MAHKEMESİ :FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

Taraflar arasında görülen davada Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesince bozmaya uyularak verilen 18/07/2017 tarih ve 2015/190-2017/150 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş olduğu anlaşılmakla, duruşma için belirlenen 16.04.2019 günü hazır bulunan davacılar vekili Av. ... ile davalı vekili Av. ...dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekili asıl davada, müvekkili Yurtçaklar Elek. Ltd. Şti.’nin yurtdışından ithal ettiği çakmakların yurda girişi sırasında davalının 2001/1770 nolu çakmak tasarımının taklidi olduğu yolundaki şikayeti nedeniyle gümrük işlemlerinin durdurulması ve ürünlere el konulması üzerine müvekkili şirket aleyhine İstanbul 2. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2007/21 Esas sayılı dosyasında tasarıma tecavüzün önlenmesi davasıyla birlikte ihtiyati tedbir talep edildiğini, Gümrük Müdürlüğü tarafından müvekkili Yurtçaklar Ltd. Şti.’ne ait 02/12/1006 tarihli giriş beyannamesi muhteviyatı 5060 kap çakmağa gümrük mevzuatı uyarınca el konulduğunu, müvekkili Pratik Lüks Hır. Ltd. Şti."nin ithal ettiği çakmaklar bakımından da aynı prosedürün işletildiğini, aynı şekilde ihtiyati tedbir talepli olarak müvekkili şirket aleyhine İstanbul 4. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2007/210 Esas sayılı dosyası ile tecavüzün önlenmesi davası ikame edildiğini, müvekkili Pratik Lüks Ltd. Şti.’ne ait 16/07/2007 tarihli giriş beyannamesi muhteviyatı 2.185 adet çakmağa el konulduğunu, Yurtçak Ltd. Şti. tarafından davalı aleyhine açılan İstanbul 4. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2007/45 Esas sayılı dosyasında davalı adına tescilli 2001/1770 nolu tasarımın hükümsüzlüğüne dair verilen kararın Yargıtay incelemesinden de geçerek kesinleştiğini, Gümrük Müdürlüğünce el konulan çakmakların 2007 yılından beri antrepoya konulup bekletilmesi nedeniyle müvekkillerinin zarara uğradığını, dava dışı Çağdaş Gümrük Ltd. Şti.’ne 05/04/2010 tarihi itibariyle müvekkili Pratik Lüks Ltd. Şti.’nin borcunun 165.670,00 TL, Yurtçaklar Ltd. Şti.’nin borcunun ise 415.720,30 TL olduğunu, uzun yıllar önce yerli ve yabancı firmalar tarafından piyasaya sunularak harcıalem olan çakmağın davalı tarafından kötüniyetle kendi adına tescili sağlanıp piyasada tekel yaratmaya çalışıldığını,
davalının haksız eylemleri ile müvekkillerinin ticaretinin engellenmesinden dolayı müvekkillerinin ticari itibarının da zedelendiğini ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 300.000,00 TL maddi ve 10.000,00 TL manevi tazminatın tahsilini talep etmiş, birleşen davada, saklı tutulan fazlaya dair haklar kapsamında dava dışı Çağdaş Gümrük Ltd. Şti.’ne 06/09/2010 tarihine kadar tahakkuk eden ardiye ücreti olarak müvekkili Yurtçaklar Ltd. Şti.’nin 534.827,44 TL, Pratik Lüks Ltd. Şti.’nin 214.995,07 TL ödediğini ileri sürerek, Yurtçaklar Ltd. Şti. için 440.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi, Pratik Lüks Hırd.Ltd.Şti. Için 95.000,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi tazminatın tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacılar arasında mecburi dava arkadaşlığı bulunmayıp davaların tefrik edilmesi gerektiğini, müvekkilinin davacılar aleyhine açtığı davaların tescilli tasarıma dayandığını, dava dışı Çağdaş Gümrük Ltd. Şti. tarafından davacılara kesildiği iddia olunan faturaların fahiş olduğunu, davacılar ile dava dışı şirketin danışıklı hareket ederek haksız kazanç elde etmeye çalıştıklarını, müvekkilince dosyaya ibraz edilen emsal antrepo fatura bedellerine bakıldığında davacıların taleplerinin fahiş olduğunun görüleceğini savunarak, asıl ve birleşen davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, uyulan bozma ilamı ve dosya kapsamına göre, davacıların ithal ettiği çakmaklara davalı tarafından açılan tasarım hakkına tecavüz davalarında verilen ihtiyati tedbir kararlarına istinaden el konulduğu, bu nedenle davacıların ürünlerinin uzun süre gümrükte beklediği, daha sonra davacıların antrepo bedellerini ödeyerek ürünlerini geri aldığı, davacıların ödemek zorunda kaldıkları antrepo bedellerini davalıdan talep haklarının bulunduğu, davalı kayıtlı hakka yönelik bir talepte bulunduğundan ve mahkemece bu kayıtların korunmasına yönelik ihtiyati tedbir kararı verildiğinden manevi tazminat taleplerinin yerinde görülmediği gerekçesiyle; asıl davanın kısmen kabulüne, davacı Yurtçaklar Elektrik Ltd. Şti. için 200.000,00 TL, Pratik Lüks Hırdavat Ltd. Şti. için 100.000,00 TL olmak üzere toplam 300.000,00 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte davalı taraftan tahsiline, manevi tazminat ve ilan talebinin reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne, davacı Yurtçaklar Elektrik Sanayi Ltd. Şti. için 202.283,00 TL, Pratik Lüks Hırdavat Sanayi Ltd. Şti. için 61.402,00 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte davalı taraftan tahsiline, fazlaya ilişkin maddi tazminat taleplerinin reddine, yerinde olmayan manevi tazminat ve ilan talebinin reddine karar verilmiştir.
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
1- Dairemizin 16/04/2019 tarihli murafaasında asıl ve birleşen davada davacılar vekilinin temyizden vazgeçtiğini, kararın onanmasını talep ettiğini bildirdiği anlaşılmaktadır.
Feragat, HMK’nın 307 vd. maddeleri uyarınca taraflardan birinin talep sonucundan vazgeçmesi niteliğinde olup hüküm kesinleşinceye değin yapılabilir. Mümeyyiz asıl ve birleşen davada davacılar vekilinin HMK’nın 74. maddesine uygun şekilde kanunyolundan feragate yetkili olduğu anlaşılmış olup feragat beyanı sonuç doğurucu niteliktedir. Bu itibarla, asıl ve birleşen davada davacılar vekilinin temyiz isteminin vazgeçme nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Asıl ve birleşen dava, kötüniyetli tasarım tescili nedeniyle zarara uğranıldığı iddiasına dayalı maddi ve manevi tazminat ile hükmün ilanı istemlerine ilişkindir.
Mahkemece uyuşmazlığın çözümünün teknik bilgi gerektirdiği kabul edilerek bilirkişi görüşüne başvurulmuş; yazılı gerekçeyle de asıl ve birleşen davada maddi tazminat taleplerinin kısmen kabulüne, manevi tazminat ve ilan taleplerinin ise reddine karar verilmiştir.
Dosyaya ibraz edilen bilirkişi raporlarında maddi tazminat olarak belirlenen ardiye bedellerinin tespiti noktasında farklı değerlendirmeler yapılmış, farklı unsurlar esas alınarak yapılan hesaplamalar sonucunda birbiriyle uyumlu kabul edilemeyecek tazminat miktarlarına ulaşılmıştır. Bu itibarla; mahkemece, alınan bilirkişi raporlarındaki aynı konuda yapılan farklı değerlendirmeleri tartışan ve çelişkiyi gideren, tarifeler de araştırılarak emsal ardiye ücretini ve böylece talep edilebilecek maddi tazminat miktarını belirleyen, bilirkişi raporlarındaki tespitlere aykırılıkları açıklayan, tarafların itirazlarını karşılayan yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde noksan incelemeyle ve yetersiz bilirkişi raporuna göre hüküm tesisi doğru görülmemiştir. 3- Ayrıca, davacılar vekilince asıl dava dilekçesinde 300.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminata hükmedilmesi ve kararın ilanı talep edilmiş; mahkemece hangi davacı için ne kadar tazminat talep edildiğinin açıklanmasının istenmesi üzerine verilen 12/04/2011 tarihli dilekçeyle fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla davacılardan Yurtçaklar Elektrik Sanayi Ltd. Şti. adına 150.000,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi tazminat, davacılardan Pratik Lüks Hırdavat Sanayi Ltd. Şti. adına da 150.000,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi tazminat talep edildiği bildirilmiştir. Birleşen davada ise davacı Yurtçaklar Elektrik Sanayi Ltd. Şti. için 440.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminat; davacı Pratik Lüks Hırdavat Sanayi Ltd. Şti. için 95.000,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi tazminat talep edilmiştir.
Mahkemece, asıl davanın kısmen kabulüne, davacı Yurtçaklar Elektrik Ltd. Şti. için 200.000,00 TL, Pratik Lüks Hırdavat Ltd. Şti. için 100.000,00 TL olmak üzere toplam 300.000,00 TL maddi tazminatın faiziyle birlikte tahsiline, manevi tazminat ve ilan talebinin reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne, davacı Yurtçaklar Elektrik Sanayi Ltd. Şti. için 202.283,00 TL, Pratik Lüks Hırdavat Sanayi Ltd. Şti. için 61.402,00 TL maddi tazminatın faiziyle birlikte tahsiline, fazlaya ilişkin maddi tazminat taleplerinin reddine, yerinde olmayan manevi tazminat ve ilan talebinin reddine karar verilmiştir.
6100 sayılı HMK"nın “Taleple bağlılık ilkesi” başlıklı 26. maddesinde (mülga HUMK"nın aynı doğrultuda hüküm içeren 74. maddesinde) “Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir. Hakimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır" hükmü düzenlenmiştir.
Bu durumda mahkemece hüküm kurulurken asıl davada davacı Yurtçaklar Elektrik Sanayi Ltd. Şti. için 150.000,00 TL maddi tazminat talep edildiği halde adı geçen davacı lehine asıl davada 200.000,00 TL maddi tazminata karar verilmesi, bu suretle de “talep aşımı” yaratılacak şekilde hüküm kurulması doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
4-Bozma sebep ve şekline göre, asıl ve birleşen davada davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle asıl ve birleşen davada davacılar vekilinin temyiz isteminin REDDİNE, (2) ve (3) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle asıl ve birleşen davada davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün asıl ve birleşen davada davalı yararına BOZULMASINA, (4) numaralı bentte açıklanan nedenlerle asıl ve birleşen davada davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, takdir olunan 2.037,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine, ödedikleri peşin temyiz harcının istekleri halinde temyiz eden taraflara iadesine, 18/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.