Danıştay 8. Daire 2017/590 Esas 2021/2561 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/590
Karar No : 2021/2561

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Valiliği - …
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davacı) : … Enerji Madencilik Hazır Beton Nakliyat İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, davacı şirkete ait II.Grup (Doğaltaş-Mermer) işletme ruhsat sahası içerisinde kalan ve mera vasıflı olan Ankara ili, Yenimahalle ilçesinde bulunan … parsel sayılı taşınmazın bir kısmının 4342 sayılı Mera Kanunu uyarınca tahsis amacının değiştirilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Ankara Valiliği İl Mera Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararının iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporu hükme esas alınarak, Ankara ili, Yenimahalle ilçesinde bulunan … parsel sayılı taşınmazın 100.000m²'lik kısmının tahsis amacı değişikliği için gerekli şartları taşıdığı görüldüğünden, mermer işletme ruhsatı sahibi olan davacı şirket tarafından bu yönde yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
4342 Sayılı Mera Kanunu'nun ‘Tahsis Amacının Değiştirilmesi’ başlıklı 14. maddesinde, “Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaktan bu Kanunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz. Ancak, bu Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden;
a) Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının talebi üzerine, 3213 sayılı Maden Kanunu ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre, arama faaliyetleri sonunda rezervi belirlenen maden ve petrol faaliyeti için zaruri olan,

(...) Yerlerin, ilgili müdürlüğün talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, valilikçe tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır. Bu madde kapsamında başvuruda bulunan kamu kurumları ile işletmeciler, faaliyetlerini çevreye ve kalan mera alanlarına zarar vermeyecek şekilde yürütmek ve kendilerine tahsis edilen yerleri tahsis süresi bitiminde eski vasfına getirmekle yükümlüdürler. Bu yerler, tahsis süresi bitiminde özel sicile kaydedilir. (...)
Bu Kanun kapsamında, 3213 sayılı Maden Kanunu ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre arama ve işletme faaliyetlerinin yürütülmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkartılacak bir yönetmelikle düzenlenir. (...)" hükmü yer almaktadır.
4342 sayılı Kanuna dayanılarak çıkartılan ve 31/07/1998 tarih ve 23419 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mera Yönetmeliği'nin ‘Tahsis Amacının Değiştirilmesi’ başlıklı 8. maddesinde, “Mera, yaylak ve kışlak alanları ile umuma ait çayır, otlak ve kamu orta mallarının tahsis amacı; zaruri olan hallerde ilgili müdürlüğün Bakanlık İl Müdürlüğüne talebi, Komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, talep edilen alanın tamamının veya bir kısmının tahsis amacı valilikçe değiştirilebilir. Tahsis amacı değiştirilen alanların tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır. İlgili müdürlüğün tahsis amacı değişikliği başvurularında, talebin amacını ve büyüklüğünü belirten belgelerle birlikte, istenen diğer belgelerin, asılları veya onaylı suretleri eklenir. Komisyon ilgili müdürlükten, gerekli gördüğü hallerde ek bilgi ve belge isteyebilir. Valiliğin kararına esas olacak rapor Komisyonca hazırlanarak, karar defterine geçirilir ve üyelerce imzalanır. İnceleme raporları Komisyona sunulmak üzere teknik ekipler vasıtasıyla hazırlanır. Tahsis amacı değişikliği talep edilen alan için teknik ekip tarafından hazırlanan rapor olumlu ise yirmi yıllık ot geliri de bir raporla tespit edilerek Komisyona teslim edilir. Teknik Ekip; inceleme raporunu istenen bilgi ve belgelere göre hazırlar, talep ile ilgili kesin görüşünü de belirterek raporu imzalar ve Mera Komisyonuna teslim eder. Teknik ekipçe hazırlanacak inceleme raporu; bölgedeki hayvan sayısı, hayvanın cinsi, kaba yem kaynakları, kaba yem üretimi, kaba yem açığı, üretilen kaba yemin ihtiyacı karşılama oranı ile tahsis amacının değiştirilmesi halinde kaba yem ihtiyacının nereden karşılanacağı, meranın vasfı, topografyası, toprak yapısı, vejetasyonun yapısı, otlatma kapasitesi, yatırım için talep edilen alanın dışında başka uygun alan olup olmadığı, yatırımın hangi parasal kaynaktan yapılacağı, köyün toplam merası, teknik ekibin kesin görüşü, çiftçi hane sayısı, çiftçi görüşü gibi bilgileri içerir. (…..)” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, mermer işletme ruhsatı sahibi olan davacı şirket tarafından, Ankara ili, Yenimahalle ilçesinde bulunan … parsel sayılı taşınmazın 100.000m²'lik kısmının tahsis amacının değiştirilmesi amacıyla başvuruda bulunulduğu, talebin defterdarlıkça uygun görüldüğü, teknik ekip tarafından düzenlenen raporda, kaba yem açığı bulunması ve yapılacak yatırımın çevreye ve hayvancılığa vereceği zarar düşünülerek olumsuz görüş bildirildiği, İl Mera Komisyonunun … tarih ve … sayılı dava konusu edilen kararı ile, defterdarlık ve teknik ekip görüşü birlikte değerlendirilerek, tahsis amacı değişikliğinin uygun olmadığına karar verildiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu mera vasıflı taşınmazda madencilik faaliyeti yürütülebilmesi için tahsis amacı değişikliği yapılmasının uygunluğunun tespiti açısından İdare Mahkemesince keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmış; düzenlenen bilirkişi raporunda tahsis amacının değiştirilmesinin uygun olduğu kanaatine varılması üzerine söz konusu rapor hükme esas alınarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunun incelenmesi neticesinde, keşfin 10/01/2013 tarihinde icra edildiği, rapor içerisinde bulunan dava konusu alana ait fotoğraflardan anlaşıldığı üzere bu tarihte taşınmazın yüzeyinin karla kaplı olduğu, bu nedenle dava konusu madenin ve mera vasıflı taşınmazın toprak ve bitki örtüsünün değerlendirilmesi açısından elverişli ve yeterli şartların oluşmadığı görülmüştür.
Öte yandan, raporda dava konusu alandaki kalker cevherleşmesinin ne düzeyde olduğuna ilişkin (madencilik faaliyetinin yürütülmesi için ekonomik bir değer içerip içermediği açısından) bir değerlendirme yapılmadığı, madenin çıkartılmasının bölge ve ülke ekonomisine katkısı ile taşınmazın mera olarak korunması halinde sağlanacak faydanın karşılaştırılmadığı ve hangisinin kamu yararı açısından daha uygun olacağının belirtilmediği, madencilik faaliyetinin çevreye ve hayvancılığa olası etkilerinin tartışılmadığı, dava konusu alanın en yakın yerleşim yerine olan uzaklığının ölçülmediği, bu sebeple faaliyetin yerleşim yerlerine olumsuz bir etkisinin olup olmayacağının tespit edilmediği görülmekle, raporun hükme esas alınabilecek yeterlilikte olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, İdare Mahkemesince belirlenecek bir tarihte keşfin tekrar edilerek, düzenlenecek bilirkişi raporunda yukarıda yer verilen eksikliklerin giderilmesinin sağlanması ve uyuşmazlığın esası hakkında yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden, eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak verilen dava konusu işlemin iptaline yönelik kararda hukuki isabet bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.