Danıştay 2. Daire 2021/113 Esas 2021/1588 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/113
Karar No : 2021/1588

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
… Milli Emlak Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Mevkiinde bulunan tamamı Hazineye ait … sayılı parselin 6.194,00 m²'sinin etrafının çevrilerek sebze ve meyve bahçesi yapılmak suretiyle davacı tarafından fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/04/2008-28/07/2009 dönemi için davacıdan tahsil edilen 46.865,89 TL'den taşınmazı devrettiği 3. kişinin 6292 sayılı Kanun uyarınca satış borcuna mahsuben 9.806,30 TL ecrimisil bedelinin mahsup edilerek bakiyesi 37.059,68 TL'nin iadesine ilişkin 11/06/2015 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali ile söz konusu bedelin idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle iadesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; Danıştay Onuncu Dairesinin 05/03/2019 gün ve E:2016/12451, K:2019/1785 sayılı usule ilişkin bozma kararına uyulmak suretiyle, davacı tarafından dava konusu ecrimisile konu taşınmaza ilişkin olarak 6292 sayılı Kanun hükümleri uyarınca doğrudan satın alma istemiyle davalı idareye başvuruda bulunulduğu, davacının akdi halefi olan … Tur. Den. Ter. San. Tic. A.Ş.'nin 16/05/2014 tarihli dilekçesi üzerine davacının hak sahipliği bulunan 1.840,00 m²'ye tekabül eden 9.806,30 TL ecrimisil bedelinin mahsup edildiği, dava dilekçesinde her ne kadar işgal alanının 6.194,00 m² olmadığı, hak sahipliği bulunan 1.840,00 m² üzerinde olduğu, bu sebeple kalan 4.354,00 m² için ödemiş olduğu ecrimisil bedelinin de iadesinin gerektiği iddia edilmekteyse de, söz konusu iddialar ecrimisil ihbarnamesine karşı açılacak davada değerlendirilebileceği, bu bağlamda; İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Mevkiinde bulunan … parsel numaralı, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazın 6.914,00 m²'sinin basit yapı ve etrafı tel örgü ile çevrili sebze ekili alan yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/04/2008 - 28/07/2009 tarihleri arasındaki dönem için davacıdan 39.015,78 TL ecrimisil bedeli istenilmesine ilişkin … günlü ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile, … günlü, … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesine karşı açılan davada; … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararıyla davanın süre aşımından reddine karar verildiği, söz konusu kararın, Danıştay Onuncu Dairesinin 17/12/2013 günlü, E:2010/16363, K:2013/9180 sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği, bu durumda; davacının hak sahipliğinin bulunduğu kesinleşen 1.840,00 m² haricindeki alan için tahsil edilen ecrimisil bedelinin iadesine yönelik olarak yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve yukarıda anılan mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, talep edilen 39.015,78 TL ecrimisil bedelinin 6111 sayılı Kanundan yararlanılarak 18 eşit taksitte toplam 46.865,89 TL olarak yapılandırıldığı, 17 taksitin ödendiği, 18. taksitin 6292 sayılı Kanun'un 2/B maddesi uyarınca ödenmediği, 6.914,00 m2 işgal alanının 1.840,00 m² sinin muvafakatname ile … İnşaat AŞ.ye devredildiği, kullanılan alanın 1.840,00 m² olduğu, 6.184,00 m² için ecrimisil talep edilmesinin hukuka aykırı olduğu, açılan davanın bir iptal davası olmayıp istirdat davası niteliğinde bir tam yargı davası olduğu belirtilerek, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından; İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Mevkiinde bulunan tamamı Hazineye ait … sayılı parselin 6.194,00 m²'si etrafının çevrilerek sebze meyve bahçesi yapılmak suretiyle davacı tarafından fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/04/2008-28/07/2009 dönemi için davacıdan tahsil edilen 46.865,89 TL'den taşınmazı devrettiği 3. kişinin 6292 sayılı Kanun uyarınca satış borcuna mahsuben 9.806,30 TL ecrimisil bedelinin mahsup edilerek bakiyesi 37.059,68 TL'nin iadesine ilişkin 11/06/2015 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali ile söz konusu bedelin idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle iadesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, 13. maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 1. fıkrasında, "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, ecrimisil idarece tespit edilir ve Yönetmelikte belirtilen komisyonca karara bağlanır." hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusurlu olup olmadığına ve taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekline bakılmaksızın idarenin bu taşınmazdan işgalden önceki haliyle elde edebileceği muhtemel gelir esas alınır. Ecrimisilin tespitinde aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur." düzenlemesi yer almaktadır.
6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2. maddesi;
"(Değişik : 5/6/1986 - 3302/1 md.) Orman sayılan yerlerden:
A) Öncelikle orman içindeki köyler halkının kısmen veya tamamen yerleştirilmesi maksadıyla, orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerler ile halen orman rejimi içinde bulunan funda ve makilerle örtülü yerlerden tarım alanlarına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerler,
B) 31/12/1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş yerlerden; tarla, bağ, bahçe, meyvelik, zeytinlik, fındıklık, fıstıklık (antep fıstığı, çam fıstığı) gibi çeşitli tarım alanları veya otlak, kışlak, yaylak gibi hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler ile şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerleşim alanları,
Orman sınırları dışına çıkartılır.
Orman sınırları dışına çıkartılan bu yerler Devlete ait ise Hazine adına, hükmi şahsiyeti haiz amme müesseselerine ait ise bu müesseseler adına, hususi orman ise sahipleri adına orman sınırları dışına çıkartılır. Uygulama kesinleştikten sonra tapuda kesin tashih ve tescil işlemi yapılır. Bu yerler dışında orman sınırlarında hiçbir suretle daraltma yapılamaz.
(Değişik dördüncü fıkra: 5/11/2003-4999/2 md.) Bu madde hükümleri; muhafaza ormanı, millî park alanları, tabiat parkları, tabiatı koruma alanları, izin ve irtifak hakkı tesis edilen ormanlık alanlar ve 3 üncü madde ile orman rejimi içine alınan yerlerde bu niteliklerinin devamı süresince; yanan orman sahalarında ise hiçbir şekilde uygulanmaz.
(Ek fıkra: 22/5/1987 - 3373/1 md.) Bu maddenin (B) bendi ile orman sınırları dışına çıkarılıp, 2924 sayılı Kanunun 11 ve 12 nci maddeleri gereğince fiili durumlarına göre ifraz edilerek bedeli karşılığı satılacak yer, yapı ve tesisleri kullananlardan, satış işlemleri tamamlanıncaya kadar ecri misil alınmaz." hükmünü amir bulunmaktadır.
26.04.2012 tarih 28275 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6292 sayılı "Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun"un "Amaç ve kapsam" başlığını taşıyan 2. maddesi;
"(1) Bu Kanunun amacı; 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 2 nci maddesi gereğince, Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan yerlerin değerlendirilmesi, yeni orman alanlarının oluşturulması, nakline karar verilen Devlet ormanları içinde veya bitişiğinde bulunan köyler halkının yerleştirilmesi ve orman köylülerinin kalkındırılmasının desteklenmesi ile Hazineye ait tarım arazilerinin satışına ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
(2) Bu Kanun, 6831 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan yerler ile Hazineye ait tarım arazileri hakkında uygulanır." hükmünü,
Aynı Kanunun "Tanımlar" başlıklı 2. maddesi,
"(1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) 2/A alanları: 6831 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendine göre Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan ve çıkarılacak yerleri,
b) 2/B alanları: 6831 sayılı Kanunun 20/6/1973 tarihli ve 1744 sayılı Kanunla değişik 2 nci maddesi ile 23/9/1983 tarihli ve 2896 sayılı, 5/6/1986 tarihli ve 3302 sayılı kanunlarla değişik 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendine veya kesinleşmiş mahkeme kararlarına göre Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan ve çıkarılacak yerleri, ….ifade eder." hükmünü,
"Diğer işlemler" başlığını taşıyan 11. maddesi;
"(6) Bu Kanun hükümlerine göre hak sahiplerine doğrudan satılan, tapu kayıtları geçerli kabul edilerek devredilen ve iade edilen taşınmazların tapu kütüklerindeki 6831 sayılı Kanunun 2 nci ve 2/B maddesine tabi olduğu yönünde konulmuş belirtmeler, Maliye Bakanlığının talebi üzerine tapu idaresince terkin edilir. Bu taşınmazlardan ecrimisil alınmaz, tahakkuk ettirilen ecrimisiller terkin edilir, başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl için tahsil edilen ecrimisil bedeli satış bedelinden mahsup edilir, bu bedelden fazlası iade edilmez." hükmünü,
"Hazineye ait tarım arazilerinin satışına ilişkin işlemler" başlığını taşıyan 12. maddesi,
"(7) Bu madde hükümlerine göre hak sahiplerine satılan taşınmazlardan ecrimisil alınmaz, tahakkuk ettirilen ecrimisiller terkin edilir, başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl için tahsil edilen ecrimisil ve kira bedelleri satış bedelinden mahsup edilir, bu bedelden fazlası iade edilmez.
(8) Bu maddeye göre yapılacak satış işlemleri idarece, başvuru tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde sonuçlandırılır." hükmünü,
"Atıflar ve sonuçlandırılamayan işlemler" başlıklı 14. maddesi de;
"(5) Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, 2886 sayılı Kanun hükümleri uygulanır." hükmünü amir bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden; Hazineye taşınmazın 6.194,00 m²'sinin davacı tarafından fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/04/2008-28/07/2009 dönemi için davacıdan 46.865,89 TL ecrimisil bedelinin tahsil edildiği, ecrimisil ihbarnamesi ile ecrimisil düzeltme ihbarnamesine karşı açılan davanın süre aşımı yönünden reddine karar verildiği ve kararın onandığı, davacının akdi halefi olan 3. kişinin taşınmazın 1.840,00 m²'sini 6292 sayılı Kanun'un 2/B maddesine istinaden satın aldığı, bu kısma tekabül eden 9.806,30 TL'nin satış bedelinden mahsup edildiği, davacının ödenen ecrimisil bedelinin bakiyesi olan 37.059,68 TL'nin iadesi talebinin reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
6292 sayılı Kanun uyarınca, hak sahiplerine doğrudan satılan taşınmazlardan, satın alma başvurusunun yapıldığı tarih itibariyla son beş yıl için ecrimisil alınamayacağı, tahakkuk ettirilen ecrimisillerin terkin edileceği ve tahsil edilen ecrimisil bedellerinin satış bedelinden mahsup edileceği; işgal edilen taşınmazın tamamının satın alınmaması halinde ise, satılan kısmın dışında kalan işgal alanı için ecrimisil ödenmesi gerektiği hususları sabittir.
Bu durumda, davacının akdi halefinin 6292 sayılı Kanun çerçevesinde işgal konusu taşınmazın satın alınan 1.840,00 m²'lik kısma tekabül eden 9.806,30 TL'lik kısmın satış bedelinden mahsup edilmek suretiyle iade edildiği, davacı tarafından işgal edilen toplam 6.914,00 m² alanın satın alınmayan 4.354,00 m² için ecrimisil ödenmesi gerektiği açıktır.
Davacı tarafından, ecrimisil ihbarnamesinin iptali talebiyle açılan davada, davanın süre aşımı yönünden reddine ilişkin kararın onandığı, akabinde davacı tarafından ecrimisil borcu için yeniden yapılandırma talebinde bulunularak borcun (son taksit hariç) taksitler halinde ödendiği, bu defa ödenen meblağın iadesi talebinin reddine ilişkin işlemin iptali talebiyle bakılan davanın açılarak, ecrimisil bedelinin fahiş olduğu iddiasında bulunulduğu dikkate alındığında, davacı tarafından yeniden yapılandırma talebinde bulunularak ecrimisil miktarının kabul edilmesi nedeniyle ecrimisil bedelinin sabit hale geldiği, nitekim 17 taksitin itirazsız ödendiği, yeniden yapılandırma işleminin iptaline ilişkin herhangi bir talepte bulunulmadığı, bu nedenle davacının ecrimisil bedelinin fahiş olduğu iddiasının hukuki dayanağı bulunmadığından, davanın reddi yolunda verilen idare mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 28/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.