahlinin sağlanmamış olması karşısında tashih yada tavzih yolu ile dahi hükmün başlığında davalı olarak gösterilen ve aleyhine açılan dava husumet yokluğundan reddedilen ..."nün Sağlık Bakanlığı olarak değiştirilmesinin yasal olarak mümkün olmadığı gerekçesiyle reddedilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalılardan ... Sağlık Hizmetleri Limited Şirketi ve davalı ... vekilleri; 13.10.2016 tarihli ek kararı ise davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
I) 13.10.2016 tarihli ek karara yönelik temyiz incelemesi :
Temyiz olunan karar, 13.10.2016 tarihli ek karar ile davacının tavzih ve tashih isteminin reddine ilişkindir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun hükmün tashihi başlıklı 304. maddesinde, "Hükümdeki yazı ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalar, mahkemece resen veya taraflardan birinin talebi üzerine düzeltilebilir. Hüküm tebliğ edilmişse hâkim, tarafları dinlemeden hatayı düzeltemez. Davet üzerine taraflar gelmezse,dosya üzerinde inceleme yapılarak karar verilebilir.
Tashih kararı verildiği takdirde, düzeltilen hususlarla ilgili karar, mahkemede bulunan nüshalar ile verilmiş olan suretlerin altına veya bunlara eklenecek ayrı bir kâğıda yazılır, imzalanır ve mühürlenir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Anılan Kanunun hükmün tavzihini düzenleyen 305. maddesi ise; "Hüküm yeterince açık değilse veya icrasında tereddüt uyandırıyor yahut birbirine aykırı fıkralar içeriyorsa, icrası tamamlanıncaya kadar taraflardan her biri hükmün açıklanmasını veya tereddüt ya da aykırılığın giderilmesini isteyebilir.
Hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar, tavzih yolu ile sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez."düzenlemesini içermektedir.
Dosya içeriğine göre, hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçların, tavzih ya da tashih yolu ile sınırlandırılması, genişletilmesi ve değiştirilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmakla; Sağlık Bakanlığına usulüne uygun şekilde davanın yöneltilmediği ve dava dilekçesinin tebliğ edilmediği ve bu durumda davaya dahil edilmeyen Bakanlığın karar başlığında davalı olarak gösterilmesine yönelik tavzih isteminin reddine ilişkin Mahkemece verilen karar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 304 ve 305. maddelerine uygun olduğundan bu karara yönelik temyiz isteminin reddi ile 13.10.2016 tarihli EK KARARIN ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
II) Asıl karara yönelik temyiz incelemesi :
Bir kişinin belli bir davada gerçekten davacı veya davalı sıfatına sahip olup olmadığı hususu usul hukuku değil, dava konusu hakkın özüne ilişkin bir maddi hukuk meselesidir. Bir davanın tarafları o davada gerçekten taraf sıfatına sahip değilse, mahkeme dava konusu hakkın esasına girip karar veremez. Davayı sıfat yokluğundan reddetmesi gerekir. Davacı olma sıfatı dava konusu hakkın sahibine, davalı sıfatı ise sübjektif hak kendisinden istenebilecek kişiye aittir. Kuşkusuz bu hak sözleşmeden, haksız fiilden, sebepsiz iktisaptan veya kanundan doğabilir.
Bir alacak davasında davalı olma sıfatı o alacağın gerçek borçlusuna aittir. Alacak davası, o alacağın gerçek borçlusundan başka bir kişiye karşı açılırsa, dava konusu alacağın mevcut olmadığından dolayı değil, davalının davalı sıfatına sahip olmadığından dolayı reddedilir. (Hukuk Muhakemeleri Usulü, Prof. Dr. Baki Kuru, I. Cilt, s. 1159)
Taraf sıfatı dava şartı değildir. Ancak taraf sıfatı itiraz niteliğinde olduğundan hakim diğer itirazlar gibi dosyadan anlaşılabildiği sürece resen dikkate alır.( Prof. Dr. Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, I. Cilt, s. 1195; Prof. Dr.Hakan Pekcanıtez - Prof. Dr. Oğuz Atalay - Prof. Dr. Muhammet Özekes Medeni Usul Hukuku Temel Bilgiler , s. 214)
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 124. maddesi ile bir davada taraf değişikliğinin, ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkün olduğu, maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebinin, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilebileceği, dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesinin kabul edilebilir bir yanılgıya dayanması halinde hâkimin karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebileceği düzenlenmiştir.
Hasımda yanılma halinde taraf değişikliği, karşı tarafın muvafakati ile gerçekleştirilebilirken, maddi hata bulunması, dürüstlük kuralına aykırı olmaması veya hasımda yanlışlığın kabul edilebilir bir yanılgıya dayanması halinde karşı tarafın muvafakati aranmaksızın hakim tarafından kabul edilmek suretiyle yapılabilmektedir.
Somut uyuşmazlıkta; davacı vekilince davacının ... Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ndeki çalışmaları için ... hasım olarak gösterilmiş, ardından Mahkemeye sunulan dilekçe ile maddi hataya dayalı olarak hasmın ... Üniversitesi olarak gösterildiği belirtilmiş, 6100 sayılı Kanun’un 124. maddesi gereğince taraf değişikliği yapılarak dava Sağlık Bakanlığına yöneltilmiştir. Mahkemece, davacı tarafın yöneltme dilekçesi ile dava dilekçesi ve ekleri Sağlık Bakanlığına tebliğ edilmemiş ve Sağlık Bakanlığı usulüne uygun olarak davaya dahil edilmediğinden davada taraf teşkili sağlanmamıştır. Belirtilen sebeple, Mahkemece, Sağlık Bakanlığına dava dilekçesi ve ekleri usulüne uygun olarak tebliğ edilerek taraf teşkili sağlanmalı, Bakanlığın göstereceği deliller de toplanarak dava konusu alacaklar yeniden bir değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Taraf teşkili usulüne uygun olarak sağlanmadan yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, hükmün sair yönleri incelenmeksizin bu sebeple bozulması gerekmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, bozma sebebine göre davalıların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacı ve davalı ... Sağlık Hiz. ve Görüntüleme İnşaat Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti."ye iadesine, 04.02.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.