Mahkemesi : İstanbul Anadolu 8. İş Mahkemesi
Tarihi : 28.04.2015
No : 2011/807-2015/170

Dava, meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik durumuna giren sigortalıya bağlanan gelir ile yapılan harcamalardan oluşan Kurum zararının, 506 sayılı Kanunun 26. maddesince rücuan tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ve davalı M.. B.. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dairemizin 02.06.2011 tarih ve 2010/1549 esas ve 2011/8193 esas ve karar sayılı ilamı ile sigortalının davalı nezdinde çalışmaya başladığı 15.10.1991 tarihi öncesinde hangi işyerlerinde ve hangi ortamlarda çalıştığı belirlenerek, önceki çalışmaları ve davalı M.. B.."nda geçen çalışmaların; meslek hastalığının oluşumunu ve iş göremezliğini hangi oranda etkilediği hususunda konunun uzmanı bilirkişilerden kusur raporu alınması gerektiği belirtilmiştir.
Mahkemece, uyulan bozma ilamı sonrasında, sigortalının 15.10.1991 tarihinden önce çalıştığı işyerleri tespit edilmiş, sigortalının kaynakçılık yaptığı işverenlerden diğer davalı şirkete ek dava ile husumet yöneltilmiş olup, alınan bilirkişi raporunda; sigortalının meslek hastalığının meydana gelmesinde kusurunun bulunmadığı, kaynakçılık yaptığı işverenlerin ise % 100 oranında kusurlu olduğu kabul edilmiştir.
Sigortalı tarafından işveren M.. B.."na karşı Kartal 2. İş Mahkemesi"nde açılan 2007/421 esas ve 2009/170 karar sayılı tazminat davasında alınan kusur raporunda ise; davalı işverenin % 75 oranında kusurlu olup, hastalığın % 25 oranında kaçınılmazlık etkisi ile meydana geldiği kabul edilmiş, anılan kararın ... Hukuk Dairesi"nin 04.10.2010 tarih ve .../...esas ve .../... esas ve karar sayılı kararı ile onanarak kesinleştiği görülmüştür.
Mahkemece; hükme esas alınan bilirkişi raporu ile tazminat davasında alınan kusur raporları arasında oluşan çelişki giderilmediği gibi, sigortalının ayrı işyerlerinde, ayrı tarihlerde ve ayrı işverenler nezdinde çalışarak meslek hastalığına uğraması nedeniyle; her bir işyerindeki çalışma ortamı ve işin yürütüm tarzı ayrı ayrı değerlendirilerek, kusur oran ve aidiyeti belirlenmesi gerekirken, yetersiz bilirkişi raporuna göre karar verilmesi isabetsizdir.
2- Hastalığın belirlendiği tarihte yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanununun 332/1"inci maddesinde belirtilen işçi - işveren arasındaki akde aykırılık eylemleri ve bu çerçevede maddenin 2"nci fıkrası gereğince işverenin akde aykırı davranışları (işçi sağlığı ve iş güvenliğinin gerektirdiği önlemlerin alınmaması vs.) sonucu 506 sayılı Yasa"nı 26/1"inci maddesiyle yapılan ilişkilendirme ile bir bakıma akde aykırı hareketten doğan tazminat davaları hakkındaki hükümlere tabii olmakla; zamanaşımının, işverenler açısından uygulanması gereken Borçlar Kanununun 125"inci maddesine göre on yıldır.
Borcu ortadan kaldırmamakla birlikte yerine getirmekten kaçınma yetkisi veren zamanaşımı defi, ancak bunu ileri süren taraf yönünden sonuç doğurmakta olup, bir başka anlatımla, mahkemece kendiliğinden gözetilemeyen ancak yasal süre içerisinde ileri sürüldüğü takdirde değerlendirilmesi gerekir ve başlangıcı da; “zarar ve faile ıttıla” tarihidir. Bilindiği üzere zarar ve faile ıttılanın birlikte gerçekleşmesi gerekir ve sadece birinin gerçekleşmesi zamanaşımı süresinin başlaması için yeterli değildir. Zarara ve faile ıttıla, Kurumun yetkili organının ıttılaı olduğundan, zararın ıttıla tarihi sigortalı ya da hak sahibine bağlanan gelirler yönünden tahsis onay tarihi, masraf ve ödemeler yönünden sarf ve ödeme tarihidir. Faile ıttılanın ise özel bir duyarlılıkla araştırılıp incelenmesi gerekmektedir. Uygulamada, devam eden ceza davasında verilen mahkûmiyet kararının kesinleştiği tarih, Kurum sigorta müfettişi veya Çalışma Bakanlığı iş müfettişi raporunun Kurumun yetkili makamlarına intikal tarihi ya da ilk rücu davasının açıldığı tarih, faile ıttıla tarihi olarak kabul edilmektedir.
Ayrıca özellikle belirtilmelidir ki, zamanaşımı defi davanın esası hakkında her türlü muameleye manidir. Bu sorun halledilmeden davanın esası incelenemez (11.1.1940 tarihli 15/70 sayılı İçt. Bir. Kararı) ve yargı kararları ile öğretide kısmi davada dava edilmeyen alacak kesimi için, fazlaya ilişkin hakkın saklı tutulmuş olmasının zamanaşımını kesmeyeceği kabul edilmektedir. (Prof.Dr.Baki Kuru Hukuk Muhakemeleri Usulü Altıncı Baskı Cilt:II sayfa:1541 v.d) Kısmi dava açılması halinde zamanaşımı yalnız alacağın kısmi dava konusu yapılan miktarı için kesilir. Y.HGK.20.3.1968 gün ve 1968/9-210 E. ve 151 K., 3.7.2002 gün ve 2002/9-564 E. ve 572 K.,09.10.2002 gün ve 2002/9-808 E. ve 2002/801 K.sayılı ilamları da bu yöndedir.
Eldeki davaya konu meslek hastalığında; işveren konumundaki davalı şirketin zamanaşımı def"i kabul edilerek, davanın reddine karar verilmişse de; sigortalıya ödenen bir kısım geçici iş göremezlik ödemelerinin ödeme tarihinin 31.03.2006 tarihi olduğu ve birleşen dava tarihi itibariyle 10 yıllık zamanaşımı süresinin geçmediği gözetilmeksizin, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece, eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı K...ve davalı M.. B.. vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 17.11.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.