BAM Hukuk Mahkemeleri Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2022/154 Esas 2022/101 Karar Sayılı İlamı

T.C.
KAYSERİ
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
6. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO: 2022/154
KARAR NO: 2022/101
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 27/12/2021
ESAS NO: 2021/941
KARAR NO: 2021/1177
DAVANIN KONUSU: Zayi nedeniyle Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 18/01/2022
İSTİNAF KARAR YAZIM TARİHİ: 19/01/2022
KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ'nin istinafa konu edilen 27/12/2021 tarih ve 2021/941 E - 2021/1177 K kararına karşı süresi içinde davacı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine yapılan incelemede;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Dava dilekçesinde özetle;... bank ... Şubesi’nin ... IBAN numaralı hesabı üzerinden keşide edilen, keşidecisi ... Elk. Müh. Hiz. - ... olan, ... keşide tarihli, ... seri numaralı, ...-TL bedelli çekin öncelikle 3. kişilere ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesine ve yapılacak yargılama sonunda çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Tekmil dosya mündericatı birlikte değerlendirildiğinde; "...Davacı tarafın dava dilekçesi ekinde sunmuş olduğu çek fotokopisi incelendiğinde, QNB Finansbank Kayseri ... Şubesi’nin ... IBAN numaralı hesabı üzerinden keşide edilen, keşidecisi ... Elk. Müh. Hiz. - ... olan, ... keşide tarihli, ... seri numaralı, ...-TL bedelli çekin keşidecisinin, dosyamız davacısı ... olduğu görülmüştür. Yani dava konusu çekin keşideci-hesap sahibi eldeki davayı açmıştır. Dava basit usule tabi olup HMK'nun 320. maddesi gereğince mahkeme mümkün olan hallerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden de karar verebileceğinden yukarıda açıklanan nedenlerle HMK'nun 30. maddesi de dikkate alınarak dosyanın sürüncemede kalmaması için işbu davada dosya üzerinden karar verilmiştir. Yukarıda yazılı yasa maddeleri ve Yargıtay içtihatları bir bütün halinde değerlendirildiğinde; davacının çek hesap sahibi olarak davayı açmış olması, çek iptali davasının yetkili meşru hamil tarafından açılabileceği, dava ve talebe konu edilen çeklerin keşidecisi olan davacının iş bu davayı açmakta hukuki yararının bulunmadığı kanaatine varılmıştır. Bu nedenle hukuki yarar yokluğuna ilişkin dava şartı eksikliğinin mahkemece resen gözetilmesi hususu da dikkate alınarak davanın usulden reddine..." şeklinde karar verilmiştir.Bu karara karşı davacı vekilince yasal süresinde istinafa başvurulmuştur.
İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili tarafından ilk derece mahkemesine sunulan istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Çekin kaybolduğunun fark edilmesinden sonra müvekkil tarafından Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığına şikâyette bulunulmuş ve muhatap bankaya bildirimde bulunulduğunu, çeki eline geçiren kişinin, çek karşılığını bankadan tahsil etmesi veya çeki işletmesi tehlikesi halen söz konusu olduğunu, davaya konu çekin ... San. Tic. Ltd. Şti.'ye ulaşmaması sebebiyle müvekkil tarafından yeniden çek keşide edildiğini, davaya konu çekin üçüncü şahısların eline geçmesi ihtimalinde müvekkil tarafından çek bedelini tekraren ödemesi gündeme gelecektir ve müvekkil açısından telafisi imkânsız zararlar doğuracağını, olaya göre senedi elinde bulunduran kişi yetkili hamil olmadığını, kaybolan çeki elinde bulunduran kişi çeki alan hırsız olduğunu, hukukta bulunan bu boşluktan hırsızlar yararlandığını, çek gönderilen kişi, çekin eline ulaşmaması nedeniyle dava açmak istememekte, çeki düzenleyen kişi ise hukuken kendisine hak tanınmadığı için davayı açamadığını, bu nedenle kayıp çekin vade tarihinin çok yakın olması sebebiyle çek bedelinin bankadan alınmaması için öncelikle ödeme yasağı konulmasını, devamında da adı geçen çekin zayii nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etme zarureti hasıl olduğunu, istinaf talebinin kabulü ile kararın yeniden incelenerek, ödeme yasağı konulmasını, devamında da adı geçen çekin zayii nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK'nın 355. maddesine göre "İnceleme, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır. Ancak Bölge Adliye Mahkemesi kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu resen gözetir" şeklinde düzenleme bulunmaktadır.Dava, zayi nedeniyle çek iptali (Hasımsız) talebine ilişkindir.Dava konusu çekin fotokopisini davacı taraf dosyaya sunmuştur. incelendiğinde; ....bank, Kayseri ... Şubesinden verilme, ... keşide tarihli keşide yeri Kayseri olan lehdarı "... San. Tic. Ltd. Şti", keşidecisi de ... (davacı) olarak isim ve imzası görünen ... TL bedelli bir adet çek olduğu anlaşılmıştır. Bu çekin kaybolduğu iddiasıyla iptali ve ihtiyati tedbir kararı (ödeme yasağı) verilmesini isteyen davacının dava konusu işbu çekte keşideci olduğu hem çek fotokopisinden hem de bu yöndeki davacı vekilinin dava dilekçesindeki yazılı açık beyanlarından anlaşılmıştır.6102 sayılı TTK 757/1 Maddesinde; "...İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir. " düzenlemesi mevcut olup devamında 818/1-s maddesinde ise Poliçeye ait iptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle 764 üncü maddenin birinci fıkrasındaki hükümlerin uygulanacağının belirtildiği görülmüştür.Bununla birlikte 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 818/1-s bendi yollamasıyla çekler hakkında da uygulanacak olan Türk Ticaret Kanunu'nun 651, 757 ve 765.maddeleri gereğince zayi nedeniyle çek iptali davası açma hakkı kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda senet (çek) üzerinde hak sahibi olan kişiye ait olduğu (651/2.madde) yani çekte hamil olan kişinin ancak zayi nedeniyle çekin iptaline karar verilmesini isteyebileceği, dava dilekçesindeki ibarelerden davacının keşideci olduğu, keşidecinin zayi nedeni ile iptal davası açma yetkisi olmadığı gerekçesiyle davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle 6100 sayılı HMK 114/h. maddesi uyarınca reddide gerekir. (Aynı yönde Yargıtay 11.HD.nin 2016/8896 esas, 2017/5853 karar sayılı emsal kararı)Dava, TTK’nın 818. maddesi delaletiyle uygulanması gereken 757 vd. maddelerine temas eden çek iptali davası niteliğindedir. Dava, açıklanan bu niteliği itibariyle HMK’nın 382/(1) e-6 maddesi uyarınca çekişmesiz yargı işi kapsamında olup ilk derece mahkemelerinin çekişmesiz yargı işleri bakımından verdikleri kararlara karşı vaki istinaf başvuruları bakımından Bölge Adliye Mahkemelerince verilen kararlara karşı, HMK’nın 362/(1) ç. maddesi uyarınca temyiz yoluna başvurulamaz. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2021/9 Esas, 2021/446 Karar)
Açıklamalar ışığında davanın reddi yönündeki mahkeme kararında usul ve yasaya aykırı bir yön yoktur. Davacının istinaf sebepleri haklı ve yerinde görülmemiştir. Mahkemenin davanın reddi kararının usul ve yasa yönünden hukuka uygun olması nedeniyle davacının istinaf talebinin HMK'nın 353/1-b.1.maddesi gereğince esastan reddine dair aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1- KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ'nin istinafa konu edilen 27/12/2021 tarih ve 2021/941 E - 2021/1177 K sayılı nihai kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşılmakla davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
Bu nedenle davacının istinaf dilekçesiyle birlikte istediği ihtiyati tedbir talebinin de reddine
2-Alınması gerekli olan 80,70 TL istinaf karar ve ilam harcı peşin yatırıldığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
3-İstinaf başvurusunda bulunan davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin ve istinaf kanun yoluna başvurma harcının kendi üzerinde bırakılmasına,
4-HMK'nın 302/5.maddesi gereğince kesinleşme kaydı ve kesinleşme kaydı yapılan kararların yerine getirilmesi için gerekli bildirimlerin; harç tahsil işlemlerinin, HMK'nın 359/4 maddesi gereğince işbu kararın taraflara tebliği işlemlerinin yapılması ve varsa artan gider avansının ilgili tarafa iadesi işlemlerinin İlk Derece Mahkemesi tarafından yapılmasına,
5-İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından karşı taraf yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme ile HMK 382/(1) e-6 bendi yollamasıyla HMK 362/1-ç uyarınca KESİN olarak oy birliği ile karar verildi. 18/01/2022