MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA: Davacı, 27/28/30.10.2009-82 (EG); 127 (TÖ) nolu inceleme raporundaki alt işverenlik ve muvazaa iddiaları ile aleyhe olan tüm iddiaların iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacılar avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı TKİ Geli Müdürlüğü vekili dava dilekçesinde özetle; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri tarafından davacıya ait iş yerlerinde 12-16.10.2009 tarihleri arasında yapılan inceleme sonunda16.10.2009 tarihli tutanak düzenlendiğini, her ne kadar ihale ile iş yapan firmaların bir kısmının alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğu tespit edilmişse de, tüm işlemlerin iş mevzuatı ve kamu ihale mevzuatına uygun olarak gerçekleştirildiğini, kurumun ihale makamı olup, işveren sıfatı olmadığını, raporda belirtilen sözleşmelerde hiç bir şekilde muvazaa alt işveren, üst işveren ilişkisinin söz konusu olmadığını belirterek, raporda yer alan muvazaa ve alt işverenlik iddiaları ile aleyhlerine olan diğer iddiaların iptaline karar verilmesini istemiştir.
Birleştirilen 2010/45 esas sayılı dosya davacısı ... dava dilekçesinde özetle; TKİ Genel Müdürlüğünün Geli Müessese Müdürlüğüne bağlı Yeniköy Linyitleri İşletme Müdürlüğü Hüssamlar Ocağı B,C panolarından ve Belentepe kömür sahasından arakesme dekapajı, kömür kazı, yükleme, nakliye ve kömürün ... teslim edilmesi işinin ihale ile alındığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Aydın Bölge Müdürlüğü raporunda asıl işveren-alt işveren ilişkisinin muvazaalı bir işleme dayandığı görüşüyle şirket aleyhine 10.000,00 TL idari para cezasının Aydın Bölge Müdürlüğü tarafından uygulanması gerektiği belirtilmiş ise de müfettiş raporuna itirazlarının kabulü ile uygulanması öngörülen para cezasının iptaline karar verilmesini istemiştir.
Birleştirilen 2010/44 Sayılı dosyanın davacısı ... vekili dava dilekçesinde özetle; şirketin TKİ Genel Müdürlüğünün Geli Müessese Müdürlüğünden ihale ile Dekapaj işi aldığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Aydın Bölge Müdürlüğü raporunda asıl işveren - alt işveren ilişkisinin muvazaalı bir işleme dayandığı görüşü ile şirket aleyhine idari para cezası uygulanması yönündeki müfettiş raporuna itirazlarının kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Bölge Çalışma Müdürlüğü vekili; davanın reddini istemiştir. Davalı ... vekili yanıt dilekçesinde; davacı tarafın muvazaa olgusunun şartlarının oluşmadığı yönündeki itirazın yerinde olmadığını bildirerek haksız davanın reddini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Kömür üretiminin zorunlu aşamalarının yani TKİ"nin ve somut olayda GELİ Müessese Müdürlüğünün asıl işlerini önceden kendisi yaparken sonradan hizmet alımı suretiyle söz konusu işlerin alt işverenlere yaptırılması, teknolojik bir zorunluluğun neticesi olmayıp iş hukukunun öngördüğü kamusal yükümlülüklerden kaçınmayı, personel giderlerini azaltarak karlılığı artırmayı amaçlayan TKİ"nin genel işletme politikasının bir sonucudur. İşçiler görünüşte taşerona ihale edilmiş bir işte çalışıyormuş gibi gösterilmiş ise de; işçilerin esasen TKİ."nin işçisi olduğu, kısa sürelerle taşeron olarak görünen kişi değiştiği halde işçinin işini aynen ve aralıksız olarak sürdürdüğü, taşeron işçisi gibi gösterilmesi hususunun muvazaalı olduğu; Bu noktada tarafların aralarındaki sözleşmeyi "taşeronluk sözleşmesi" olarak isimlendirmelerine karşın, Kanun"un tanımladığı anlamda bir alt işverenlik ilişkisi yaratmayı amaçlamadıkları, gerçekte, TKİ."nin işyerinde geçerli toplu iş sözleşmesi sebebiyle üretim maliyetini artırmakta olan işçilik (ücret-tazminat) kalemini bu yolla, mevzuatın belirlediği asgari düzeye indirmeyi amaçladığı, bu sebeplerle davacıların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Aydın Bölge Müdürlüğünün 27/28/30.10.2009-82 (E.G) 127 (T.Ö) nolu inceleme raporunun iptali istemiyle açmış oldukları davaların reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içerisinde davacılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
İnceleme konusu olan dava, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş İzmir Grup Başkanlığı tarafından 12-16/10/2009 tarihinde davacı müessesenin Milas Yeniköyde"ki iş yerinde 27.09.2008 tarih ve 27010 sayılı resmi gazetede yayımlanan alt işverenlik yönetmeliğinin 12. maddesi uyarınca yapılan muvazaa incelemesi sonucunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Aydın Bölge Müdürlüğünün 27/28/30.10.2009-82 (EG); 127 (TÖ) nolu inceleme raporundaki alt işverenlik ve muvazaa iddiaları ile aleyhe olan tüm iddiaların iptali istemiyle açılan tespit davasıdır.
4857 sayılı İş Kanunu"nun 2/6. maddesinde “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.” düzenlemesi mevcuttur.
Söz konusu inceleme raporunda özetle, Özdoğanlar şirketine verilen işler ile ...."ye verilen üst örtü dekapaj işinin asıl işin bir bölümü niteliğinde bulunduğu, bu işlerin alt işverenlere ihale edilmesinde işin ve işletmenin gereği ile teknolojik uzmanlık gerektirmediği, 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesine aykırılık oluşturduğu, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin muvazaalı bir işleme dayandığı kanaatine varıldığı belirtilmiştir.
Mahkemece muvazaanın tespitine ilişkin olarak uzman bilirkişiler aracılığıyla heyet rapor aldırılmıştır. Heyet içindeki bilirkişilerin muvazaanın tespitine yönelik olarak farklı değerlendirmede bulundukları anlaşılmıştır.
Somut uyuşmazlıkta davacı alt işverenlere ihale edilen işlerin açık kömür işletmeciliğinin zorunlu aşamaları olduğu konusunda heyette bulunan bilirkişilerin raporlarında çelişki yok ise de, sonuç itibariyle her iki rapor arasında çelişki bulunduğu ve bu çelişkinin giderilmeden davanın karara bağlandığı anlaşılmıştır. Sağlıklı bir değerlendirme için öncelikle alt işverenlere ihale edilen işlerin işin ve işletmenin gereği ile teknolojik uzmanlık gerektirip gerektirmediği ve teknolojik bir üstünlüğe dayanıp dayanmadığı tespit edilmeli, TKİ ile davacı alt işverenlerin kullandığı ekipman, araç ve gereçlerin neler olduğu ve iş makinelerinin mülkiyetinin kime ait olduğuna ilişkin kayıt ve belgeler getirtilmeli, ihale edilen işin asıl işin bir bölümü şeklinde değilde bir bütün halinde ve anahtar teslimi iş niteliğinde ihale edilip edilmediği tespit edilmeli, bundan sonra işin teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektirip gerektirmediğinin tespiti yönünden; Üniversitelerin Maden Mühendisliği Fakültesinden seçilecek üç kişilik bilirkişi kurulu aracılığıyla iş yerinde yeniden keşif yapılarak ve gerekirse bilirkişilere davacıların iş yeri kayıtlarını inceleme yetkisi de verilerek rapor alınıp mevcut rapordaki çelişkilerin giderilmesinin sağlanması, sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir. Eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalı olup bozma sebebidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 11.05.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.