Danıştay 3. Daire 2000/3882 Esas 2001/3878 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No: 2000/3882
Karar No: 2001/3878

Kararın Düzeltilmesini İsteyen : Beydağı Vergi Dairesi Müdürlüğü-MALATYA
Karşı Taraf : …
İstemin Özeti : Otobüs işletmeciliği, akaryakıt ve madeni yağ ticaretiyle uğraşan davacı şirketin 1996 takvim yılına ilişkin defter ve belgelerinin incelenmesi sonucu tespit edilen matrah farkı üzerinden adına ikmalen salınan kurumlar vergisi ve fon payı ile bunlara bağlı olarak kesilen ağır kusur cezalarına karşı açılan davayı; olayda, satışı yapılan araçların değerinin düşük gösterildiği ve satılmalarına rağmen uyuşmazlık döneminde amortisman ayrılarak dönem kazancının tespitinde gider olarak dikkate alındığı belirtilerek yapılan inceleme sonucu bulunan matrah farkı üzerinden cezalı tarhiyat yapıldığının anlaşıldığı, incelemeye konu olan araçların, emsal satış bedelinin … Ticaret ve Sanayi Odası, … Şöförler ve Otomobilciler Odası, … Sigorta ve … Şirketleri Birliğinden sorulduğu, bu kurumlarca bildirilen emsal satış bedellerinin takdir komisyonunca takdir edilen tutarlardan daha yüksek olduğunun görüldüğü, buna göre takdir komisyonunca takdir edilen satış bedelleri esas alınarak ikmalen tarhiyat yapılmasında yasaya aykırılık bulunmadığı, ayrılan amortismanlara ilişkin olarak yaptırılan bilirkişi incelemesiyle, incelemeye konu olan araçlardan sadece birisi için 1.588.745.000 lira amortisman ayrıldığı tespit edildiğinden bu tutarı aşan meblağın matrah farkı olarak dikkate alınmasında hukuki isabet görülmediği, olayın özelliği ve matrahın tespit şekli dikkate alındığında tarhiyata ağır kusur cezası yerine kusur cezası kesilmesinin yasaya uygun olacağı sonucuna varıldığı gerekçesiyle kısmen kabul ederek tarhiyatı, matrah farkını azaltmak suretiyle kusur cezalı olarak tadil eden … Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararına karşı taraflarca yapılan temyiz başvurusu üzerine, vergi dairesi müdürlüğü temyiz istemi ile davacının amortismanlarla ilgili matrah farkına yönelik temyiz istemini reddeden, araç satışlarından kaynaklanan matrah farkına ilişkin davacı temyiz istemini ise, araç satışlarında emsal bedel belirlenirken Vergi Usul Kanununun 267 maddesinin 2.sırasında yer alan maliyet bedeli esasının uygulanması gerekirken, emsal bedelin 3.sırada yer alan takdir esasına göre belirlenmesinde yasaya uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle kabul ederek mahkeme kararının bu matrah farkına ilişkin hüküm fıkrasını bozan Danıştay Üçüncü Dairesinin 13.4.2000 gün ve E:1998/4840, K:2000/1418 sayılı kararının; inceleme sonucu bulunan matrah farkına göre yapılan cezalı tarhiyatta yasaya aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek düzeltilmesi istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Uyuşmazlık konusu olayda, yükümlü şirket tarafından araç satış tutarlarının kayıt dışı bırakılarak beyan edilmemesi nedeniyle tespit edilen matrah farkı üzerinden re'sen yapılması gereken tarhiyatın ikmalen yapılmasında yasaya uygunluk bulunmadığından dairemiz kararının belirtilen matrah farkıyla ilgili kısmının kaldırılarak, temyize konu mahkeme kararının bu kaleme ilişkin hüküm fıkrasının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Savcı : …
Düşüncesi : Karar düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54.maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından istemin reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Üçüncü Dairesince işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Danıştay dava daireleri ile İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurulları tarafından verilen kararların düzeltilebilmesi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54 üncü maddesinde yazılı sebeplerden birinin bulunması halinde mümkün olup kararın düzeltilmesi istemine ilişkin dilekçede, düzeltilmesi istenilen kararın, uyuşmazlık konusu tarhiyatın amortismanlardan hareketle belirlenen matrah farkına isabet eden bölümüyle ilgili hüküm fıkrasına yönelik olarak ileri sürülen sebepler bunlardan hiç birine uymadığından bu kısma ilişkin istemin reddine, beyan dışı bırakılan araç satışlarından dolayı belirlenen matrah farkı için tesis edilen hüküm fıkrasına karşı ileri sürülen sebepler ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54.maddesinin 1/c bendi hükmüne uygun bulunduğundan belirtilen hüküm fıkrasına yönelik düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Üçüncü Dairesinin 13.4.2000 gün ve E:1998/4840, K:2000/1418 sayılı kararının; araç satışlarından hareketle bulunan matrah farkına isabet eden cezalı tarhiyatla ilgili hüküm fıkrasının kaldırılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 29.maddesinde, her ne şekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden vergi tarh edilmesi ikmalen vergi tarhı, 30.maddesinde de, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah farkı üzerinden vergi tarh olunması re'sen vergi tarhı olarak tanımlanmış olup, maddenin 2.fıkrasının 6.bendinde, vergi beyannamesinin gerçek durumu yansıtmadığına dair delil bulunması, re'sen takdir sebepleri arasında sayılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, davacı şirket tarafından, satılan 6 adet otobüsün satış tutarının kayıt dışı bırakılarak beyan edilmediğinin tespit edilmesi üzerine vergi incelemesi başlatılarak bu araçların emsal bedellerinin tespitinin takdir komisyonundan istenmesi üzerine takdir komisyonunca Vergi Usul Kanununun 267.maddesinin 3. sırasında yer alan takdir esasına göre sözü edilen araçların emsal bedellerinin takdir edildiği ve takdir edilen tutarların inceleme elemanınca aynen kabul edilip dönem matrahına ilave edilmesinin ve ikmalen tarhiyat yapılmasının önerilmesi sonucu ikmalen cezalı tarhiyat yapıldığı anlaşılmıştır.
Olayda, beyan dışı bırakılan araç satış tutarları takdir komisyonunca harici verilenlerden yararlanılarak belirlenmiştir. Yukarıda değinilen 30.madde hükmüne göre uyuşmazlık konusu tutarların ilgili dönem için verilen kurumlar vergisi beyannamesine dahil edilmemesinin re'sen vergi tarhını gerektiren bir durum olması nedeniyle inceleme ile tespit edilen matrah farkı üzerinden re'sen tarhiyat yapılması gerekirken, uyuşmazlık konusu tarhiyatın ikmalen yapılmasında yasaya uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davacı temyiz isteminin, araç satışlarıyla ilgili olarak bulunan matrah farkına isabet eden cezalı tarhiyata ilişkin kısmının kabulü ile … Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının belirtilen hüküm fıkrasının bozulmasına, vergi dairesi müdürlüğü temyiz isteminin ise bu nedenle reddine, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine 6.11.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.