Danıştay 10. Daire 2016/12527 Esas 2021/1947 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/12527
Karar No : 2021/1947

DAVACI : … Makine İnş. Tel. ve Zir. Ür. Tavuk. San. Tic. Ltd. Şti. adına Müdür …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Kaymakamlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN_KONUSU : Davacı şirket tarafından, geçiş ürünü üretimi yapılan araziler nedeniyle kendilerine organik tarım destekleme ödemesi yapılması talepli başvurusunun reddine ilişkin 27/06/2016 tarih ve 2238 sayılı işlemin dayanağını oluşturan ve 27/05/2015 tarih ve 29368 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ'in 17. maddesinin 1. fıkrasının (v) bendinin iptali ile 2015 yılına ait organik tarım desteğinin yasal faizi ile birlikte ödemesine karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ_İDDİALARI :
Davacı tarafından, 2013 ve 2014 yıllarında geçiş sürecinde olan araziler için de organik tarım desteklemesinden yararlandıkları, anılan düzenlemenin sadece 2015 yılında uygulandığı 2014 ve 2016 yıllarında uygulanmadığı, bu durumun Tebliğ hükümlerinin keyfi olduğunun kanıtı olduğu, kredi ödemeleri olduğu, destekleme ödemelerini alamamaları halinde zor duruma düşecekleri ileri sürülmektedir.

DAVALILARIN_SAVUNMALARI :
Davalı Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından, her yıl çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca desteklemelere ilişkin usul ve esasların; bütçe imkanları dikkate alınarak, desteklemenin seyri, değişen ve gelişen organik tarım uygulamaları, ürünlerin arz ve talep dengesi gözetilerek belirlendiği, Bakanlar Kurulu Kararında da organik üretimin destekleneceğinin açık bir biçimde belirtildiği, bu nedenle bütçe imkanları da gözetilerek geçiş sürecindeki ürünlerin kapsamdan çıkarıldığı, 2008 yılında başlayan organik üretim desteğinin her yıl farklılık arz edecek şekilde uygulandığı, değişen bütçe imkanları ve tarım politikalarına göre her yıl farklı bir durum oluştuğu, dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.
Davalı Akdeniz Kaymakamlığı tarafından, tesis edilen işlemin usul ve hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; davacı şirket tarafından, geçiş ürünü üretimi yapılan araziler nedeniyle kendilerine organik tarım destekleme ödemesi yapılması talepli başvurunun reddine ilişkin 27.6.2016 tarih ve 2238 sayılı işlemin dayanağını oluşturan ve 27.5.2015 tarih ve 29368 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bitkisel Üretime Destek Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ'in 17. maddesinin (v) fıkrasının iptali, 2015 yılına ait organik tarım desteğinin yasal faizi ile birlikte ödemesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
5488 sayılı Tarım Kanunu'nun ''Tarımsal desteklemelerin amacı ve ilkeleri'' başlıklı 18. maddesinde ''Tarımsal desteklemelerin amacı; tarım sektörünün öncelikli problemlerinin çözümüne katkıda bulunmak, uygulanan politikaların etkinliğini artırmak, sektörün bu politikalara uyumunu kolaylaştırmaktır. Tarımsal destekleme politikaları, ekonomik ve sosyal etkinlik ve verimlilik koşullarını sağlayacak programlarla uygulanır. Ödemeler bütçe imkânları çerçevesinde ve programların niteliğine bağlı olarak, gerekli denetim ve kontrollerin tamamlanmasından sonra ödenir.
Tarımsal destekleme programlarının belirlenmesinde, aşağıdaki ilke ve stratejiler dikkate alınır:
a) Tarım politikalarının amaçlarına ulaşılmasına katkıda bulunması.
b) Avrupa Birliği mevzuatı ve uluslararası taahhütler ile uyumlu olması.
c) Üreticilerin piyasa koşullarında faaliyetlerini yürütmesi.
ç) Kullanılacak kaynağın, adil ve etkin bir şekilde üreticilere yansımasını sağlayacak yapıda olması.
d) Tarımın alt sektörlerinde dengeli bir dağılım göstermesi.'' hükmü yer almıştır.
Anılan Yasa'nın 19 . maddesinde ise, tarımsal destekleme araçları sayılmış, maddenin (g) bendinde, ''Araştırma, geliştirme ve tarımsal yayım desteği, pazarlama teşvikleri, özel depolama yardımı, kalite desteği, piyasa düzenlemeleri desteği, organik üretim desteği, imha desteği, ürün işleme desteği, gerektiğinde bazı girdi destekleri ile tarım havzaları destekleri ve benzer konularda destekleme araçları kullanılabilir. Bu destekleme araçları her yıl Kurulun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir'' hükmüne yer verilmiştir.
8.4.2015 tarih ve 29320 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2015/7495 Bakalar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 2015 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Kararın 7. maddesinin 1. fıkrasında, bitkisel üretimde 2015 yılı Çiftçi Kayıt Sistemi ve Organik Tarım Bilgi Sistemine kayıtlı olarak organik meyve-sebze ve tarla bitkileri tarımı yapan çiftçilerin organik süreçteki sertifikandırılmış üretimlerine destekleme ödemesi yapılacağı kurala bağlanmıştır.
18.8.2010 tarih ve 27676 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmeliğin ''Tanımlar'' başlıklı 4. maddesinin (g) bendinde, geçiş sürecinin, bu Yönetmelik hükümlerine göre faaliyete başlanmasından, ürünün organik olarak sertifikalandırılmasına kadar geçen dönemi ifade edeceği belirtilmiştir.
5488 sayılı Tarım Kanunu'nun 19. maddesi ile 2015/7495 Bakalar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 2015 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karara dayanılarak hazırlanan Bitkisel Üretime Destek Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ'in ''Desteklemeden yararlanamayacaklar'' başlıklı 17. maddesinin dava konusu (v) fıkrasında, ''Geçiş süreci ürünü üretimi yapan araziler organik tarım desteğinden yararlanamaz'' düzenlemesi yer almıştır.
Görüldüğü üzere, 5488 sayılı Tarım Kanunu'nun 19. maddesi uyarınca 2015/7495 Bakanlar Kurulu Kararı ile 2015 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar yürürlüğe konulmuş, söz konusu karar ile organik süreçteki sertifikandırılmış üretimlere destekleme ödemesi yapılacağı kurala bağlanmış, dava konusu Tebliğde de geçiş süreci ürünü üretimi yapan arazilerin organik tarım desteğinden yararlanamayağı belirtilerek anılan Bakanlar Kurulu Kararı Eki Karar ile aynı yönde bir düzenleme yapılmıştır.
Bu durumda, mevcut bütçe imkanları, tarım politikalarının amaçları, gelişen ve değişen organik tarım faaliyetleri, desteklemenin seyri ve sonuçları, ürünlerin arz talep dengesi, ihracata ve ticarete konu olan ürünler, bu ürünlerin pazar payları ve ekonomik değerleri, kaynakların adil ve etkin dağıtımı gibi çok sayıda değişken dikkate alınarak yapıldığı görülen dava konusu düzenlemede üst normlara ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, davacı şirket tarafından, geçiş ürünü üretimi yapılan araziler nedeniyle kendilerine organik tarım destekleme ödemesi yapılması talepli başvurusunun reddine ilişkin 27/06/2016 tarih ve 2238 sayılı işlemin dayanağını oluşturan ve 27/05/2015 tarih ve 29368 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ'in 17. maddesinin 1. fıkrasının (v) bendinin iptali ile 2015 yılına ait organik tarım desteğinin yasal faizi ile birlikte ödemesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
5488 sayılı Tarım Kanunu'nun ''Tarımsal desteklemelerin amacı ve ilkeleri'' başlıklı 18. maddesinde, ''Tarımsal desteklemelerin amacı; tarım sektörünün öncelikli problemlerinin çözümüne katkıda bulunmak, uygulanan politikaların etkinliğini artırmak, sektörün bu politikalara uyumunu kolaylaştırmaktır. Tarımsal destekleme politikaları, ekonomik ve sosyal etkinlik ve verimlilik koşullarını sağlayacak programlarla uygulanır. Ödemeler bütçe imkânları çerçevesinde ve programların niteliğine bağlı olarak, gerekli denetim ve kontrollerin tamamlanmasından sonra ödenir.
Tarımsal destekleme programlarının belirlenmesinde, aşağıdaki ilke ve stratejiler dikkate alınır:
a) Tarım politikalarının amaçlarına ulaşılmasına katkıda bulunması.
b) Avrupa Birliği mevzuatı ve uluslararası taahhütler ile uyumlu olması.
c) Üreticilerin piyasa koşullarında faaliyetlerini yürütmesi.
ç) Kullanılacak kaynağın, adil ve etkin bir şekilde üreticilere yansımasını sağlayacak yapıda olması.
d) Tarımın alt sektörlerinde dengeli bir dağılım göstermesi.'' hükmü yer almıştır.
Anılan Kanun'un 19. maddesinde ise, tarımsal destekleme araçları sayılmış, maddenin dava konusu düzenleme tarihinde yürürlükte olan haliyle (g) bendinde, ''Araştırma, geliştirme ve tarımsal yayım desteği, pazarlama teşvikleri, özel depolama yardımı, kalite desteği, piyasa düzenlemeleri desteği, organik üretim desteği, imha desteği, ürün işleme desteği, gerektiğinde bazı girdi destekleri ile tarım havzaları destekleri ve benzer konularda destekleme araçları kullanılabilir. Bu destekleme araçları her yıl Kurulun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir.'' hükmüne yer verilmiştir.
08/04/2015 tarih ve 29320 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2015/7495 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 2015 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Kararın 7. maddesinin 1. fıkrasında, bitkisel üretimde 2015 yılı Çiftçi Kayıt Sistemi ve Organik Tarım Bilgi Sistemine kayıtlı olarak organik meyve-sebze ve tarla bitkileri tarımı yapan çiftçilerin organik süreçteki sertifikandırılmış üretimlerine destekleme ödemesi yapılacağı kurala bağlanmıştır.
18/08/2010 tarih ve 27676 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmeliğin ''Tanımlar'' başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde, geçiş sürecinin, bu Yönetmelik hükümlerine göre faaliyete başlanmasından, ürünün organik olarak sertifikalandırılmasına kadar geçen dönemi ifade edeceği belirtilmiştir.
5488 sayılı Tarım Kanunu'nun 19. maddesi ile 2015/7495 Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 2015 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karara dayanılarak hazırlanan Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ'in ''Desteklemeden yararlanamayacaklar'' başlıklı 17. maddesinin 1. fıkrasının dava konusu (v) bendinde, ''Geçiş süreci ürünü üretimi yapan araziler organik tarım desteğinden yararlanamaz'' düzenlemesi yer almıştır.

Dava Konusu Tebliğ Hükmünün İncelenmesi:
5488 sayılı Tarım Kanunu'nun 19. maddesi uyarınca 2015/7495 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2015 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar yürürlüğe konulmuş, söz konusu karar ile organik süreçteki sertifikandırılmış üretimlere destekleme ödemesi yapılacağı kurala bağlanmış, dava konusu Tebliğde de geçiş süreci ürünü üretimi yapılan arazilere ilişkin olarak çiftçilerin organik tarım desteğinden yararlanamayacağı belirtilerek anılan Bakanlar Kurulu Kararı Eki Karar ile aynı yönde bir düzenleme yapılmıştır.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler uyarınca, tarımsal desteklemelerin; mevcut bütçe imkanları, tarım politikalarının amaçları, gelişen ve değişen organik tarım faaliyetleri, desteklemenin seyri ve sonuçları, ürünlerin arz talep dengesi, ihracata ve ticarete konu olan ürünler, bu ürünlerin pazar payları ve ekonomik değerleri, kaynakların adil ve etkin dağıtımı gibi çok sayıda değişken dikkate alınarak belirlendiği görülmektedir.
Davacı tarafından, desteklemelerin keyfi bir şekilde, yıllara göre farklılık arz edecek şekilde uygulandığı ileri sürülmekteyse de, anılan farklılıkların bütçe imkanlarının verimli kullanılmasına ilişkin olduğu ve desteklemelerin önem sırasına göre kamu yararı gözetilerek belirlendiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu Tebliğ'in dayanağını oluşturan 2015/7495 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında, çiftçilerin organik süreçte sertifikalandırılmış üretimlerine destekleme ödemesi yapılacağına yer verilmiştir. Davalı idarece de dava konusu Tebliğ'in anılan Karara uygun olarak düzenlendiği görülmektedir.
Bu nedenle, üst hukuk normlarına ve kamu yararına uygun olduğu görülen dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Dava konusu Tebliğ hükmünde hukuka aykırılık görülmediğinden davacının bu düzenleme nedeniyle yoksun kaldığını iddia ettiği destekleme ödemelerinin yasal faiziyle birlikte ödemesine karar verilmesi isteminin de reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 27/04/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.