Danıştay 2. Daire 2021/12833 Esas 2021/1617 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/12833
Karar No : 2021/1617

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmının, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem :Dava; İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi sınırları dahilinde bulunan 3292 parsel sayılı mülkiyeti Hazineye ait taşınmazın 57.950,00 m²'lik kısmının bir adet basit kulübe ile konteyner yapılmak ve etrafı tel örgü ile çevrilerek ekip biçmek suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/12/2013 - 05/05/2014 tarihleri arası dönem için 338.332,85 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile itiraz üzerine düzenlenen … günlü, … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 04/11/2015 günlü, E.2015/9930, K.2015/4435 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle, mahallinde yapılan keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; "Dava konusu ecrimisil ve ecrimisil düzeltme ihbarnamesinde belirtilen dönemdeki uydu fotoğraflarına göre davacının kullandığı alanın davalı idarece yapılan tespitteki gibi 57.950,00 m² olduğu, taşınmaz üzerinde … Eğitim Vakfı adına irtifak hakkı tesis edilmiş olduğu ve adı geçen vakıf tarafından tel örgü ile çevrilerek kapatıldığı, taşınmazın davacı tarafından tarımsal amaçla kullanıldığı, dava konusu ihbarnamelerde belirtilen dönem için aynı bölgedeki taşınmazlar için düzenlenen ecrimisil ihbarnamelerinin iptali istemiyle diğer mahkemelerde açılan davalar neticesinde belirlenen ecrimisil tutarı ve Tarım İlçe Müdürlüğünce belirlenen ürün miktarı ve elde edilen gelir hesaplaması dikkate alınarak, bir dekar için 100,00 TL olarak belirlendiği, 01/12/2013-05/05/2014 tarihleri arasındaki 5 ay 5 günlük dönem için ecrimisil tutarının 2.600,00 TL olarak belirlendiği, dava konusu ecrimisil ve ecrimisil düzeltme ihbarnamesinde belirlenen ecrimisil tutarı ile arasındaki farkın, davalı idarenin emsallerine göre yüksek tespit edilmesinden kaynaklandığı" yönünde görüş bildirilmesi üzerine mahkemece dava konusu işlemin 335.732,75 TL'lik kısmının iptaline, davanın 2.600,10 TL'lik kısmının ise reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davalı idare tarafından, mahkeme kararına esas alınan bilirkişi raporunun hukuka aykırı olduğu, alınan emsallerin farklı konumda bulunduğu, emsal alınabilecek nitelikte olmadığı, 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinde tarımsal kullanımlarda emlak vergi değerinin %1,5 dan az olmayacak şekilde hesaplama yapılması gerektiği, mahkemece belirlenen ecrimisil bedelinin çok düşük olduğu, idare işleminin hukuka uygun olduğu belirtilerek, mahkeme kararının aleyhe ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından; İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi sınırları dahilinde bulunan … parsel sayılı mülkiyeti Hazineye ait taşınmazın 57.950,00 m²'lik kısmının bir adet basit kulübe ve konteyner yapmak ve etrafı tel örgü ile çevrilerek ekip biçmek suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/12/2013 - 05/05/2014 tarihleri arası dönem için 338.332,85 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile itiraz üzerine düzenlenen … günlü, … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerlendirme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca takdir edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin;
"Ecrimisilin tespit ve takdir edilmesi" başlıklı 85. maddesi; "(2) (Değişik:RG-10/4/2011-27901) ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir...
(5) Bakanlık, uygulamada birliği sağlamak amacıyla, ecrimisilin tespit ve takdirine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir." hükmünü taşımaktadır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75 ve geçici 3 üncü maddeleri ile 19/06/2007 günlü, 26557 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01/07/2007 tarihinde yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanan, 20/08/2011 gün ve 28031 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin "Ecrimisilin Tespit ve Takdir Edilmesi" başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında, Hazine taşınmazlarının gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde; tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, tarımsal amaçlı kullanımlar ile belediye ve mücavir alan sınırları dışında gelir getirici unsur taşımayan kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde birbuçuğundan; belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için ise taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği; 5. fıkrasında, emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan yerler için, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metre kare birim değerinin dikkate alınacağı; 10. fıkrasında, ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi hususların göz önünde bulundurulacağı, 11. fıkrasında, ecrimisil tespit ve takdir edilirken, Hazine taşınmazının değerini etkileyebilecek; imar durumu, yüzölçümü, niteliği, verimi (tarım arazilerinde), alt yapı hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı, konumu, taşınmazın kullanım şekli ve işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi her türlü ölçütlerin dikkate alınacağı, 12. fıkrasında da; aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurların göz önünde bulundurulacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden, mahkeme kararına esas alınan bilirkişi raporunda, işgal edilen taşınmazda … Eğitim Vakfı lehine irtifak hakkı tesis edildiği, davalı idarece kullanılmasının olanaklı olmadığından bahisle bedelin düşük hesaplandığının belirtildiği, taşınmazın emlak vergi değerinin belirlenmediği ve 336 sayılı MİLE tebliğindeki asgari oranların dikkate alınmadığı, taşınmazın ekip biçmek suretiyle kullanıldığı belirtilmesine rağmen hangi ürünün ekildiğinin belirtilmediği ve sadece buğday ürününe ilişkin kg fiyatının yazıldığı, taşınmaz üzerinde mandıra ve ahırlar olduğu, mevcut kullanım durumunun dikkate alındığı belirtilmesine rağmen, taşınmazın kullanım durumunun açık bir biçimde ortaya konulmadığı görülmektedir.
Buna göre, davacı tarafından işgal edilen taşınmazda bir adet basit kulübe ve konteyner, mandıra ve ahır yapılması nedeniyle tarım dışı kullanımlar olduğu, taşınmazın tamamının ekip biçmek suretiyle kullanılmadığı anlaşılmakta olup, öncelikle dava konusu taşınmazın tarım dışı kullanılan miktarı ile varsa tarımsal kullanım miktarının belirlenmesi gerekmektedir.
Ecrimisilin işgal nedeniyle kira bedeli kadar alınan bir tazminat olduğu, ecrimisil tutarının hesaplanmasında; taşınmazın, mevkii, kullanım şekli, altyapı, ulaşım kolaylığı, elde edilen gelir ve taşınmazın kullanıcısına katkısı gibi tüm faktörlerin etkili olduğu, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararlarının dikkate alınması gerektiği açıktır.
Benzer şekilde, İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi sınırları dahilinde bulunan … parsel sayılı mülkiyeti Hazineye ait 22.372,46 m²'lik taşınmazın tamamının iki adet tek katlı bina, üç adet iki katlı betonarme bina ve ekip biçme yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 25/09/1998 - 26/01/2007 tarihleri arası dönem için 376.918,15 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … gün ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle davacı … tarafından açılan davada, ... İdare Mahkemesinin E…. sayılı dosyasında 2007 yılı için 2,98 TL/m² birim bedeli esas alınmak suretiyle verilen karar; 6292 sayılı Kanunun 2/B maddesinin uygulandığı İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi ve … Mahallesinde yer alan taşınmazlara ilişkin olarak açılan davalar incelendiğinde; ... İdare Mahkemesinin E…. sayılı (davacı …) dosyasında 2007 yılı birim bedeli 8,37 TL/m²; … İdare Mahkemesinin E…. sayılı (davacı …) dosyasında 2007 yılı birim bedeli 7,57 TL/m2; ... İdare Mahkemesinin E…. sayılı (davacı …) dosyasında 2007 yılı birim bedeli 8,37 TL/m²; ... İdare Mahkemesinin E…. sayılı (davacı …) dosyasında 2007 yılı birim bedeli 8,37 TL/m²; … İdare Mahkemesinin E…. sayılı (davacı …) dosyasında 2009 yılı birim bedeli 9,91 TL/m2; … İdare Mahkemesinin E…. sayılı (üniversite) dosyasında 2008 yılı birim bedeli 17,00 TL/m²; … İdare Mahkemesinin E…. sayılı (davacı …) dosyasında 2007 yılı birim bedeli 7,35 TL/m² olarak hesaplandığı ve mahkemece 2007 yılı için 2,98 TL/m² birim bedelin alınmasının çok düşük olduğu, emsal rayicin altında kaldığı gerekçesiyle Dairemizin 28/04/2021 günlü, E.2021/11982, K.2021/1585 sayılı kararıyla bozulmuştur.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince dava konusu taşınmazın ne şekilde işgal edildiği, tarımsal kullanım ve tarım dışı kullanım olup olmadığı hususu araştırılmak, benzer nitelikteki taşınmazlar için belirlenen ecrimisil bedelleri, taşınmazın, mevkii, kullanım şekli, altyapı, ulaşım kolaylığı, elde edilen gelir ve taşınmazın kullanıcısına katkısı gibi tüm faktörler ve emsal yargı kararları dikkate alınmak suretiyle, işgal döneminde davacıdan istenebilecek ecrimisil bedelinin belirlenmesi ve buna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma sonucu verilen Mahkeme kararının iptale ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, iptale ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 28/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.