BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2019/1248 Esas 2022/101 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2019/1248 Esas
KARAR NO: 2022/101
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 25/10/2018
NUMARASI: 2017/387 E. - 2018/400 K.
DAVANIN KONUSU: Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 21/01/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin ... numaralı Endüstriyel Tasarım Tescil Başvuru Formundaki ... sıra numaralı tasarımın 03/03/2016 tarihinde yayınlandığını, davalı tarafın ise "..." markası adı altında davacıya ait tasarımı toptan üretimi yaparak, satış dağıtım ve pazarlamakta olduğunu, İstanbul 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2016/51 D.iş sayılı dosyasında delil tespiti yapıldığını, bilirkişi raporunda; delil tespitinin yapıldığı 14/06/2016 tarihi itibariyle dava konu üründen davalının stoklarında 30 adet bulunduğunun belirtildiğini, tedbir kararı verilerek davalılara alt taklit ürünlerin diğer mağazalarda üretim ve satışının durdurulmasını, görüldüğü yerde toplatılmasına, davalıların tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine, ıslah dilekçesi ile 47.784.92 maddi tazminatın 14/06/2016 tespit tarihinden İşleyecek değişken oranlardaki ticari faizi davalılardan alınarak davacıya verilmesine, 20.000 TL manevi tazminatın 14/06/2016 tespit tarihinden işleyecek değişken oranlardaki ticari faizi ile davalılardan alınarak davacıya verilmesine, mahkeme kararının masrafı davalılara ait olmak üzere kamuya duyurulması için ülke çapındaki televizyon kanallarından ve gazetelerden birinde yayınlanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalılar açılan davaya süresi içinde cevap vermemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstanbul 1.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi'nin 25.10.208 tarih ve 2017/387 Esas - 2018/400 Karar sayılı kararıyla; " davalının davacıya ait endüstriyel tasarım hakkına tecavüzün ve haksız rekebetin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine, tasarım hakkının ihlali nedeniyle 5.632.80 TL maddi tazminatın tespit tarihi olan 14.6.2016 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlı ticari faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ıslah talep edilen fazlaya ilişkin istemin reddine, 5.000 TL manevi tazminatın tespit tarihi olan 14.6.2016 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlı ticari faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına masrafın davalılardan tahsiline, mahkemece verilen 27.4.2016 tarihli ihtiyati tedbir kararının karar kesinleşene kadar devamına" karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; "Mahkemece itibar edilen ikinci bilirkişi raporundaki maddi tazminat hesabının gerçeklerle örtüşmediğini, tekstil piyasasında üretimin en az 500 adet ile yapılabileceğini, 120 adet üretim yapıldığının kabulüyle değerlendirme yapılmasının hatalı olduğunu, maddi zararın tespiti yönünden gerektiğinde yeniden bilirkişi incelemesi yapılarak değerlendirme yapılmasını, Davalı tarafın cevap dilekçesi vermediği gözetildiğinde, davalı defterlerinin incelenmesinin usule aykırı olduğunu, bu durumun savunmanın genişletilmesi niteliğinde olduğunu, Müvekkile ait tasarımın taklit edilmiş olması nedeniyle müvekkil firmanın piyasa itibarının sarsıldığını, mahkemece manevi tazminatın çok düşük olduğunu, zararı karşılamaktan uzak olduğunu, Mahkemece hükmedilen vekalet ücretinde hatalar olduğunu, hükmün 7.maddesinde iki ayrı vekalet ücreti takdiri gerekirken tek vekalet ücreti verildiğini, manevi tazminat için verilecek vekalet ücretinin ise 3.145,00 TL olması gerekirken hataen 1.200,00 TL olarak takdir edildiğini, kararın bu kısmının düzeltilmesi gerektiğini," beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir. Davalılar ... ve ... Ltd.Şti. vekili süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; "Davaya konu tasarımların müvekkil davalı şirkete ait işyerinde tespit edildiğini, müvekkil davalı ...'ın tecavüz fiilinden sorumlu tutulması mümkün değilken onun aleyhine de karar verilmiş olmasının hatalı olduğunu, Mahkemenin tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabetin tespiti yönündeki kararının usule aykırı olduğunu, müvekkile ait tasarımın yenilikçi ve ayırt edici özelliklere haiz olduğunu, bu nedenle maddi ve manevi tazminata hükmedilmesinin de hatalı olduğunu, Mahkemenin aksini kabulü halinde, ikinci alınan bilirkişi raporunun denetime daha elverişli olması nedeniyle bu rapordaki hesabın daha uygun olduğunu." beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir.
DELİLLER: *Bilirkişiler ..., ..., ... 7.12.2017 tarihli raporlarında; Davacının Endüstriyel Tasarım Tescil No: ... olan tasarımı ile, davalının ... marka dokuma ve karton etiketleri ile satışa sunduğu ürünlerin karşılaştırması yapıldığında; 2016/51 D,İş dosyasında sunulan bilirkişi raporunda da tespit edildiği üzere, davalının satışını yaptığı ürünler ile davaya konu olan endüstriyel tasarım tescilli ürünün birebir aynı olduğunu, davacı tarafın kazançtan 47.784,92 TL yoksun kaldığını bildirdikleri anlaşılmıştır. * İkinci heyetin (..., ..., ...) hükme esas alınan ve denetime uygun 1.6.2018 tarihli raporlarında; Davalı şirketin incelenen 2016 yılı ticari defterinin 6102 sayılı TTK 60,62 ve 64 maddelerine göre yaptırılması gereken açılış ve kapanış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun şekilde yaptırıldığı, ticari defterlerin usulüne uygun şekilde tutulduğu, sahibi lehine delil olabileceğini, Davacı şirkete ait ... nolu tasarım tescil tarihi 03.03.2016 tarihinden dava tarihi 29/07/2016 tarihine kadar olan döneme ait ticari defter ve belgelerin davalı şirket mahallinde incelendiğini, davalı şirketin incelenen 2016 yılı ticari defterlerinde ve belgelerinde davaya konu tasarıma ilişkin ürün ... Kodla ... olarak yer almakta olduğunu, işbu ürünün “Stok Hareket Listesinde” işbu üründen 120 adet üretildiği ve stokta 35 adet ürün olduğu görülmekte ise de, davalı şirketin incelenen 2016 yılı ticari defterlerinde; 2016 yılı sonu itibariyle işbu ürünle ilgili stok ürün olmadığı, işbu ürünün tamamının satılmış olduğunun tespit edildiğini, Davacı vekili tazminat hesaplamasının 554 Sayılı KHK. nin 52/a maddesine göre yapılmasını talep ettiğinden hareket ile 554 s. KHK nin 52 maddesi "a) Tasarımdan doğan haklara tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, Tasarım hakkı sahibinin Tasarımı kullanması ile elde edilebileceği muhtemel gelire göre,” şeklinde düzenlendiğini, ilk raporda heyetin davacı şirkette davaya konu tasarıma ilişkin ürünün 135,50 TL Birim Fiyat ile satıldığı, maliyet bedelinin 88,56 TL ve Birim satış karının 46,94 TL (135,50 - 88,56 = 46,94) olduğunu tespit ettiklerini, tespit dosyasında davalıya ait ... isimli mağazada tespit edilen 30 adet 6 farklı renkte ... marka elbisenin davacıya ait ... sıra nolu elbise tasarımı ile iltibas yaratacak derecede benzer olduğunu, bu hesaplama yöntemine göre tazminat tutarının; 120 Adet X 46,94TL= 5.632,80-TL olarak hesap edilebileceğini bildirdikleri anlaşılmıştır.
GEREKÇE: Dava, tasarıma tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, durdurulması, önlenmesi ile maddi ve manevi tazminat taleplerine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkili adına tescilli endüstriyel tasarımın davalı tarafça taklit edildiğini, bu konuda tespitin de yapıldığını, davalılara ait taklit ürünlerin üretim ve satışının durdurulmasını, görüldüğü yerde toplatılmasına, davalıların tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine, maddi tazminatın ve manevi tazminatın davalılardan tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep etmiştir. Davalılar; davaya cevap vermemişlerdir. İlk derece mahkemesi tarafından, "...davalının davacıya ait endüstriyel tasarım hakkına tecavüzün ve haksız rekebetin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine, tasarım hakkının ihlali nedeniyle 5.632.80 TL maddi tazminatın faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ıslah talep edilen fazlaya ilişkin istemin reddine, 5.000 TL manevi tazminatın faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına" karar verilmiştir. Hüküm davacı vekili ile davalılar ... ve ... Ltd.Şti. vekili tarafından istinaf edilmiştir. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Davalı şirketin satışını yaptığı ürünler ile davacı adına tescilli endüstriyel tasarımın aynı olduğu gerek mahkemece alınan bilirkişi raporları, gerekse de İstanbul 3.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi'nin 2016/51 Değişik İş sayılı dosyasında yapılan tespit ve bilirkişi raporuyla sabit olduğundan, mahkemenin tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabetin tespiti yönündeki kararı ile buna bağlı olarak maddi ve manevi tazminata hükmedilmesinin de isabetli olduğu görülmüştür. Mahkemece aldırılan 01.06.2018 tarihli bilirkişi heyeti raporunun yeterli teknik analizleri içerdiği, dava ve tespit dosyaları kapsamında daha önce alınan raporları irdelediği ve sonuç olarak denetime elverişli olduğu anlaşıldığından, rapora yönelik istinaf istemleri yerinde görülmemiştir. Raporda somut ve dosyaya yansıyan verilere göre tespit ve hesaplama yapıldığı anlaşıldığından, davacı vekilinin maddi tazminatın düşük belirlendiği yönündeki istinaf istemi de yerinde değildir. Sınai mülkiyet hukukunda manevi tazminatın amacı tasarımın haksız kullanımı veya itibarının zedelenmesi sonucu, tasarım hakkı sahibinin ticari ve kişisel varlığında meydana gelen olumsuz sonuçların ortadan kaldırılmasıdır. Yargıtay kararlarında, tecavüz fiilinin varlığında mutlaka uygun bir manevi tazminata da hükmedilmesi gerektiği belirtilmektedir. Somut olayda mahkemece tespit edilen ve ispat edilen eylemin ağırlığı dikkate alındığında, takdir edilen manevi tazminat miktarı da yerindedir. Davaya konu tasarımların davalı ... Ltd.Şti.'ne ait işyerinde tespit edildiği, davalı ...'ın ise bu şirketin ortağı ve yetkilisi olduğu, bu durumun tespit raporunda belirlendiği ve davalının şirket sahibi olarak bastırdığı kartvizit görüntülerinin rapora alındığı, bu durumda tecavüz fiilinden davalı ...'ın da sorumluluğunun bulunduğu anlaşıldığından, mahkemece bu konuda yapılan sorumluluk değerlendirmesi isabetlidir. Davalı tarafın cevap dilekçesi vermediği gözetildiğinde, davalı defterlerinin incelenmesinin usule aykırı olduğu, bu durumun savunmanın genişletilmesi niteliğinde olduğu ileri sürülmüş ise de; mahkemece denetime uygun bulunmayan ilk bilirkişi raporunda farazi olarak hesaplama yapıldığının tespitiyle mahkemece bu defa davalı defterleri de incelenerek sonuca ulaşılmaya çalışıldığı, esasen ispat yükü kendisine düşen davacının yoksun kaldığı zararın tespiti için bu durumun gerekli de olduğu anlaşılmakla, mahkeme uygulamasında usule aykırılık bulunmamaktadır. Mahkemece davacının tasarıma tecavüzün tespiti ve haksız rekabetin tespiti taleplerinin kabulüne karar verilmesi ve bu hüküm yönünden tek vekalet ücreti takdiri yerindedir. Ancak mahkemenin 5.000,00 TL manevi tazminata karar vermesine rağmen, vekalet ücretinin 3.145,00 TL yerine hataen 1.200,00 TL olarak takdir edildiği hatalı olduğundan, davacı vekilinin istinaf isteminin kısmen kabulüne karar verilerek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacı vekilinin istinaf talebinin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE, 2-Davalı vekilinin istinaf talebinin REDDİNE, 3-İstanbul 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin 25/10/2018 tarih, 2017/387 E. - 2018/400 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 4-Davalının davacıya ait endüstriyel tasarım hakkına tecavüzün ve haksız rekebetin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine, 5-Tasarım hakkının ihlali nedeniyle 5.632.80 TL maddi tazminatın tespit tarihi olan 14.6.2016 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlı ticari faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ıslah talep edilen fazlaya ilişin istemin reddine, 6-5.000 TL manevi tazminatın,tespit tarihi olan 14.6.2016 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlı ticari faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, 7-Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına masrafın davalılardan tahsiline, 8-Mahkemece verilen 27.4.2016 tarihli ihtiyati tedbir kararının karar kesinleşene kadar devamına, 9-726,32 TL ilam harcının peşin harç ve ıslah harcından mahsubu ile 442,31 TL fazla harcın karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davacıya iadesine, 10-Endüstriyel tasarım hakkına tecavüz ve hakksız rekabetin tespiti yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 3.145 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, 11-Kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden; 3.145 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, 12-Kabul edilen Manevi tazminat talebi yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 3.145 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, 13-Reddedilen Maddi tazminat talebi yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 4.986 TL'nin davacıdan alınarak davalılara verilmesine, 14-Reddedilen manevi tazminat talebinin reddi nedeniyle; 1.200 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine, 15-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinden olan 358,63 TL peşin harç, 810,00 TL ıslah harcı, 29,20 TL başvuru harcı, 3.000 TL bilirkişi ücreti ve 543,00 TL tebligat-müzekkere masrafı olmak üzere toplam 4.740,83 TL'nin 2/3'sinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, 16-Davalıların yapmış olduğu 1.500 TL giderin üzerinde bırakılmasına, 17-İstinaf peşin harcının talebi halinde davacıya iadesine, 18-İstinaf yargılaması yönünden davalılar ... ve ... Ltd.Şti.'nden alınması gereken 726,32 TL harçtan, peşin alınan 274,40 TL harçtan mahsubu ile bakiye 451,92 TL harcın davalılar ... ve ... Ltd.Şti.'nden alınarak hazineye irat kaydına, 19- İstinaf aşamasında davacı tarafından yapılan yargılama gideri olan 121,30 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 28,00 TL tebligat masrafı olmak üzere toplam 149,30 TL'nin davalılar ... ve ... Ltd.Şti.'nden alınarak davacıya verilmesine, 20-Davalılar ... ve ... Ltd.Şti. tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, 21-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 22-Gerek ilk derecede gerekse istinaf aşamasında yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısımların karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, HMK'nun 361.maddesi uyarınca tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde Yargıtay ilgili hukuk dairesinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi.21/01/2022