Danıştay 10. Daire 2016/260 Esas 2021/1965 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/260
Karar No : 2021/1965

DAVACI : … Belediye Başkanlığı …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı / …
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : Davacı Belediye tarafından; 18/11/2015 tarih ve 29536 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 5. maddesinin 2. fıkrasının ve Ek-1’inin 8. sırasında yer alan “ilgili belediye” ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
31/10/2014 tarihli Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü yazısıyla, … ve … ilçeleri sınırları içinde bulunan 1.270 hektarlık alanda kurulması planlanan Batı Organize Sanayi Bölgesi için 27/11/2014 tarihinde yapılacak yer seçimi toplantısına katılımlarının istendiği, 08/11/2014 tarihinde Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle ilçe belediyesi olarak yer seçimi komisyonu üyeliklerinin kaldırıldığı, bu değişiklik öncesi davet edildikleri için kurum temsilcisinin toplantıya katıldığı ve bölgenin tarım arazilerinden oluşması, gerek onaylı olan gerekse de henüz onaylanmamış olan 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni İmar Planında böyle bir sanayi alanı planlanmamış olması nedeniyle olumsuz görüş bildirildiği, olumsuz görüş veren tek kurum olmaları nedeniyle, 08/11/2014 tarihli Yönetmelik değişikliğinden istifade edilerek olumsuz görüşlerinin yok sayıldığını ve içinde kendilerinin olmadığı yeni bir yer seçimi komisyonu kurulduğunu şifahen öğrendikleri, bunun üzerine açılan davada yürütmenin durdurulmasına kararı verildiği, devamında dava konusu Yönetmeliğin yayımlandığı, dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin iptali istenen 2. fıkrasının 4562 sayılı Kanun’a aykırı olduğu, 4562 sayılı Kanun’un 4. maddesinin 2. fıkrası uyarınca yer seçiminde ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarının katılımının gerektiği, maddenin 4. fıkrasında ilgili belediye denilerek ilçe belediyesinin tanımlandığı, 10. fıkrasında ise organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin oluşturulması aşamasında ilçe veya belde belediyesinin temsilcilerinin de imzalarının olduğu bir protokolden bahsedildiği, Kanun’un 5. maddesinde, kamulaştırma işlemlerinin ilgili belediyece yapılacağının belirtildiği, Kanun’un belirtilen maddeleri ile görevlendirilen İlçe Belediyelerinin, dava konusu Yönetmelikle kendilerini ilgilendiren bir karar alınırken devre dışı bırakılacağı, dava konusu düzenlemenin Anayasa’nın 127. maddesinde vücut bulan yerinden yönetim ilkesine aykırı olduğu, mevzuat uyarınca nazım imar planlarını onaylama yetkisi Büyükşehir Belediyelerine, uygulama imar planlarını onaylama yetkisinin ise İlçe Belediyelerine ait olduğu, yer seçimi çalışmasının imar planları öncesinde yapılması gereken bir değerlendirme olup planlamadan ayrı düşünülmemesi gerektiği, şehre dair bir karar verilirken Büyükşehir Belediyelerinin tek başına yetkili kurum olarak düşünülmesinin ve İlçe Belediyelerinin bu konuda görüşlerini bildirmesinin engellenmesinin hukuka aykırı olduğu, organize sanayi bölgesi alanı olarak belirlenen alanın ilçe belediyesine getirebileceği külfetler ve meydana gelebilecek olumsuzluklardan en fazla ilçe belediyesinin etkileneceği hususu ve organize sanayi bölgesi ilanı sonucu altyapı, ulaşım gibi şehir planlamasının yeni şartlara göre teşekkül ettirilmesi konusunda ilgili belediyeye düşecek görevler dikkate alındığında, organize sanayi bölgesi yer seçimi çalışmalarıyla ilgili ilçe belediyesinin görüşünün alınması ve planlamanın tüm diğer kuruluşlarla beraber yürütülmesi gerektiği, Kanun’da da geniş katılımlı bir komisyon kurulmasının amaçlandığı, dava konusu Yönetmeliğin “Yer Komisyonuna Üye Gönderecek Kurumlar Listesi” başlıklı Ek-1’inin 8. sırasında yer alan “ilgili belediye” tanımının anlaşılamadığı, bunun sonucu olarak Bursa Valiliğinin 30/06/2015 tarihli yazısı ile yer seçimi komisyonu toplantısına çağırılmadıkları ve görüşleri alınmadan karar verildiği, ilgili belediye tanımını yorumlayan kurumların tereddüte düşebilecekleri, organize sanayi bölgeleri ile ilgili kararları asıl muhataplarına danışmadan verebilecekleri, ilgili belediye kavramının açıklamasının yapılmamış olmasının uygulamada sorunlar yaratabileceği ve bu nedenle iptal edilmesi ve yeniden düzenlenmesi gerektiği ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak, davanın hangi tarihte açıldığına ilişkin bilgi bulunmadığından öncelikle bu husus incelenerek dava süresinde açılmamışsa süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği; esasa ilişkin olarak ise, organize sanayi bölgeleri yer seçimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek üzere hazırlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 17/01/2008 tarih ve 26759 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı, aradan geçen süreçte uygulamada karşılaşılan sorunlara çözüm getirilmesi ve bürokrasinin azaltılması, mevzuatın sadeleştirilmesi çalışmaları kapsamında Yönetmeliğin güncellenmesi ihtiyacının doğduğu, yönetmelik taslağının dışarıya görüşe açılmadan yalnızca Bakanlık Hukuk Müşavirliği görüşü alınarak Başbakanlığı gönderildiği, davacı tarafından Yönetmelik maddesinin ilçe belediyesinin yer seçiminde bulundurulmamasını öngördüğü ileri sürülmekte ise de; Yönetmeliğin yer seçimi komisyonu ile ilgili bölümünde herhangi bir değişiklik yapılmadığı ve incelenen alanın belediye sınırları içerisinde olması halinde ilgili belediyenin yer seçimi komisyonuna üye göndereceği düzenlemesine yer verildiği, Kanun uyarınca kuruluş protokolüne belediyelerin katılımı hususunun zorunlu olmadığı, talebe bağlı olduğu, kamulaştırma işlemlerinin belediyece yapılması hususunun da zorunlu olmadığı, yönetmelik taslağına ilişkin genel gerekçede; 17/01/2008 tarihli Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde, 08/11/2014 tarih ve 29169 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle yapılan değişikliğin yürütmesinin durdurulmasına ilişkin 15/06/2015 tarihli Danıştay Onuncu Dairesi kararının yerine getirilmesi, bürokrasinin azaltılması ve mevzuatın sadeleştirilmesi çalışmaları kapsamında getirilen önerilerin Yönetmelik metnine işlenmesi ve diğer maddelerdeki uygulamada karşılaşılan sorunlara çözüm bulunmasının amaçlandığına yer verildiği, 4562 sayılı Kanun’un 4. maddesi uyarınca organize sanayi bölgesi kurulacak alanlara ilişkin yer seçimi etüt çalışmalarında Çevre Düzeni Planlarının esas alındığı, Yönetmeliğin Ek-1’i uyarınca ilgili belediyenin yer seçimi komisyonuna davet edilmesinin ve görüşünün alınmasının zorunlu olması nedeniyle organize sanayi bölgesi başvurusu sırasında belediyenin olumlu görüşünün alınmasının mükerrerlik arz ettiği, iptali istenen “ilgili belediye” ibaresinin önceki Yönetmelikte de aynı şekilde yer aldığı ve dava konusu Yönetmelikte anılan ibarede değişiklik yapılmadığı, bugüne kadarki uygulamada ve dava konusu Yönetmelik yayımlandıktan sonra, yer seçimi komisyonlarına alanın belediye sınırları içerisinde olması halinde, büyükşehir olan illerde hem büyükşehir belediyesinin hem de alt belediyenin Ek-1 uyarınca davet edildiği, Bakanlık uygulamasında sadece Büyükşehir Belediyesinin ya da sadece alt belediyenin çağırılması gibi bir durumun bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmeliğin, 02/02/2019 tarih ve 30674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 10. maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle davacının iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; 18.11.2015 gün ve 29536 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Organize Sanayi Bölgeleri yer Seçimi yönetmeliğinin 5'inci maddesinin 2'nci fıkrasının ve ek-1 maddesinin 8'inci fıkrasında yer verilen "ilgili belediye" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun 3'üncü maddesinin (b) bendinde, organize sanayi bölgeleri (OSB), sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla; sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dahilinde gerekli idari, sosyal ve teknik altyapı alanları ile küçük imalat ve tamirat, ticaret, eğitim ve sağlık alanları, teknoloji geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve bu Kanun hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretim bölgeleri olarak tanımlanmış; 4'üncü maddesinde, "OSB, Yer Seçimi Yönetmeliğine göre uygun görülen yerlerde Bakanlığın onayı ile kurulur. OSB sınırları içerisinde yapılacak imar ve parselasyon planları ve değişiklikleri, OSB tarafından yönetmeliğe uygun olarak hazırlanır ve Bakanlığın onayına sunularak İl İdare Kurulu kararı ile yürürlüğe girer. Onaylı OSB imar planları ilgili kurumlara bilgi için gönderilir. Yürürlüğe giren imar plânına göre arazi kullanımı, yapı ve tesislerinin projelendirilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili ruhsat ve izinler ile işyeri açma ve çalışma ruhsatları OSB tarafından verilir ve denetlenir. İşyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesi sırasında işyeri açma ve çalışma ruhsatına ilişkin harçlar, OSB tarafından tahsil edilerek ilgili belediye veya il özel idaresi hesabına yatırılır." hükmüne yer verilmiş; maddenin 10. fıkrasında; OSB, kurulması öngörülen yerde varsa sanayi odası, yoksa ticaret ve sanayi odası, o da yoksa ticaret odasından en az biri ile talepleri halinde il özel idaresi, il özel idaresi bulunmayan illerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı veya OSB’nin içinde bulunacağı il, ilçe veya belde belediyesinin, büyükşehirlerde ayrıca büyükşehir belediyesinin temsilcilerince imzalı ve valinin olumlu görüşünü muhtevi kuruluş protokolünün Bakanlıkça onaylanması ve sicile kaydı ile tüzel kişilik kazanacağı kuralına yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Yasa hükümleri uyarınca, OSB'lere ait yer seçiminin, ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinin katılımı ile oluşan Yer seçimi Komisyonunca, Yer Seçimi Yönetmeliğine göre yapılacağı ve oluşturulacak bu kurulun koordinatörlüğünün Bakanlık tarafından yapılacağı konusunda duraksama bulunmamaktadır. Bununla birlikte, Kanun hükmünde, "ilgili kurum ve kuruluş" ifadesine yer verilerek, teşekkül edecek komisyonun geniş katılım içeren bir şekilde oluşumu amaçlanmıştır.
4562 sayılı Kanunun 4 ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 ve 92uncu maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 18.11.2015 gün ve 29536 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğiyle, OSB'lerin yer seçimi esasları düzenlenmiştir.
Yukarıda aktarılan yasal düzenlemeden de anlaşılacağı üzere , Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının onayı ile ve anılan Bakanlıkça belirlenen yerde kurulan organize sanayi bölgelerine; sanayileşmenin sağlıklı, düzenli ve çevreyle uyumlu gelişimini sağlamak amacıyla kamu yararı çerçevesinde özel bir takım görevler verilmiş ve bu görevlerini yerine getirilebilmeleri için de kamusal yetkiler tanınmış olup; OSB'lerin yer seçimi, ilgili kurum ve kuruluşların belirlediği projeler kapsamında, doğal ve kültürel kaynakların korunması, imar ve çevre düzeni planlarıyla uyumlu çalışmaların yürütülebilmesi açısından önem arz etmektedir.
Buradan hareketle, OSB alanı olarak ilan edilecek sahanın; çevredeki yerleşme alanlarına göre konumu, kentin fiziki gelişimi, ana ulaşım yollarına getireceği trafik yükü, orman, turizm, tarım alanlarına yapacağı etki gibi pek çok faktör nazara alınarak belirlenmesi gerekmektedir.
Öte yandan; dava konusu Yönetmeliğin 21'inci maddesiyle yürürlükten kaldırılan ve 17/1/2008 tarihli ve 26759 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair 8/11/2014 tarih ve 29169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile Yönetmeliğin 5'inci maddesinin 2'nci fıkrasının (b) bendinde değişikliğe gidilmiş ve OSB kurulması planlanan alan için; "Belediye sınırları veya mücavir alan sınırları içerisinde olması halinde; Büyükşehir belediyesinin olmadığı yerlerde ilgili belediyenin, hem büyükşehir belediyesi hem de ilçe belediyesi sınırları içerisinde olması halinde ise sadece büyükşehir belediyesinin" olumlu görüşünün alınması gerekir ibaresine yer verilerek, hem büyükşehir belediyesi hem de ilçe belediyesi sınırları içerisinde kalan alanlarda, ilgili belediyeden olumlu görüş alınması uygulamasından vazgeçilerek sadece Büyükşehir belediyesinin vereceği olumlu görüş yeterli sayılmış iken anılan değişikliğe karşı açılan davada Danıştay Onuncu Dairesinin 15/6/2015 tarih ve E:2015/331 sayılı kararı ile OSB yer seçim çalışmalarında ilgili ilçe belediyesini çalışma kapsamı dışında bırakan, Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin, 8/11/2014 tarih ve 29169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değişik 5'inci maddesinin 2'nci fıkrasının (b) bendine yönelik olarak yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.
Bu kez dava konusu Yönetmeliğin 5'inci maddesinin 2'nci fıkrası ile OSB kurulması planlanan alan için gerek büyükşehir belediyesi gerekse ilçe belediyesinin uygun görüşünün alınması uygulanmasından vazgeçilerek sadece valilik uygun görüşünün alınmasına yönelik bir düzenlemeye gidilmiştir.
Bu kapsamda, OSB olarak belirlenen alanın ilçe ve büyükşehir belediyesine getireceği külfetler ve meydana gelebilecek olası olumsuzluklardan en fazla belediyelerin etkilenecek olması, OSB ilanı sonucu kent planlamasının (altyapı-ulaşım) yeni şartlara göre teşekkül ettirilmesi konusunda ilgili belediyelere düşecek görevler nazara alındığında, OSB yer seçim çalışmalarında sadece valilik uygun görüşünün alınması ile yetinilmemesi, ilgili ilçe ve büyükşehir belediyesinin görüşünün alınması ve planlamanın tüm diğer kuruluşlarla beraber uyum içerisinde yürütülmesi gerektiği tabiidir.
Esasen yukarıda yer verilen 4562 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinde de yasakoyucu, yer seçim komisyonunun ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerinden oluşmasını öngörerek, yapılacak yer tespitinin geniş katılımlı bir komisyon tarafından yerine getirilmesini amaçlamıştır.
Bu durumda, OSB yer seçim çalışmalarında sadece valilik uygun görüşünün alınmasını yeterli gören Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 5'inci maddesinin 2'nci fıkrasında hukuka uyarlık; yer seçimi komisyonuna üye gönderecek kurumlar arasında, "ilgili belediye" ibaresinin yer almasında ise hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenle; 18.11.2015 gün ve 29536 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 5'inci maddesinin 2'nci fıkrasının iptaline; ek-1 maddesinin 8'inci fıkrasında yer verilen "ilgili belediye" ibaresinin iptali istemi yönünden ise, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, 18/11/2015 tarih ve 29536 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 5. maddesinin 2. fıkrasının ve Ek-1’inin 8. sırasında yer alan “ilgili belediye” ibaresinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idare tarafından; davanın süresinde açılmadığı ileri sürülmüştür.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; 4. fıkrasında, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı hüküm altına alınmıştır.
Uyuşmazlık konusu olayda, iptali istenen düzenleme 18/11/2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmış olup bakılan davanın altmış günlük dava açma süresi içerisinde 13/01/2016 tarihinde açıldığı görüldüğünden davalı idarenin davanın süresinde açılmadığına ilişkin itirazının yerinde olmadığı sonucuna varılmaktadır.

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu'nun 1. maddesinde Kanun'un amacı; organize sanayi bölgelerinin kuruluş, yapım ve işletilmesi esaslarını düzenlemek olarak belirtilmiş, aynı Kanun'un "Tanımlar ve Kısaltmalar" başlıklı 3. maddesinin (b) bendinde, Organize Sanayi Bölgeleri (OSB); sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla; sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dahilinde gerekli idari, sosyal ve teknik altyapı alanları ile küçük imalat ve tamirat, ticaret, eğitim ve sağlık alanları, teknoloji geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve bu Kanun hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretim bölgeleri olarak tanımlanmıştır.
4562 sayılı Kanun'un 4. maddesinin dava konusu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte yürürlükte olan halinde, organize sanayi bölgelerinin, Yer Seçimi Yönetmeliğine göre uygun görülen yerlerde Bakanlığın onayı ile kurulacağı, OSB’lere ait yer seçiminin Bakanlığın koordinatörlüğünde ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinin katılımıyla oluşan Yer Seçimi Komisyonunun yerinde yaptığı inceleme sonucunda, varsa 1/25000 ölçekli çevre düzeni planı kararları dikkate alınarak oybirliği ile yapılacağı ve OSB ilan edileceği, mer’i mevzuat gereğince korunması gereken ve sanayi tesislerinin kurulmasına izin verilmeyen alanların OSB yeri olarak incelemeye alınamayacağı, yer seçiminin kesinleşmesinden sonra OSB sınırları dışında kalan alanların planlanmasının Bayındırlık ve İskân Bakanlığı veya ilgili belediye tarafından en geç bir yıl içinde yapılacağı, bununla ilgili usul ve esasların Bakanlık ve Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca müştereken belirleneceği hükmüne yer verilmiş olup; maddenin 10. fıkrasında, OSB, kurulması öngörülen yerde varsa sanayi odası, yoksa ticaret ve sanayi odası, o da yoksa ticaret odasından en az biri ile talepleri halinde il özel idaresi, il özel idaresi bulunmayan illerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı veya OSB’nin içinde bulunacağı il, ilçe veya belde belediyesinin, büyükşehirlerde ayrıca büyükşehir belediyesinin temsilcilerince imzalı ve valinin olumlu görüşünü muhtevi kuruluş protokolünün Bakanlıkça onaylanması ve sicile kaydı ile tüzel kişilik kazanacağı, bu madde ile ilgili esas ve usullerin yönetmelikle belirleneceği
kuralına yer verilmiştir.
17/01/2008 tarih ve 26759 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve dava konusu Yönetmeliğin 21. maddesiyle yürürlükten kaldırılan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin "Yer seçimi talebi ve çalışmalarının başlatılması" başlıklı 5. maddesinde, "(1) OSB kurmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerce OSB bilgilendirme raporunun hazırlanarak Valilik uygun görüşü ile birlikte yer seçimi talebinin Bakanlığa intikalini müteakip Bakanlık tarafından yapılacak değerlendirmeden sonra yer seçimi çalışmaları başlatılır.
(2) Ancak, yer seçimi talebinde öneri alan bulunması durumunda söz konusu alan için;
a) İl özel idaresinin,
b) Belediye sınırları veya mücavir alan sınırları içerisinde olması halinde ilgili belediyenin,
olumlu görüşünün alınması gerekmektedir."; Ek-1'inde yer alan Üye Gönderecek Kurumlar Listesi'nin 9. sırasında, "İlgili Belediye (İncelenen alanın Belediye sınırları içerisinde olması halinde)" düzenlemeleri yer almakta iken 08/11/2014 tarih ve 29169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesiyle Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi, "b) Belediye sınırları veya mücavir alan sınırları içerisinde olması halinde; Büyükşehir belediyesinin olmadığı yerlerde ilgili belediyenin, hem büyükşehir belediyesi hem de ilçe belediyesi sınırları içerisinde olması halinde ise sadece büyükşehir belediyesinin" olarak değiştirilmiştir.
Danıştay Onuncu Dairesince verilen 08/04/2015 tarih ve E:2014/6758, 15/06/2015 tarih ve E:2015/331 sayılı kararlarla 17/01/2008 tarih ve 26759 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 08/11/2014 tarih ve 29169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesiyle değişik 5. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesi ve bu kararlara yönelik itirazların Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nca reddedilmesi üzerine dava konusu Yönetmelik yayımlanmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin "Yer seçimi talebi ve Bakanlıkça yapılacak ön değerlendirme" başlıklı 5. maddesinde, "(1) OSB kurmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerce OSB bilgilendirme raporunun hazırlanarak valilik uygun görüşü ile birlikte yer seçimi talebinin Bakanlığa intikalini müteakip Bakanlık tarafından ön değerlendirme yapılır.
(2) Yer seçimi talebinde öneri alan bulunması durumunda valilik uygun görüşünün alınması gerekir. ..." düzenlemesi, Yönetmeliğin Ek-1'inde yer alan Yer Seçimi Komisyonuna Üye Gönderecek Kurumlar Listesi'nin 8. sırasında, "İlgili Belediye (İncelenen alan/alanların belediye sınırları içerisinde olması halinde)" düzenlemesi yer almakta iken Danıştay Onuncu Dairesinin 17/05/2016 tarih ve E:2016/260 sayılı yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararı ve bu karara yönelik davalı itirazının reddine ilişkin Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 06/02/2017 tarih ve YD İtiraz:2016/1222 sayılı kararı üzerine 29/12/2017 tarih ve 30285 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 2. maddesiyle Yönetmeliğin 5. maddesi, "(1) OSB kurmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerce, yatırımcı ön talep formlarını da içeren OSB bilgilendirme raporunun hazırlanarak valilik uygun görüşü ile birlikte yer seçimi talebinin Bakanlığa intikalini müteakip Bakanlık tarafından ön değerlendirme yapılır.
(2) Yer seçimi talebinde öneri alan bulunması durumunda söz konusu alan için;
a) İl özel idaresinin,
b) Belediye sınırları veya mücavir alan sınırları içerisinde olması halinde ilgili belediye/belediyelerin,
olumlu görüşünün alınması, sayısal koordinatların belirlenmesi ve havadan görüntülerin alınması gerekir... " şeklinde değiştirilmiştir.
Dava konusu Yönetmelik 02/02/2019 tarih ve 30674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 10. maddesiyle yürürlükten kaldırılmış, anılan Yönetmeliğin "Yer seçimi talebi ve Bakanlıkça yapılacak ön değerlendirme" başlıklı 4. maddesinde, "(1) OSB kurmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerce, yatırımcı ön talep formlarını da içeren OSB bilgilendirme raporunun hazırlanarak valilik uygun görüşü ve öncelikle Hazine arazilerinden oluşan öneri alanla birlikte yer seçimi talebinin Bakanlığa intikalini müteakip Bakanlık tarafından ön değerlendirme yapılır.
(2) Yer seçimi talebinde yer alan öneri alana ilişkin;
a) İl özel idaresinin,
b) Belediye sınırları veya mücavir alan sınırları içerisinde olması halinde ilgili belediye/belediyelerin,
herhangi bir çalışması veya planlamasının olup olmadığı konusunda görüşünün alınması, sayısal koordinatların belirlenmesi ve havadan görüntülerin alınması gerekir... ", Ek-1'inde yer alan Yer Seçimi Komisyonuna Üye Gönderecek Kurumlar Listesi'nin 8. sırasında ise, "İlgili Belediye (İncelenen alan/alanların belediye sınırları içerisinde olması halinde)" düzenlemelerine yer verilmiştir.
Dava Konusu Yönetmeliğin İncelenmesi:
Yukarıda izah edildiği üzere; dava konusu Yönetmelik, 02/02/2019 tarih ve 30674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliği'nin 10. maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olmakla birlikte, Dairemizin 17/05/2016 tarih ve E:2016/260 sayılı kararı ile Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş olması ve gerek 29/12/2017 tarihli Yönetmelik değişikliğinde gerekse de 02/02/2019 tarihli Yönetmelikte yürütmenin durdurulmasına ilişkin yargı kararının gereğini yerine getirmek amacıyla değişiklikler yapılmış olması, dava konusu Yönetmeliğin Ek-1’inin 8. sırasında yer alan “ilgili belediye” ibaresine 02/02/2019 tarihli Yönetmelikte aynen yer verilmiş olması nedenleriyle dava konusu Yönetmelik esas yönünden incelenmiştir.
A) Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasının incelenmesi:
4562 sayılı Kanun'un yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca, organize sanayi bölgelerine ait yer seçiminin, ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinin katılımı ile oluşan Yer seçimi Komisyonunca, Yer Seçimi Yönetmeliğine göre yapılacağı ve oluşturulacak bu kurulun koordinatörlüğünün Bakanlık tarafından yapılacağı konusunda duraksama bulunmamaktadır. Bununla beraber Kanun hükmünde, "ilgili kurum ve kuruluş" ifadesine yer verilerek, teşekkül edecek komisyonun geniş katılım içeren bir şekilde oluşumu amaçlanmıştır.
Organize sanayi bölgeleri, sanayinin planlı bir şekilde oluşturulması, bölgelerarası gelişmişlik farklılığının azaltılması, kentlerin düzenli gelişmesi ve çevrenin korunmasını sağlamak gibi amaçlarla oluşturulup kurulmakta olup, organize sanayi bölgelerinin yer seçimi, ilgili kurum ve kuruluşların belirlediği projeler kapsamında, doğal ve kültürel kaynakların korunması, imar ve çevre düzeni planlarıyla uyumlu çalışmaların yürütülebilmesi açısından önem arz etmektedir.
Buradan hareketle, organize sanayi bölgesi alanı olarak ilan edilecek sahanın; çevredeki yerleşme alanlarına göre konumu, kentin fiziki gelişimi, ana ulaşım yollarına getireceği trafik yükü, orman, turizm, tarım alanlarına yapacağı etki gibi pek çok faktör nazara alınarak belirlenmesi gerekmektedir.
Öte yandan; 08/11/2014 tarih ve 29169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve hem büyükşehir belediyesi hem de ilçe belediyesi sınırları içerisinde kalan alanlarda, ilgili belediyeden olumlu görüş alınması uygulamasından vazgeçilerek sadece Büyükşehir belediyesinin vereceği olumlu görüşün yeterli sayılmasını öngören Yönetmelik değişikliğine karşı açılan davalarda Dairemizin yukarıda anılan kararları ile Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 08/11/2014 tarih ve 29169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değişik 5. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendine yönelik olarak yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş ve Dairemizin anılan kararına yapılan itirazlar da Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 11/11/2015 tarih ve 2015/1172 sayılı kararlarıyla reddedilmiştir.
Bu kez dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrası ile organize sanayi bölgesi kurulması planlanan alan için gerek büyükşehir belediyesi gerekse ilçe belediyesinin uygun görüşünün alınması uygulanmasından vazgeçilerek sadece valilik uygun görüşünün alınmasına yönelik bir düzenlemeye gidilmiştir.
Bu kapsamda, Dairemizin 08/04/2015 tarih ve E:2014/6758, 15/06/2015 tarih ve E:2015/331 sayılı yürütmenin durdurulmasına yönelik kararlarında yer alan gerekçeler doğrultusunda, organize sanayi bölgesi olarak belirlenen alanın ilçe ve büyükşehir belediyesine getireceği külfetler ve meydana gelebilecek olası olumsuzluklardan en fazla belediyelerin etkilenecek olması, organize sanayi bölgesi ilanı sonucu kent planlamasının (altyapı-ulaşım) yeni şartlara göre teşekkül ettirilmesi konusunda ilgili belediyelere düşecek görevler nazara alındığında, organize sanayi bölgesi yer seçim çalışmalarında sadece valilik uygun görüşünün alınması ile yetinilmemesi, ilgili ilçe ve büyükşehir belediyesinin görüşünün alınması ve planlamanın tüm diğer kuruluşlarla beraber uyum içerisinde yürütülmesi gerektiği tabiidir.
Nitekim; organize sanayi bölgesi yer seçim çalışmalarında ilgili belediyelerin görüşlerinin alınması, 4562 sayılı Kanun'un, yapılacak yer tespitinin geniş katılımlı bir komisyon tarafından yerine getirilmesi yönündeki amacıyla da örtüşmektedir.
Bu durumda; 18/11/2015 tarih ve 29536 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin organize sanayi bölgesi yer seçim çalışmalarında sadece valilik uygun görüşünün alınmasını yeterli gören 5. maddesinin 2. fıkrasında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
B) Yönetmeliğin Ek-1’inin 8. sırasında yer alan “ilgili belediye” ibaresinin incelenmesi:
Davacı Belediye tarafından; dava konusu Yönetmeliğin “Yer Komisyonuna Üye Gönderecek Kurumlar Listesi” başlıklı Ek-1’inin 8. sırasında yer alan “ilgili belediye” tanımının anlaşılamadığı, bunun sonucu olarak Bursa Valiliğinin 30/06/2015 tarihli yazısı ile yer seçimi komisyonu toplantısına çağırılmadıkları ve görüşleri alınmadan karar verildiği, ilgili belediye tanımını yorumlayan kurumların tereddüte düşebilecekleri, organize sanayi bölgeleri ile ilgili kararları asıl muhataplarına danışmadan verebilecekleri, ilgili belediye kavramının açıklamasının yapılmamış olmasının uygulamada sorunlar yaratabileceği ileri sürülerek anılan ibarenin iptaline karar verilmesi talep edilmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin “Yer Komisyonuna Üye Gönderecek Kurumlar Listesi” başlıklı Ek-1’inin 8. sırasında, "İlgili Belediye (İncelenen alan/alanların belediye sınırları içerisinde olması halinde)" ibaresine yer verilerek organize sanayi bölgesi kurulmak üzere incelenen alanın belediye sınırları içerisinde olması halinde ilgili belediyenin yer seçimi komisyonuna üye göndereceği düzenlenmiştir.
İptali istenen düzenlemede; ilçe belediyesi ve büyükşehir belediyesi ayrımı yapılmamış, incelenen alanın belediye sınırları olması halinde ilgili belediyenin yer seçimi komisyonuna üye göndereceği düzenleme altına alınmıştır. Bu durumda; incelenen alanın büyükşehir olan illerde bulunması ve bu nedenle hem büyükşehir hem de ilçe belediyesi sınırları olması halinde her iki belediyenin de "ilgili belediye" tanımı içerisine girdiği ve yer seçimi komisyonuna her iki belediyenin de temsilci göndereceği açık olup davalı idarenin savunmaları da bu yöndedir.
Bu haliyle, dava konusu Yönetmeliğin “Yer Komisyonuna Üye Gönderecek Kurumlar Listesi” başlıklı Ek-1’inin 8. sırasında yer alan “ilgili belediye” ibaresinin hem ilçe hem de büyükşehir belediyesini kapsaması nedeniyle, anılan ibarede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 18/11/2015 tarih ve 29536 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin 5. maddesinin 2. fıkrasının İPTALİNE,
2. 18/11/2015 tarih ve 29536 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliğinin Ek-1’inin 8. sırasında yer alan “ilgili belediye” ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Davada kısmen iptal, kısmen ret kararı verildiğinden, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderlerinin haklılık oranında … TL'sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmının davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarların, kararın kesinleşmesinden sonra yatıran tarafa iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 27/04/2021 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.


(X)-KARŞI OY :
Dava konusu 18/11/2015 tarih ve 29536 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliği, 02/02/2019 tarih ve 30674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliği'nin 10. maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olduğundan, konusu kalmayan dava konusu Yönetmelik hükümlerinin iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği oyuyla aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.