MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Şikayet

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup hükmün davacı ve davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

... A R A R
Borçlu vekili, takibe konu borcun 25.07.2014 tarihinde 7.567.377,00 TL olarak ödendiğini, icra emrinin borç ödendikten sonra 15.08.2014 tarihinde tebliğ edildiğini, ilamdan kaynaklı alacak için kesinleşmeden itibaren Anayasa’nın 46/son maddesinden kaynaklı faiz istenemeyeceğini iddia ederek icra takibine konu borcun tamamının ödenmiş olması sebebiyle takibin iptalini talep etmiştir.
Alacaklı vekili, kısmi ödemenin 25.07.2014 tarihinde yapıldığını, faizin tamanının ödenmediğini, kesinleşmeden itibaren Anayasa’nın 46/son maddesinden kaynaklı faizin istenebileceğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, kararın kesinleşmesinden itibaren kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizin de hesap edildiği bilirkişi raporu doğrultusunda icra emrinin tebliğinden önce itfa edildiği anlaşılan 7.567.377,00 TL için icranın geri bırakılmasına, bakiye 190.622,20 TL için takibin devamına, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilmiş olup hüküm alacaklı ve borçlu vekilince temyiz edilmiştir.
Kamulaştırmasız elatma davaları ugulamada sıklıkla karşılaşılan davalardan olmakla birlikte, yasa ile düzenlenmiş değildir. Bu konuya ilişkin tek yasal düzenleme olan 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu"nun 38. maddesi de 10.04.2003 tarih ve 2002/112 Esas 2003/33 Karar sayılı Anayasa Mahkemesi kararı ile iptal edilmiştir. Uygulamada kamulaştırmasız elatma davaları;.... ve Hukuk Dairelerinin içtihatlarıyla yön bulmaktadır. Konunun Dairemizi ilgilendiren yönü ise, bu nevi davalarda hükmedilen tazminatların zamanında ödenmemesi halinde uygulanacak faizin ne tür ve oranda olması gerektiği noktasındadır. Zira Kamulaştırma Yasası gecikme faizini öngörmemektedir. Bu cümleden olmak üzere... kararları ve Dairemizin istikrar bulmuş içtihatlarında; "Kamulaştırma bedelinin arttırılması ilamlarında uygulanan T.C. Anayasası"nın 4709 sayılı Yasa"nın 18. maddesi ile değişik 46/son maddesinde yer alan kamulaştırma bedelleri ile mahkemece kesin hükme bağlanan arttırma bedellerine, son fıkraya göre kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz oranının uygulanacağı" hükmünden farklı olarak, kamulaştırmasız elatmanın hukuksal niteliği itibariyle bir haksız eylem olduğu, haksız eylemden doğan borçların, tazmini nitelikte olmaları nedeniyle uygulanacak faizin 3095 sayılı Yasa"da belirlenen yasal faiz olduğu belirtilerek, uygulama bugüne kadar yasal faizin uygulanması şeklinde sürdürülegelmiştir. Ancak, Anayasa"nın 35. maddesi ile koruma altına alınmış olan mülkiyet hakkının, hak sahibinin rızasına bakılmaksızın kamulaştırmasız elatma nedeniyle ihlali halinde, toplumun genel menfaatleri ile bireyin temel haklarının korunması arasında adil bir denge gözetilmesi gerektiği düşüncesinden hareketle, mülkün gerçek değeriyle orantılı makul bir tazminat ödenmediği sürece, bir mülkten mahrum bırakılmanın genelde aşırı bir ihlal teşkil edeceği, yasal faiz oranında gecikme faizi ödenmesinin yeterli olmadığı görüşü gerek öğretide gerekse uygulamada ağırlık kazanmaya başlamıştır. Bu bağlamda mülkiyete saygı hakkının ihlalinin, mahkemelerin, kamulaştırmasız elatmaya maruz kalan kişiler lehine hükmettikleri tazminat tutarının tayininde, yargılama süresi ile enflasyon arasındaki etkileşim sonucu ortaya çıkan değer kaybını dikkate almalarına imkan sağlayan yasal bir düzenlemenin olmayışından da kaynaklandığı, bu nedenle adil tatmin taleplerinin karşılanması gerektiği hususu benimsenmeye başlanmıştır.
Tüm bu açıklamalar ışığında idare, kendisine Anayasa tarafından tanınan olanak ve yetkileri yasaya uygun bir biçimde kullanmaksızın taşınmaza elatarak kamulaştırma ilkelerine aykırı davranamaz. Anayasa"nın 46. maddesinde öngörülen kamulaştırma, Anayasa"nın 35. maddesinde güvence altına alınmış olan mülkiyet hakkına getirilmiş anayasal bir sınırlama olmakla, içtihat değişikliğine gidilerek, özü ve vardığı hukuki sonuç itibariyle aynı nitelikler taşıyan kamulaştırmasız elatmaya ilişkin ilamlarda hüküm altına alınan tazminatlara da Anayasa"nın 46/son maddesinde düzenlenmiş olan kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz oranının uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
İİK"nun 17. maddesinde; şikayetin İcra Mahkemesi"nce kabulü halinde, şikayet olunan muamelenin bozulacağı yahut düzeltileceği belirtilmiştir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 100 maddesinde ise kısmi ödemelerin öncelikle faizden ve masrafdan mahsup edileceği hükmüne yer verilmiştir. Başka bir anlatımla kısmi ödemelerin öncelikle fer"i alacaklardan mahsup edileceği kuralı bulunmaktadır.
İcra takibinin dayanağı, ... 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 22.05.2012 tarih 2010/299 Esas ve 2012/174 Karar sayılı kamulaştırmasız elatmadan kaynaklı tazminat alacağı ilamıdır.
Mahkemece, yukarıda belirlenen kurallar ışığında; dava tarihi olan 25.06.2010 tarihinden ilamın kesinleşme tarihine kadar yasal faiz, kesinleşmeden itibaren takip tarihi olan 22.07.2014 tarihine kadar Anayasa 46/son faizinin uygulanacağı ve yine 25.07.2014 tarihinde dosya borcuna ilişkin ödeme yapıldığı dikkate alınarak TBK"nun 100. maddesi gözönünde bulundurulup, yapılan ödeme öncelikle faiz ve masraflardan düşülerek bakiye dosya borcunun belirlenmesi gerekirken takipten sonra ödenen 7.567.377,00 TL yönünden icranın geri bırakılmasına şeklinde hüküm oluşturulması açıklanan yasa maddelerine aykırıdır.
SONUÇ: 1) Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının reddine, 2) Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK"nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, taraflarca İİK"nun 366/3. maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 10 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 17.04.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.