Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : İşe İade

YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davacı ve davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı iş sözleşmesinin haklı ve geçerli neden olmaksızın sendikal nedenlerle feshedildiğini belirterek feshin geçersizliğine, işe iadesine, yasal sürede başvurusuna rağmen süresi içerisinde işe başlatılmaması halinde sendikal tazminatın yasa gereği 1 yıllık ücretinden az olmamak üzere belirlenmesi ile boşta geçen süre ücretine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... vekili, husumet itirazında bulunmuş, diğer davalı .... ise davacının iş akdinin hizmet organizasyonunda yapılan değişiklik nedeniyle feshedildiğini ve fesih tarihinde davacının sendika üyesi olmadığını, davacı ile birlikte yeterli olmayan 8 personelin iş akdinin organizasyon değişikliğinden kaynaklanan personel geçişleri dolayısıyla feshedildiğini, Kemalpaşa adresindeki 7 personelin davacının çalıştığı depoda işe başlaması kararı alındığını, davacının sendika üyesi olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, davacının çalıştığı işyerinde “istihdam fazlası olmadığı” fesihden önce “7-8 işçinin diğer işyerinden davacının çalıştığı işyerine kaydırılıp” davacı ve diğerlerinin iş sözleşmelerinin sona erdirilerek “yeni işçi alımının yapıldığı, işverence fesih kararından önce başka hiçbir tedbire başvurulmaksızın doğrudan fesih yoluna gidildiği, feshin son çare olması gerektiği kuralına uyulmadığı gibi işçi istihdamı da yapılmakla fesihte geçerli neden koşulunun gerçekleşmediği gerekçesiyle feshin geçersizliğine davacının işe iadesine, davacı tarafça feshin sendikal nedenle yapıldığı ileri sürülmüş ise de sendika üyelik kayıtlarına göre davacının fesih tarihinde sendika üyesi olmadığı anlaşıldığından sendikal tazminat talebinin reddine, davalılar arasında asıl - alt işveren ilişkisi bulunduğu anlaşılmakla davacının alt işveren ....nde işe iadesine karar verilip, işe iadenin maddi sonuçları olan işe başlatmama tazminatı ve 4 aylık ücret ve eklerinden her iki davalının müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarına karar verilmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 18.maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
Fesih tarihinden yürürlükte olan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun “sendika özgürlüğünün güvencesi" başlıklı 25.maddesinin 2. fıkrasına göre; işveren, ücret, ikramiye, prim ve paraya ilişkin sosyal yardım konularında toplu iş sözleşmesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla bir sendikaya üye olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında çalıştırma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamaz; 3. fıkrasına göre; işçiler, sendikaya üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde işçi kuruluşlarının faaliyetlerine katılmaları veya sendikal faaliyette bulunmalarından dolayı işten çıkarılamaz veya farkli işleme tabi tutulamaz; 4. fıkrasına göre; işverenin fesih dışında yukarıdaki fıkralara aykırı hareket etmesi halinde işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilir. Aynı maddenin 5. fıkrasına göre ise; sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi halinde işçi, 4857 sayılı Kanunun 18,20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. Iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi halinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir
İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği iddiası ile açılan davalarda, salt işçinin sendika üyesi olması feshin de sendikal nedenle yapıldığını göstermez. Mahkemece, gerekli araştırma yapılarak ve özellikle de tanıklardan davacının sendika üyesi olmasının yanında ne tür sendikal faaliyetlerde bulunduğu somut olarak sorulup tespit edilerek toplanan deliller sonucu feshin sendikal nedenlere dayandığının tereddütsüz belirlenmesi gerekir.
Dosya içeriğine göre fesih için geçerli bir nedenin varlığı davalı işverence kanıtlanmadığından mahkemece feshin geçersizliğine karar verilmiş olması isabetli olup davalılar temyizi yerinde değildir.
Sendikal neden yönünden incelendiğinde ise; Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesinden geçen emsal nitelikteki (örneğin, 2013/33703 E, 2014/16543 K. Sayılı ve 2014/8294 E ve 2014/16544 karar sayılı) dava dosyalarında, yerel mahkemelerce belirtilen ilkeler doğrultusunda araştırma yapılmış ve davacılar hakkında davalı işverenin yoğun bir şekilde işçi alımı yaptığı bir sırada davacı ile birlikte 8 işçinin iş akdini feshetmesinin çelişkili olduğu ve 12.12.2013 tarihli Tüm Tis Sendikası cevap yazısına göre de iş yerinde sendikalaşma çalışmasının başlamasından kısa bir süre sonra sendikaya üye olanların hizmet akitlerinin tamamının feshedildiği, çalışanların işe iade davası açtıkları, sendikaya üye olmayıp sendika ile görüşen ..., ..., ... ve ... isimli çalışanların da bu görüşmeler sebebi ile hizmet akitlerinin feshedildiği, sendikaya üye olduğu belirtilen işçi sayısına nazaran sendikanın henüz TİS görüşmesi yapmak için gerekli çoğunluğu sağlayamadığı, ancak iş verenin sendikaya üye olan az sayıdaki işçilerin tamamını işten çıkardığı gibi sendika ile görüşen ancak henüz sendikaya üye olmayan çalışanların da hizmet akitlerini feshettiği, sendika yazısında isimleri belirtilen şahısların sendikaya üye olma tarihleri ile hizmet akitlerinin fesih tarihi arasında çok kısa bir zamanın bulunması, davalı iş verenin feshin geçerli nedene dayandığı hususunu ispatlayamaması davacılar ile benzer kıdemli ve sendikaya başvuran işçilerin de benzer işlemlere muhatap olmaları gerekçeleriyle iş akitlerinin sendikal nedenle feshedildiği kabul edilmiş olup, Yargıtay 22. Hukuk Dairesince de onanmıştır.
Somut olayda, mahkemenin gerekçesinde de belirttiği üzere davacı fesih tarihi itibariyle sendika üyesi değildir. Ancak iş akdinin sendikal nedenle feshedildiğinin kabulü ile sendikal tazminata hükmedilebilmesi için işçinin sendika üyesi olması gerekmemektedir. Sendikal faaliyetlerde bulunması nedeniyle iş akdinin feshedilmesi halinde de sendikal nedenle fesih sözkonusudur. Eldeki dava dosyası, Yargıtay 22. H.D.nden geçen emsal nitelikteki dava dosyaları ile birlikte irdelendiğinde, davalı işyerinde sendikal örgütlenmenin 2013 yılının Şubat ayında
başladığı, davacının da sendika üyesi işçilerle birlikte hareket ettiği ve sendikaya görüşmeye gittiği, diğer üye işçilerle birlikte aynı gün 18.03.2013 tarihinde de iş akdinin sonlandırıldığı anlaşılmaktadır. Tüm bu hususlar birlikte ele alındığında, davacının iş akdinin sendikal nedenle feshedilmiş olduğunun kabulü dosya içeriğine uygun düşecektir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, 4857 sayılı İş Yasasının 20/3. maddesi uyarınca mahkeme kararı bozulup ortadan kaldırılmış ve Dairemizce aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ile;
1-Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının ..... işyerine İŞE İADESİNE,
3-Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde davalılar müştereken ve müteselsilen sorumlu olmak kaydı ile ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni ve talebi dikkate alınarak davacının 1 yıllık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
4-Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilinin GEREKTİĞİNE,
5-Alınması gereken 29,20 TL harçtan peşin alınan 24,30 TL harcın mahsubu ile kalan 4,90 TL harç giderinin davalılardan alınarak ..."ye gelir kaydına,
6-Davacının yapmış olduğu 417,30 TL yargılama giderinin davalılardan müstereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, davalıların yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT"ne göre 1.800,00 TL avukatlık ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
8-Artan gider ve delil avansının ilgilisine iadesine,
9-Peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davalılara yükletilmesine, 23.03.2016 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.