Danıştay 2. Daire 2021/13817 Esas 2021/1590 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/13817
Karar No : 2021/1590

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR): 1- …
2- …
3- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesinde bulunan … pafta, … parsel sayılı mülkiyeti Hazineye ait 249,67 m² yüzölçümlü taşınmazın tamamı üzerinde 2 katlı bina ve bahçe yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 20/09/2002 - 17/07/2009 tarihleri arası dönem için 21.053,19 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … gün ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 09/11/2015 gün ve E:2015/1314, K:2015/4634 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle, dava konusu taşınmazın, mahallen inceleme ve tapu kaydı bölümünde belirtilen faktörler, dava konusu yerin mevkii, kullanım şekli ve amacı, kullanıcısına olan katkısı, ekonomik-sosyal ve kültürel açıdan bulunduğu bölgenin özellikleri, ecrimisil döneminin ekonomik koşulları ve emsal bedeller birlikte değerlendirildiğinde, 18/07/2004 - 17/07/2009 tarihleri arası 5 yıllık dönem için 10.255,04 TL ecrimisil hesaplandığının belirtilmesine rağmen, davacıların 6292 sayılı Kanunun 11/6. maddesi gereğince Hazineye müracat ettikleri ve dava konusu taşınmazı Hazineden devralarak tapusunu aldıklarını belirttikleri, tapu belgeleri örneğinde de 02/07/2014 tarihinde taşınmazın davacılar adına tescil edildiği görüldüğünden, 6292 sayılı Kanun'un 11/6. maddesi uyarınca davacılardan ecrimisil istenilmesini olanak bulunmadığından, dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin hukuka aykırı olduğu belirtilerek dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davalı idare tarafından, taşınmazın 62,42 m² sinin …'a, 62,42 m² sinin …'a, 62,41 m² sinin …'a satıldığı, davacıların hak sahipliklerinin toplam 187,25 m², işgal edilen alanın ise 249,67 m² olduğu, davacıların hak sahipliklerine isabet eden 12.555,00 TL'lik kısmın terkin edildiği, geriye kalan 4.185,48 TL'nin tahsil edilmesi gerektiği, mahkemece dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin tümünün iptal edilmesinin hukuka aykırı olduğu belirtilerek, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Temyiz isteminin reddi gerektiği ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından; İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesinde bulunan … pafta, … parsel sayılı mülkiyeti Hazineye ait 249,67 m² yüzölçümlü taşınmazın tamamı üzerinde 2 katlı bina ve bahçe yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 20/09/2002 - 17/07/2009 tarihleri arası dönem için 21.053,19 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … gün ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, 13. maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 1. fıkrasında, "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, ecrimisil idarece tespit edilir ve Yönetmelikte belirtilen komisyonca karara bağlanır." hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusurlu olup olmadığına ve taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekline bakılmaksızın idarenin bu taşınmazdan işgalden önceki haliyle elde edebileceği muhtemel gelir esas alınır. Ecrimisilin tespitinde aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur." düzenlemesi yer almaktadır.
6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2. maddesi;
"(Değişik : 5/6/1986 - 3302/1 md.) Orman sayılan yerlerden:
A) Öncelikle orman içindeki köyler halkının kısmen veya tamamen yerleştirilmesi maksadıyla, orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerler ile halen orman rejimi içinde bulunan funda ve makilerle örtülü yerlerden tarım alanlarına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerler,
B) 31/12/1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş yerlerden; tarla, bağ, bahçe, meyvelik, zeytinlik, fındıklık, fıstıklık (antep fıstığı, çam fıstığı) gibi çeşitli tarım alanları veya otlak, kışlak, yaylak gibi hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler ile şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerleşim alanları,
Orman sınırları dışına çıkartılır.
Orman sınırları dışına çıkartılan bu yerler Devlete ait ise Hazine adına, hükmi şahsiyeti haiz amme müesseselerine ait ise bu müesseseler adına, hususi orman ise sahipleri adına orman sınırları dışına çıkartılır. Uygulama kesinleştikten sonra tapuda kesin tashih ve tescil işlemi yapılır. Bu yerler dışında orman sınırlarında hiçbir suretle daraltma yapılamaz .
(Değişik dördüncü fıkra: 5/11/2003-4999/2 md.) Bu madde hükümleri; muhafaza ormanı, millî park alanları, tabiat parkları, tabiatı koruma alanları, izin ve irtifak hakkı tesis edilen ormanlık alanlar ve 3 üncü madde ile orman rejimi içine alınan yerlerde bu niteliklerinin devamı süresince; yanan orman sahalarında ise hiçbir şekilde uygulanmaz.
(Ek fıkra: 22/5/1987 - 3373/1 md.) Bu maddenin (B) bendi ile orman sınırları dışına çıkarılıp, 2924 sayılı Kanunun 11 ve 12 nci maddeleri gereğince fiili durumlarına göre ifraz edilerek bedeli karşılığı satılacak yer, yapı ve tesisleri kullananlardan, satış işlemleri tamamlanıncaya kadar ecri misil alınmaz." hükmünü amir bulunmaktadır.
26.04.2012 tarih 28275 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6292 sayılı "Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun"un "Amaç ve kapsam" başlığını taşıyan 2. maddesi;
"(1) Bu Kanunun amacı; 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 2 nci maddesi gereğince, Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan yerlerin değerlendirilmesi, yeni orman alanlarının oluşturulması, nakline karar verilen Devlet ormanları içinde veya bitişiğinde bulunan köyler halkının yerleştirilmesi ve orman köylülerinin kalkındırılmasının desteklenmesi ile Hazineye ait tarım arazilerinin satışına ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
(2) Bu Kanun, 6831 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan yerler ile Hazineye ait tarım arazileri hakkında uygulanır." hükmünü,
"Tanımlar" başlıklı 2. maddesi,
"(1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) 2/A alanları: 6831 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendine göre Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan ve çıkarılacak yerleri,
b) 2/B alanları: 6831 sayılı Kanunun 20/6/1973 tarihli ve 1744 sayılı Kanunla değişik 2 nci maddesi ile 23/9/1983 tarihli ve 2896 sayılı, 5/6/1986 tarihli ve 3302 sayılı kanunlarla değişik 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendine veya kesinleşmiş mahkeme kararlarına göre Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan ve çıkarılacak yerleri, ….ifade eder." hükmünü,
"Diğer işlemler" başlığını taşıyan 11. maddesi;
"(6) Bu Kanun hükümlerine göre hak sahiplerine doğrudan satılan, tapu kayıtları geçerli kabul edilerek devredilen ve iade edilen taşınmazların tapu kütüklerindeki 6831 sayılı Kanunun 2 nci ve 2/B maddesine tabi olduğu yönünde konulmuş belirtmeler, Maliye Bakanlığının talebi üzerine tapu idaresince terkin edilir. Bu taşınmazlardan ecrimisil alınmaz, tahakkuk ettirilen ecrimisiller terkin edilir, başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl için tahsil edilen ecrimisil bedeli satış bedelinden mahsup edilir, bu bedelden fazlası iade edilmez." hükmünü,
"Hazineye ait tarım arazilerinin satışına ilişkin işlemler" başlığını taşıyan 12. maddesi ise;
"(7) Bu madde hükümlerine göre hak sahiplerine satılan taşınmazlardan ecrimisil alınmaz, tahakkuk ettirilen ecrimisiller terkin edilir, başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl için tahsil edilen ecrimisil ve kira bedelleri satış bedelinden mahsup edilir, bu bedelden fazlası iade edilmez.
(8) Bu maddeye göre yapılacak satış işlemleri idarece, başvuru tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde sonuçlandırılır." hükmünü,
"Atıflar ve sonuçlandırılamayan işlemler" başlıklı 14. maddesi de;
"(5) Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, 2886 sayılı Kanun hükümleri uygulanır." hükmünü amir bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların 6292 sayılı Kanun'un 11/6. maddesi gereğince Hazineye müracat ettikleri, dava konusu taşınmazı Hazineden satın aldıkları ve taşınmazın 02/07/2014 tarihinde davacılar adına tescil edildiği görüldüğünden, 6292 sayılı Kanunun 11/6. maddesi uyarınca davacılardan ecrimisil istenilmesini olanak bulunmadığından, dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin hukuka aykırı olduğu belirtilerek dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
6292 sayılı Kanun uyarınca, hak sahiplerine doğrudan satılan taşınmazlardan, satın alma başvurusunun yapıldığı tarih itibariyla son beş yıl için ecrimisil alınamayacağı, tahakkuk ettirilen ecrimisillerin terkin edileceği ve tahsil edilen ecrimisil bedellerinin satış bedelinden mahsup edileceği; işgal edilen taşınmazın tamamının satın alınmaması halinde ise, satılan kısmın dışında kalan işgal alanı için ecrimisil ödenmesi gerektiği açıktır.
Uyuşmazlık konusu olayda, davacılar tarafından işgal edilen alanın 249,67 m² olmasına rağmen, taşınmazın 62,42 m²'sinin …'a, 62,42 m²'sinin …'a, 62,41 m²'sinin …'a satıldığı, yani toplam 187,25 m²'lik alanın satın alındığı ve satın alınan kısım yönünden davalı idarenin 12.555,00 TL.yi terkin ettiği görülmektedir.
Bu durumda, davacılar tarafından satın alınan 187,25 m²'lik kısım toplam işgal alanından düşüldükten sonra geriye kalan 62,42 m²'nin halen Hazine mülkiyetinde olduğu dikkate alındığında, satın alınmayan bu kısım için ecrimisil ödenmesi gerektiğinde kuşku bulunmamaktadır.
Ecrimisilin işgal nedeniyle kira bedeli kadar alınan bir tazminat olduğu, ecrimisil tutarının hesaplanmasında; taşınmazın, mevkii, kullanım şekli, altyapı, ulaşım kolaylığı, elde edilen gelir ve taşınmazın kullanıcısına katkısı gibi tüm faktörlerin etkili olduğu, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararlarının dikkate alınması gerekmektedir.
Nitekim, dava dosyasında mevcut bilirkişi ek raporunda, 2007 yılı birim bedeli 8,37 TL/m² esas alınmak suretiyle 249,67 m²'lik alanın 18/09/2004 - 17/07/2009 tarihleri arası 5 yıllık dönem için 10.255,04 TL ecrimisil getirisi olabileceği beyan edilmiştir.
Bu itibarla, mahkemece işgal edilen 249,67 m² işgal alanının davacılarca 6292 sayılı Kanun'un 2/B maddesi uyarınca satın alınan 187,25 m²'lik kısmı yönünden davalı idarece 12.555,00 TL'nin terkin edildiği dikkate alınarak, terkin edilen kısım yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, davacılar tarafından satın alınmayarak Hazine mülkiyetinde kalan 62,42 m²'lik kısım yönünden 18/09/2004 - 17/07/2009 tarihleri arası 5 yıllık dönem için ecrimisil bedelinin belirlenmesi (ve bu belirleme yapılırken 2007 yılı birim bedeli olan 8,37 TL/m²'nin dikkate alınması) suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, dava konusu taşınmazın davacılar tarafından satın alındığından bahisle dava konusu işlemin tümüyle iptali yolunda verilen idare mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 28/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.