Danıştay 10. Daire 2021/1786 Esas 2021/1902 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/1786
Karar No : 2021/1902

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR): 1- …
2- …
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR): 1- …Bakanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yrd. V. …
2- … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMLERİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Beşiktaş İlçesinde bulunan "…" isimli gece kulubüne 01/01/2017 tarihinde yapılan silahlı saldırıda davacıların çocuğu …'in hayatını kaybetmesi nedeniyle olayda idarenin hizmet kusurunun bulunduğundan bahisle, müteveffanın annesi … için 100,00 TL destekten yoksun kalma, 400,00 TL cenaze defin gideri, babası … için 100,00 TL destekten yoksun kalma tazminatı 400,00 TL cenaze ve defin gideri olmak üzere toplam 1.000,00 TL maddi (fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak), her bir davacı için ayrı ayrı 250.000,00 TL olmak üzere toplam 500.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacıların kızının terör saldırısı sonucunda hayatını kaybettiği, bu yöndeki talebin 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun kapsamında olduğu, idare tarafından 5233 sayılı Kanun kapsamında öngörülen zarar kalemleri esas alınarak davacılara 33.620,30 TL ödeme yapılmasına karar verildiği, bu miktar kabul edilmeyerek sulhname imzalanmamış ise de, olayda davalı idarelerin hizmet kusurunun bulunmadığı ve kusursuz sorumluluk halinin mevcut olmadığı, bu durumun özel bir Kanun olan 5233 sayılı Kanun'da düzenlenmiş olması nedeniyle bu düzenleme aşılarak davacılara maddi tazminat verilemeyeceğinden 2577 sayılı Kanun'un 13. maddesi uyarınca talep olunan maddi tazminat isteminin reddi gerektiği, davacıların uğradığı manevi zararın sosyal risk ilkesi uyarınca tazmini gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen reddi kısmen kabulü ile, davacı anne ve babaya ayrı ayrı 50.000,00 TL manevi tazminatın idareye başvuru tarihi olan 28/02/2017 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ödenmesine, fazlaya ilişkin 400.000,00 TL manevi tazminat ile 1.000,00 TL maddi tazminat isteminin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; İdare Mahkemesi kararının, manevi tazminat isteminin 100.000,00 TL'lik kısmının kabulüne, 400.000,00 TL'lik kısmının reddine ilişkin kısmına yönelik, istinaf istemlerinin yerinde görülmediği, davacıların maddi tazminat talebinin 5233 sayılı Kanun çerçevesinde karşılanması gerektiği, İstanbul Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan 1 No'lu Zarar Tespit Komisyonu tarafından teklif edilen miktara karşılık gelen 33.620,30 TL'lik kısmının kabulü gerekmekte ise de; dava dilekçesinde her bir davacı için ayrı ayrı 500,00 TL olmak üzere toplam 1.000,00 TL maddi tazminat talep edildiği ve söz konusu tutarın da Mahkemenin nihai kararından önce artırıma tabi tutulmadığı görüldüğünden, taleple bağlı kalınarak 1.000,00 TL maddi tazminatın uyuşmazlık tutanağının imzalandığı 24/08/2017 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce davacılara ödenmesi gerektiği gerekçesiyle İdare Mahkemesi kararının, manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü kısmen reddine ilişkin kısmına yapılan istinaf başvurularının reddine, maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmına yapılan davacıların istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile kararın maddi tazminat istemlerinin reddine ilişkin kısmının kaldırılmasına, maddi tazminat istemleri bakımından davanın kabulüne, 1.000,00 TL maddi tazminatın 24/08/2017 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davacılara ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davacılar tarafından, bilirkişi incelemesi yapılmaksızın gerçek zararın hesaplanmasının mümkün olmadığı, ilk derece mahkemesinin maddi tazminatın reddine dair kararının kaldırılmasına rağmen fazlaya dair talep, dava ve ıslah haklarının ihlal edilerek karar verildiği, yeterli inceleme yapılmadığı, manevi tazminat miktarının çok düşük olduğu ileri sürülmektedir. Davalı İçişleri Bakanlığı tarafından, olayın münferit bir terör eylemi olduğu, hizmet kusurlarının bulunmadığı, 5233 sayılı Kanuna göre manevi tazminata hükmedilemeyeceği, takdir edilen miktarın fahiş olduğu ileri sürülmektedir. Davalı İstanbul Valiliği tarafından, kusurlu veya kusursuz sorumluluklarının bulunmadığı, takdir edilen miktarın fahiş olduğu, manevi tazminata faiz yürütülemeyeceği ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN_SAVUNMALARI :Taraflarca karşılıklı olarak temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Kararın, bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden; İstanbul İli, Beşiktaş İlçesi'nde bulunan …adlı gece kulübüne 01/01/2017 tarihinde yapılan silahlı saldırı sonucunda vefat eden …'in anne ve babası tarafından kızlarının hayatını kaybetmesi nedeniyle maddi ve manevi zarara uğranıldığı ileri sürülerek davalı idareye başvuruda bulunulduğu, davalı idarenin istenilen miktarda zararı karşılamaması üzerine, anne ve baba için şimdilik 1.000,00 TL ( 200 TL cenaze ve defin gideri 800,00 TL destekten yoksun kalma) maddi, her bir davacıya ayrı ayrı 250.000,00 TL olmak üzere toplam 500.000,00 TL manevi tazminatın, mütevaffanın ölüm tarihi olan 01/01/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun'un 7. maddesinde; hayvanlara, ağaçlara, ürünlere ve diğer taşınır ve taşınmazlara verilen her türlü zararlar, yaralanma, engelli hale gelme ve ölüm hallerinde uğranılan zararlar ile tedavi ve cenaze giderleri; terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle kişilerin mal varlıklarına ulaşamamalarından kaynaklanan maddi zararların, bu Kanun hükümlerine göre sulh yoluyla idarece ödeneceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
A-) Temyize konu kararın, maddi tazminat istemlerinin kabulüne ilişkin kısmının incelenmesi;
Dosyanın incelenmesinden, davacıların maddi tazminat istemlerine karşılık olarak İstanbul Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan 1 Nolu Zarar Tespit Komisyonu tarafından 33.620,30 TL teklif edildiği, bu miktarın davacılar tarafından kabul edilmeyerek, genel hükümlere göre ve fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak 1.000,00 TL'lik maddi tazminat istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.
Bakılan uyuşmazlıkta, meydana gelen terör olayından kaynaklanan maddi zararların, 5233 sayılı Kanun kapsamında karşılanması gerektiği, davacıların genel hükümlere göre tam yargı davası açmalarının 5233 sayılı Kanun kapsamındaki haklarından vazgeçmeleri anlamına gelmediği, idarenin, davacılara teklif ettiği tazminat miktarı ile bağlı olması nedeniyle Bölge İdare Mahkemesi tarafından davacılara, maddi tazminat istemlerini 33.620,30 TL'ye arttırabilecekleri hususunun bildirilmesinden sonra maddi tazminat konusunda bir hüküm kurulması gerekmektedir.
Bu itibarla, davacılara miktar arttırım hakkı verilmeden, maddi tazminat istemleri bakımından davanın kabulüne ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin kararında bu yönüyle hukuki isabet yoktur.
B-) Temyize konu kararın, manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü, kısmen reddine ilişkin kısmının incelenmesi;
Manevi zarar; kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, ölüm veya uğranılan diğer cismani zarar nedeniyle duyulan acı ve ızdırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran belli ağırlıktaki her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmektedir. Kendisinin veya yakınlarının uğradığı tecavüz, saldırı veya meydana gelen bir ölüm olayı sonucunda; fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin mal varlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar. Belirtilen niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi ve tam yargı davalarının niteliği gereği takdir edilecek manevi tazminat miktarının, olayın ağırlığını ortaya koyacak, hukuka aykırılığı özendirmeyecek, bir başka ifade ile benzeri olayların bir daha yaşanmaması için caydırıcı ve aynı zamanda cezalandırıcı bir miktarda olması gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta meydana gelen terör olayında çocuklarının hayatını kaybetmesi nedeniyle manevi olarak etkilenen davacıların, bu hal itibarıyla elem ve acı duyması nedeniyle oluşan bu manevi zararın sosyal risk ilkesi gereği tazmini gerekmekle birlikte, İdare Mahkemesi tarafından davanın kısmen kabulü ile müteveffanın anne ve babası için ayrı ayrı 50.000,00 manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesinin, olayın oluş şekline göre zenginleşmeye sebep olacak miktarda fazla olduğu görüldüğünden, manevi tazminatın amaç ve niteliği de dikkate alınarak olay karşısında duyulan acıyla da orantılı olacak şekilde yeniden manevi tazminat takdiri yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Nitekim; benzer olaylar nedeniyle yaşamını yitiren şahısların yakınları tarafından açılan davalarda ilk derece mahkemeleri tarafından hükmedilen, eş için 50.000,00 TL, çocuk için 50.000,00 TL, anne ve baba için 30.000,00 TL ve kardeşler için 15.000,00 TL manevi tazminat miktarları, Dairemizin E:2019/4967, K:2020/970 ve E:2019/8249, K:2020/3966 sayılı kararları ile zenginleşmeye yol açmayacak, hakkaniyetli nitelikte ve Dairemiz içtihatlarına uygun bulunduğundan onanmıştır.
Bu itibarla, manevi tazminat istemleri hakkında verilen İdare Mahkemesi kararının kabule ilişkin kısmına karşı yapılan istinaf başvurularının reddine ilişkin temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz istemlerinin maddi tazminat yönünden kabulüne, manevi tazminat yönünden reddine, davalı idarelerin temyiz istemlerinin, maddi tazminat yönünden reddine, manevi tazminat yönünden kabulüne,
2. Davanın, maddi tazminat istemleri yönünden reddine, manevi tazminat istemleri yönünden kısmen kabulüne kısmen reddine ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak taraflarca yapılan istinaf başvurularının, kısmen kabulü kısmen reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 26/04/2021 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.