Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/780 Esas 2021/881 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/780
Karar No : 2021/881


TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVALI):… Genel Müdürlüğü(…)
VEKİLİ : Av. …
II-(DAVALI YANINDA MÜDAHİL):…
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 31/10/2019 tarih ve E:2018/2567, K:2019/5801 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 6. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin değiştirilmesine ilişkin 27/11/2008 tarih ve 27067 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 1. maddesi ile bu değişikliğe dayanılarak …'in … atanmasına ilişkin 28/11/2008 tarihli işlemin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 31/10/2019 tarih ve E:2018/2567, K:2019/5801 sayılı kararıyla;
Dairelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın kısmen reddine kısmen ehliyet yönünden reddine, ilişkin kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 22/10/2015 tarih ve E:2013/3932, K:2015/3700 sayılı kararıyla bozulması üzerine,bu usuli bozma kararına uyularak, davanın …'e ihbar edildiği ve esas incelemesine geçildiği belirtilerek;
Dava konusu düzenleyici işlem yönünden;
Dava konusu Yönetmelik'in 6. maddesinin, 25/09/2014 tarih ve 29130 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik'in 3. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı; öte yandan, dava konusu Yönetmelik'in 12/09/2017 tarih ve 30178 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 27. maddesi ile tümüyle yürürlükten kaldırıldığı ve iptali istenilen Yönetmelik maddesinin karar tarihi itibarıyla mevcut olmadığı; bu nedenle, davanın konusuz kaldığı anlaşıldığından, anılan Yönetmelik hükmünün iptali istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmadığı,
Dava konusu atama işlemi yönünden;
Dava konusu bireysel işlemin, tesis edildiği tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre irdeleneceği, bireysel işlemin tüm hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldırılmadığı sürece, anılan işlemin dayanağı olan düzenleyici işlemin sonradan yürürlükten kaldırılmasının, söz konusu bireysel işlemle ilgili olarak açılan davanın sonuçlanmasına engel oluşturmayacağı açıklaması yapıldıktan sonra,
Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in dava konusu işlem tarihi itibarıyla yürürlükte olan "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Yönetmelik, özel kanunlardaki düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla;
a) 18/7/1984 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kadrolarda,
b) İl özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında,
c) Özelleştirme kapsam ve programında bulunan kuruluşlar da dahil olmak üzere kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarına ait memur kadroları ile sözleşmeli personel pozisyonlarında istihdam edilen personelin, müdür ve daha alt görevlere yapılacak görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atamaları ile en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin unvan değişikliği mahiyetindeki asaleten atamaları hakkında uygulanır.
Ancak;
a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 59 uncu maddesinde belirtilen istisnai memurluklara,
b) Mülki İdare Amirliği ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolara,
c) Kanunlar, tüzükler veya yönetmelikler çerçevesinde yardımcılık ya da stajyerlik dönemi sonunda öngörülen yeterlilik sınavı ve/veya tez aşamalarında başarılı olduktan sonra atanabilecek görevlere,
d) Dışişleri Bakanlığı uzmanlıklarına,
e) Anayasa Mahkemesi Başkanlığına ait 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi kadrolar, Adalet Bakanlığı icra müdür ve yardımcısı kadroları ile Diyanet İşleri Bakanlığında protokol işlerini yürütmekle görevli şube müdürü kadrosuna,
f) Başmüdür, işletme, müessese, fabrika, kombina ve meydan müdürlüklerine, taşra teşkilatı bölge ve il müdürü ile doğrudan merkeze bağlı taşra kuruluşlarının müdür kadrolarına ve bunların yardımcılıklarına, yapılacak atamalarda bu Yönetmelik hükmü uygulanmaz.
Kurum ve kuruluşlar, daha üst görevler de dahil olmak üzere ikinci fıkrada belirtilen görevler ile bu Yönetmelik kapsamında bulunmayan diğer görevlere yapılacak atamalara ilişkin şartlarını özel yönetmeliklerinde düzenleyebilirler." hükmünün yer aldığı,
(Mülga) Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca da, bu Genel Yönetmelik hükmüne istinaden, 25/07/2006 tarih ve 26239 sayılı Resmi Gazete'de Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin yayımlandığı,
"Usulde paralellik" ilkesinin, bir idari işlemin geri alınmasının, kaldırılmasının ya da değiştirilmesinin, o işlemin tesisinde izlenen yönteme göre yapılması gerekliliğini ifade eden ve yargısal içtihatlarda da kabul gören bir İdare Hukuku ilkesi olduğu; buna göre, bir işlemin hangi yöntem ve süreç izlenerek yürürlüğe konuluyorsa, o işlemin geri alınması ya da değiştirilmesinin de, aynı yöntem ve sürece bağlı olması gerektiği,
Yukarıda metni verilen Genel Yönetmelik hükmüne dayanılarak (mülga) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından 25/07/2006 tarih ve 26239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nde, önce (mülga) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından 09/03/2007 tarih ve 26457 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik'le, daha sonra da Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından 28/05/2008 tarih ve 26889 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik'le değişiklik yapıldığı; Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından 27/11/2008 tarih ve 27067 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik'le değişiklik yapılması üzerine de bakılan davanın açıldığı,
Bu durumda; davalı idarenin Genel Yönetmelik hükümleri uyarınca görevde yükselme ve unvan değişikliği ile ilgili yönetmelik çıkarma yetkisi bulunmakta ise de; ilk defa (mülga) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nde değişiklik yapma veya bu Yönetmelik'i yürürlükten kaldırma yetkisinin "usulde paralellik ilkesi" gereğince yine ilgili Bakanlığa ait olması karşısında, anılan Yönetmelik'te davalı idarece değişiklik yapılması yönündeki düzenlemede hukuka uyarlık görülmediği,
Bu nedenle, hukuka uygun bulunmayan dava konusu Yönetmelik hükmüne dayalı olarak, …'in … atanmasına ilişkin 28/11/2008 tarihli dava konusu işlemde de hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle,
Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin değiştirilmesine ilişkin 27/11/2008 tarih ve 27067 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik'in 1. maddesinin iptali istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığına; …'in ...atanmasına ilişkin 28/11/2008 tarihli işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kamu iktisadi teşebbüsü olan ÇAYKUR'un, kamu tüzelkişisi olarak yönetmelik çıkarma ve değişiklik yapma yetkisi olduğu; Resmi Gazete sürecindeki karışıklıktan kaynaklı bir maddi hata olduğu; Bakanlığın bu yönetmeliklerin hiçbirisini ihdas etme veya değiştirme yetkisi bulunmadığı, kararın "karar verilmesine yer olmadığına" ilişkin kısmının gerekçesinin, atama işlemine ilişkin kısmı için de geçerli olması gerektiği; bireysel işlem yönünden de davanın konusuz kaldığı; ...'in 2015 yılında "Genel Müdür Yardımcılığına" atandığı; daha sonra bu göreve ilaveten "yönetim kurulu üyeliğine" atandığı ve bu görevlerine ilaveten boş bulunan "Genel Müdürlük" görevine de vekalet ettiği; Personel Daire Başkanlığı görevi ile illiyet bağının kesildiği; Genel Müdür olabilmek için Personel Daire Başkanı olma zorunluluğu bulunmadığı; öte yandan, iptal kararı ile ...'in hukuki güvenliğinin de ihlal edildiği belirtilerek temyize konu kararın iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı yanında müdahil tarafından, dava konusu Yönetmelik yönünden verilen "karar verilmesine yer olmadığına" ilişkin kısmın bireysel işlem yönünden de geçerli olması gerektiği; temyiz konu kararın uygulanmasının hukuken ve fiilen imkansız olduğu; artık "Personel Daire Başkanı" olmadığından, davacının bu davayı açmaktaki menfaat şartının ortadan kalktığı; dava konusu düzenlemede ve buna dayalı olarak yapılan atama işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı ve Daire kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının iptale ilişkin kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Üyeler …, …, …, … ile …'in, davacı Sendikanın, ancak, üyelerinin ortak çıkarlarının etkilenmesi ya da üyelerinden birinin menfaatini ihlal eden bir işlem tesisi ve hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyesini temsilen dava açmasının mümkün olduğu; bireysel işleme karşı doğrudan sendika olarak iptal davası dava açılamayacağından davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerektiği yolundaki oylarına karşılık, davacı Sendikanın, dava konusu kadroya atanma koşullarını sağlayan üyeleri açısından menfaat koşulunu sağladığından iptal davası açma ehliyetinin bulunduğuna oyçokluğu ile karar verilerek işin esası incelendi:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın iptale ilişkin kısmı, dava konusu bireysel işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin ve davalı idare yanında müdahilin temyiz istemlerinin reddine,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen iptale ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin 31/10/2019 tarih ve E:2018/2567, K:2019/5801 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/04/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.



KARŞI OY

X- Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından ilk defa yayımlanan Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nde değişiklik yapma veya bu Yönetmelik'i yürürlükten kaldırma yetkisinin "usulde paralellik ilkesi" gereğince yine ilgili Bakanlığa ait olduğu ve bu nedenle, anılan Yönetmelik'te davalı idarece değişiklik yapılması yönündeki dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmamakla birlikte hizmet gerekleri ve kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde davalı idarenin, Yönetmelik hükmü olmasa da, personelini dava konusu kadroya atama konusunda takdir yetkisine sahip olduğu da açıktır.
Bu itibarla, davalı yanında müdahil ...'in … atanmasına ilişkin 28/11/2008 tarihli işlemin esasının incelenerek; ilgilinin, anılan kadroya atanma şartlarını taşıyıp taşımadığının irdelenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, Daire kararının temyize konu olan dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.


KARŞI OY

XX- Temyize konu Danıştay Onikinci Dairesinin E:2018/2567, K:2019/5801 sayılı kararının verildiği 31/10/2019 tarihinde yürürlükte bulunan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 09/07/2018 tarih ve (3. Mükerrer) 30473 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 178. maddesiyle getirilen Ek 36. maddesinde; "Kamu kurum ve kuruluşlarının merkez teşkilatındaki üst kademe kamu yöneticisi ve taşra teşkilatındaki il ve bölge müdürü kadro, pozisyon ve görevleri ile bu kadro, pozisyon ve görevlerin dengi ve daha üstü kadro, pozisyon ve görevlere atanabilmek için, öğrenim durumu şartı dışında;
a) Belirli bir meslek mensubu, kariyer meslek mensubu ya da kurum personeli olmak,
b) 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinde belirtilen hizmet sınıfları kapsamına dâhil kadrolarda bulunmuş veya bulunuyor olmak,
c) Hâkimlik ve savcılık mesleğinden olmak,
ç) Belirli kadro veya görevlerde belirli bir süre bulunmuş olmak, gibi özel şartlar aranmaz...." hükmüne yer verilmiştir.
Bu durumda, kamu kurum ve kuruluşlarının merkez teşkilatındaki üst kademe kamu yöneticisi görevlerine atanabilmek için, öğrenim durumu şartı dışında, kariyer meslek mensubu olmak şartının veya herhangi bir şartın aranmayacağı yönündeki düzenleme karşısında, davalı idare yanında müdahil olan ...'in ...atanmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından anılan işlemin iptali yönünde verilen Daire kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle temyiz isteminin kabulü ile Daire kararın temyize konu kısmının bozulması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.