BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2019/1321 Esas 2022/95 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2019/1321 Esas
KARAR NO: 2022/95
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 15/11/2018
NUMARASI: 2016/206 E. - 2018/430 K.
DAVANIN KONUSU: İtirazın İptali (Fikir Ve Sanat Eseri Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 31/10/2016
KARAR TARİHİ: 21/01/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı şirketin İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı icra takibine vaki itirazın iptali ile borçlu aleyhine %20'den aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili beyan dilekçesinde; müvekkili şirketin sözleşme koşutlarının müzakere edilmesi ve maddelerin değiştirilmesi taleplerini kabul etmeyen ve sözleşmeye İlişkin itirazı kayıtlarını hiç dikkate almayan davacı tarafın Borçlar Kanunu’nun Genel İşlem Şartlarına İlişkin 20. ve devamı maddeleri uyarınca hazırladığı sözleşmeye ceza tehdidi altında imza atmak zorunda kaldıklarını, aynı konu ile ilgili olarak İstanbul 4. Fikri Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinde görülmekte olan yargılama konusunun aynı olması, her iki davada da müvekkilinin davalı olması ve her iki davanın da 09,03.2015 tarihli hukuka aykırı Lisans Sözleşmesine dayanması sebebi ile birleştirilme kararı verilmesini, dava ve icra takiplerinde yetkili mahkemenin İzmir Mahkeme ve İcra Daireleri olduğunu, davacı tarafın hukuka aykın işlemlerinin devam etmesi üzerine de yasal süresi içerisinde 26 05.2015 tarihinde İzmir ... Noterliğinin ... yevmiye numaralı ihtarnamesi ile müvekkilinin sözleşme ile bağlı olmadığının davacıya bildirildiğini,ihtarın davacıya 28.05.2015 tarihinde tebliğ edildiğini, akit tarafları MESAM-MSG-MÜYAP-MÜYORBİR Meslek Birlikleri adına vekilleri Av. ... tarafından fesih beyanlarının kayda alındığının taraflarına bildirildiğini, faiz taleplerinin de yerinde olmadığını, davanın reddine karar verilmesine talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İlk derece mahkemesince; taraf iddia ve savunmaları, takip dosyası, denetime ve hüküm kurmaya elverişli olan mali bilirkişi ...'in raporu, icra dosyası, taraflar arasındaki sözleşmenin hükümleri dikkate alınarak, İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyasında davalı borçlu tarafça yapılan itirazın iptaline, takibin 6963.21 TL asıl alacak, 1.737.78 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 8700.99 TL üzerinden devamına, 564.77 TL lik fazla istemin reddine, kabul edilen takip tutarının takdiren % 20' si üzerinden hesaplama yapılmak suretiyle icra inkar tazminatının da davalıdan tahsil edilerek davacıya verilmesine karar verilmiş, kararı davalı vekili istinaf etmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı vekili süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; "Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmesine rağmen, hüküm fıkrasında davanın kabulü veya kısmen kabulü konusunda bir ibare kullanılmayarak usule aykırı davranıldığını, Davanın kısmen kabulüne karar verilmesine rağmen, yargılama giderlerinin tamamından davalının sorumlu tutulmasının usule aykırı olduğunu, oysa giderlerin haklılık oranına göre paylaştırılması gerektiğini, Lisans sözleşmesinin tek taraflı ve matbu olarak hazırlanmış olması nedeniyle TBK.20.maddesi gereğince genel işlem koşulları denetimine tabi tutulması gerekirken mahkemece bu yönde bir değerlendirmenin yapılmadığını, Lisans sözleşmesinin yetki maddesinin de genel işlem koşulu nitelinde olması nedeniyle geçersiz olduğunu ve davanın yetkisiz mahkemede görüldüğünü, Müvekkilin ceza tehdidi altında bırakılması nedeniyle lisans sözleşmesinin imzalandığını, sözleşmenin TBK.37.maddesi uyarınca korkutma yoluyla imzalandığı yönündeki savunmalarının mahkemece irdelenmediğini, Davacının lisans sözleşmesi uyarınca talep ettiği vekalet ücreti - hukuk giderleri ve damga vergisi taleplerinin haksız olduğunu, Sözleşme uyarınca talep edilen aylık % 2 oranındaki gecikme faizinin fahiş olup geçersiz kabul edilmesi gerektiğini, Sözleşme öncesi döneme ilişkin telif bedellerinin talep edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, sözleşmede davacı yararına aşırı yararlanma halinin bulunduğunu ve bu durumun TBK.26.ve 38/2.maddeleri gereğince hukuka aykırı olduğunu, Müvekkilin 26.05.2015 tarihli ihtarname ile 'Lisans sözleşmesi ile bağlı olmadığını' davacıya bildirdiğini, bu nedenle düzenlenen faturaların haksız olduğunu" beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir.
GEREKÇE: Dava, İİK'nın 67.maddesine dayalı olarak açılan itirazın iptali davasıdır. Davacı müzik eserleri yayın sözleşmesi uyarınca mali hak bedelleri alacağına dayalı olarak başlattığı icra takibine itiraz üzerine itirazın iptali davası açmış; davalı, lisans sözleşmesinin ceza tehdidi ile imzalatıldığını, sözleşmede ve faturalarda hukuka aykırılıklar bulunduğundan bahisle davacıya borcunun bulunmadığını beyanla davanın reddini istemiştir. İlk derece mahkemesi tarafından, "İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyasında davalı borçlu tarafça yapılan itirazın iptaline, takibin 6963.21 TL asıl alacak, 1.737.78 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 8700,99 TL üzerinden devamına, 564.77 TL lik fazla istemin reddine, kabul edilen takip tutarının takdiren % 20' si üzerinden hesaplama yapılmak suretiyle icra inkar tazminatının da davalıdan tahsil edilerek davacıya verilmesine" karar verilmiştir. Davalı vekili yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Davalı vekili, 09/03/2015 tarihli lisans sözleşmesinin, ceza tehdidi altında imzalandığını ve irade bozukluğu nedeniyle geçersiz olduğunu ileri sürmüş ve İzmir ...Noterliği'nin 26/05/2015 tarihli ... yevmiye numaralı ihtarnamesi ile sözleşme ile bağlı olmadığını davacı tarafa bildirmişse de, davalı şirket yetkilileri hakkında ceza davası açılması yasal hakkın kullanımı mahiyetinde olup, HMK 37 ve 38. Madde gereğince korkutma koşullarının bulunduğundan bahsedilemeyecektir. Davalı vekilinin irade sakatlığı nedeniyle sözleşmenin geçersiz olduğu iddiası yerinde görülmemiştir. İzmir 1. FSHCM'nin 2014/236 Esas sayılı karar örneğinden davalı işyerinde 20/08/2014 Tarihinde yapılan tespit neticesinde meslek birliklerinin repertuvarında bulunan müzik eserlerinin çalındığından bahisle tutanak tutulduğu ve davalı şirket yönetim kurulu başkanı ve çalışanı hakkında ceza davası açıldığı, müşteki MESAM tarafından şikayetten vazgeçilmesi nedeniyle 11/03/2015 tarihli 2015/84 Karar sayılı karar ile davanın düşmesine karar verildiği anlaşılmıştır. Davalı şirket yetkilisinin de şikayetten vazgeçilmesi koşulu ile lisans sözleşmesi imzalanmasını kabul ettiği, meslek birlikleri tarafından imzalatılmak istenen sözleşmede, geriye dönük olarak 2010-2011-2012-2013 yılları dahil olmak üzere toplam 6 yıl için lisans bedeli belirlenerek, davacı meslek birliğine toplam 6.141,01 TL'nın ödeneceği ve ödemelerin 20/03/2015-24/04/2015 tarihinde yapılacağının kararlaştırıldığı görülmüştür. Davalı tarafça Meslek Birliklerine keşide edilen İzmir ... Noterliğinin 05/03/2015 tarihli ve ... yevmiye numaralı ihtarnamesi ile; 2010-2011-2012-2013 yıllarına ilişkin bedellerin kabul edilmediği, lisans sözleşmesini ihtirazi kayıtla imzalamak durumunda olduklarının bildirildiği, faturaların kabul edilmeyerek iade edildiği görülmekle ve bu yıllara ilişkin davalının ihlalinin bulunduğuna dair dosya kapsamında delil bulunmadığı anlaşılmakla, davacı tarafça ancak ihlalin bulunduğu 2014 yılı lisans bedeli 734,50 TL ile 2015 yılı lisans bedeli 804,66 TL toplamı 1.539,16 TL+ 277,04 TL (%18 KDV) olmak üzere toplam 1.816,20 TL'nın talep edilebileceği; 2010-2011-2012-2013 yıllarına ilişkin bedellerin ve davacı tarafça ödendiğine dair belge sunulmayan damga vergisi ve hukuki giderler ile vekalet ücretinin sözleşmenin 5.5 maddesi gereğince talep edilemeyeceği kanaatine varılmıştır. Her ne kadar davalı vekilinin, asıl alacağın takip tarihinden itibaren aylık %2 oranında faiz ile tahsil talebine itiraz ettiği ve fahiş olduğunu beyan ettiği anlaşılıyorsa da; Lisans Sözleşmesinin 5.6. maddesine göre, ödemelerin gecikmesi halinde lisans alanın aylık %2 oranında gecikme faizi ödeyeceği kararlaştırılmakla, davalı şirketin de tacir olduğu, faiz oranına ilişkin ihtirazi kayıtsız olarak sözleşmeyi imzaladığı göz önüne alınarak, faiz oranına ilişkin istinaf sebebi yerinde görülmemiş, buna göre kabul edilen alacağa ilişkin işlemiş faizin 469,60 TL olduğu anlaşılmıştır. Davalı vekilinin yukarıda açıklanan gerekçelerle, istinaf başvurusu kısmen kabul edilmekle, mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davalı vekilinin istinaf talebinin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE, 2-İstanbul 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin 15/11/2018 tarih, 2016/206 E. - 2018/430 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile, davalının İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı icra dosyasına yaptığı itirazın kısmen iptali ile, takibin (1.816,20 TL asıl alacak ve 469,60 TL işlemiş faiz olmak üzere) toplam 2.285,60 TL üzerinden ve asıl alacağa takip tarihinden itibaren aylık %2 faiz işletilerek devamına, fazlaya ilişkin kısmın reddine, -Davacı lehine kabul edilen alacağın %20'si oranındaki icra inkar tazminatının davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine 4-İlk derece yargılaması yönünden; a) Alınması gereken 156,12 TL harçtan, peşin alınan 111,91 TL harcın mahsubu ile bakiye 44,21 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, -Davacı tarafından yatırılan peşin harç tutarı olan 111,91 TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, b) Davacı tarafından yapılan yargılama gideri olan 29,20 TL başvurma harcı, 214,00 TL tebligat ve müzekkere masrafı ile 1.200,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 1.443,20 TL'den davanın kabul ve red oranına göre belirlenen 355,99 TL'sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına, c) Kabul edilen kısım üzerinden davacı lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 2.285,60 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, d) Reddedilen kısım üzerinden davalı lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, 5-İstinaf yargılaması yönünden; a) İstinaf peşin harcının talebi halinde davalıya iadesine, b) İstinaf aşamasında davalı tarafından yapılan yargılama gideri olan 121,30 TL istinaf yoluna başvurma harcının davacıdan alınarak davalıya verilmesine, c) İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 6-Gerek ilk derecede gerekse istinaf aşamasında yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısımların karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.21/01/2022