Danıştay 6. Daire 2019/17617 Esas 2021/6169 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/17617
Karar No : 2021/6169

TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) ...
VEKİLİ : Av. …

2- (DAVALI) … Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : 1- … Belediye Başkanlığı
2- ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul ili, Maltepe ilçesi, ... Mahallesi, ... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda bulunan yapıda ruhsat ve eki projeye aykırı imalatlar yapıldığının tespit edilmesi sonucunda düzenlenen 18/12/2012 tarihli tespit tutanağı ile ... tarihli, ... sayılı yapı tatil tutanağına dayanılarak, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca ruhsata aykırı kısımların yıkılmasına ve aynı Kanunun 42/2. maddesi uyarınca fenni mesul sıfatıyla davacıya 83.680,54-TL imar para cezası verilmesine ilişkin ... tarihli, ... sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararının ve bu işlemin tebliğine dair alındı yazısının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemlerden tebligat işlemi yönünden davanın incelenmeksizin reddi ile encümen kararının yıkıma dair kısmının ehliyet yönünden reddine, para cezasına ilişkin kısmının iptaline dair İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmının temyiz edilmesi üzerine; Danıştay Ondördüncü Dairesinin 09/03/2017 tarihli, E:2014/10614, K:2017/1403 sayılı kararıyla "3194 sayılı İmar Kanununun 42/1. maddesinde fenni mesule bu cezaların 1/5 uygulanacağına dair hüküm yer aldığı, bu hüküm kapsamında fenni mesulün sorumlu olduğuna karar verilmesi ve idari para cezasının ise diğerlerine verilenin 1/5'i oranında verilecek şekilde düzenlenmesi gerekirken sorumluluğu bulunmadığından bahisle idari para cezasının iptaline dair verilen kararda hukuki isabet görülmediği" gerekçesiyle kararın iptale ilişkin kısmının bozulması üzerine, kararın düzeltilmesi istemi yönünden aynı Dairenin 27/11/2018 tarihli, E:2017/4073, K:2018/6885 sayılı kararıyla "fenni mesul sıfatıyla ihtilaflı yapının ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere uygun olarak inşa edilmesini denetlemekle görevli davacıya ruhsata aykırı imalatların idarece ... tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği tarihteki idari para cezası verilmesine ilişkin mevzuat hükmü (09/12/2009 günlü, 5940 sayılı Kanunun 2. maddesiyle değişik 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası) gereğince para cezası verilmesine ilişkin işlemde zaman yönünden yetki bakımından hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan İdare Mahkemesi tarafından işin esasına girildiğinde, ruhsata aykırı imalatlar yapılan binanın 3/A yapı sınıf ve grubunda bir yapı olduğu 09/11/1992 günlü yapı ruhsatında belirtilmekte ise de para cezası hesap raporunda ve dava konusu encümen kararında anılan yapının 3/B yapı sınıf ve grubunda bir yapı olarak işleme esas alındığının, artırım sebepleri olarak gösterilen diğer hissedarların muvafakatlarının alınmaması ile ilgili olarak taşınmazın hisseli olup olmadığının ve davacı tarafından aykırılıkların yapımında diğer hissedarların muvafakatlarının alındığına dair bir belgenin dosyada yer alıp almadığının, yine mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit etmesine dair artırıma ilişkin olarak da davalı idarece bu durumun somut bir tespitle ortaya konulup konulmadığının incelenerek karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmının bozulması üzerine, bozma kararına uyularak; ruhsata aykırı imalatlar gerçekleştirilen ve 09/11/1992 tarihli yapı ruhsatında 3/A yapı sınıf ve grubunda belirlenen yapının, 3/A olarak esas alınmak suretiyle hesaplanan temel para cezası miktarının 27.896,38-TL olduğu, yapının diğer hissedarların muvafakatlarının alındığına ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin bulunmaması, uygulama imar planı bulunan alanda kalması ve maliklerce işgalli şekilde kullanıldığının ... tarih ve ... sayılı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi gibi hususlar gözönünde bulundurularak 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 1., 5. ve 12. alt bendinde öngörülen artırım nedeninin uygulanmasında hukuka aykırılık, yapının mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ettiğinin açık ve kesin olarak ortaya koyan herhangi bir tespitte bulunulmaksızın 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 4. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasında ise hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle, ... tarih ve ... sayılı Encümen kararının, davacı hakkında uygulanan imar para cezasının, 47.423.84-TL'lik (27.896,38TL temel para cezası ve 19.527,46-TL artırım miktarı) kısmı yönünden davanın reddine, 36.256,70-TL'lik kısmının ise iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDELERİN İDDİALARI : 1- Davalı idare tarafından, Mahkeme kararının dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
2- Davacılar tarafından, Mahkeme kararının davanın reddine ilişkin kısmının usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Maltepe ilçesi, ... Mahallesi, ... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda bulunan yapıda ruhsat ve eki projeye aykırı imalatlar yapıldığının tespit edilmesi sonucunda düzenlenen 18/12/2012 tarihli tespit tutanağı ile ... tarihli, ... sayılı yapı tatil tutanağına dayanılarak, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca ruhsata aykırı kısımların yıkılmasına ve aynı Kanunun 42/2. maddesi uyarınca fenni mesul sıfatıyla davacıya 83.680,54-TL imar para cezası verilmesine ilişkin ... tarihli, ... sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararı ve bu işlemin tebliğine dair alındı yazısı düzenlenmiş olup, bunların iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde; "Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır. (...)" hükmüne yer verilmiş olup, aynı maddenin 2. fıkrasının (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerindeki artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup, söz konusu (c) bendinin 1. alt bendinde; aykırılığa konu imalatın hisseli parselde diğer maliklerin muvafakati alınmadan yapılmış olması halinde cezanın %30 oranında artırılacağı, hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının ve varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen artırım sebeplerinin varlığı halinde artırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı ve bunların toplamlarının alınması suretiyle toplam ceza miktarının bulunacağı ve bulunan bu miktarın belediye encümeni tarafından imar para cezası olarak verileceği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, İstanbul ili, Maltepe ilçesi, ... Mahallesi, ... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda bulunan yapıda ruhsat ve eki projeye aykırı imalatlar yapıldığının tespit edilmesi sonucunda düzenlenen 18/12/2012 tarihli tespit tutanağı ile ... tarihli, ... sayılı yapı tatil tutanağına dayanılarak, "1277 m2 aykırılıktan etkilenen alan üzerinden 3/B yapı sınıf ve grubu üzerinden" 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesinin (a) bendi uyarınca temel para cezası ve bu cezaya aynı maddenin (c) bendinin 1., 4., 5. ve 12. alt bentleri uyarınca hesaplanmak suretiyle fenni mesul sıfatıyla davacıya (ve mal sahiplerine ayrı ayrı olmak üzere) toplamda 83.680,54-TL imar para cezası verilmesine ilişkin ... tarihli, ... sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararının düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davalı idarece söz konusu yapıya ilişkin düzenlenen 09/11/1992 tarihli yapı ruhsatında yapının sınıf ve grubunun 3/A olduğunun belirtildiği, fakat davalı idarece para cezası hesaplanırken yapı sınıf ve grubunun 3/B olarak dikkate alındığı, 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesinin (a) bendi uyarınca temel para cezası hesaplanırken yapı sınıf ve grubunun dikkate alınması gerekmesine rağmen idarece yapılan hesaplamanın ve yapı tatil tutanağının içeriğinden bu hususun açıkça ortaya konulamadığının anlaşıldığı, ayrıca aynı maddenin (c) bendinin 1. alt bendi uyarınca yapılan artırım yönünden İdare Mahkemesince davanın reddine karar verilmişse de; bu bent uyarınca artırım uygulanabilmesi için, yapının hisseli parselde diğer maliklerin izni olmadan yapılmış olması gerekmekte iken, taşınmaza ait tapu kaydının incelenmesinden 25/08/2006 tarihinde "Şehnaz Kalkan ve Atilla Kalkan" adına satış yapıldığı ve 1/2 oranında hissedar oldukları, ayrıca dava konusu encümen kararının da taşınmazın tespit edilen tüm hissedarları adına düzenlendiği anlaşılmakta olup, aykırılığa konu imalatın hisseli parselde diğer maliklerin muvafakati alınmadan yapılmış olduğundan bahisle temel para cezasının artırılamayacağı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesinin (a) bendi uyarınca temel para cezası hesaplanırken yapı ruhsatındaki ve idarece düzenlenen encümen kararındaki yapı sınıf ve grubuna dair farklılığın işlemi sakatlayacağı anlaşıldığından, idarece yapılan hesaplamanın yerinde olup olmadığı yönünden gerekirse keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle konunun araştırılması gerekmekte olup, temel para cezasının sakatlanması durumu söz konusu ise para cezasına yapılan artırımlar yönünden ayrıca inceleme yapılmasına gerek olmadığı gibi, temel para cezasının usul ve hukuka uygun olarak hesaplandığının anlaşılması halinde ise artırımlardan 3194 sayılı İmar Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 1. alt bendi uyarınca hesaplanan kısmının da yerinde olup olmadığı hususlarının dikkate alınması neticesinde karar verilmesi gerektiğinden eksik incelemeye dayanılarak verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan İdare Mahkemesince dava konusu imar para cezasının 3194 sayılı İmar Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 4. alt bendi uyarınca artırılmasına ilişkin kısmına tekabül ettiği gerekçesiyle 36.256,70 TL'lik kısmın iptaline karar verilmişse de, dava konusu encümen kararında bu miktarın esasen 30.992,79 TL olduğu görülmüş olup, yeniden yapılacak hesaplamalarda bu hususa dikkat edileceği tabiidir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan taraflarca temyiz istemlerinin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddine, kısmen iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 27/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.