22. Hukuk Dairesi 2015/11897 E. , 2015/15959 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
AVUKAT ...
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı vekili, müvekkilinin iş sözleşmesinin geçerli sebep olmadan davalı işverence feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine fesih tarihinden itibaren tahakkuk eden tazminat ve ücretin belirlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, 6360 sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra davalı kurumun personel giderlerinin fahiş miktarda arttığını, mali külfetlerin dayanılmaz hale geldiğini, kamu giderlerinin azaltılması amacıyla ve personel fazlalığı nedeniyle öncelikle emekliliğe hak kazanmış işçilerin iş sözleşmelerinin haklı nedenle feshedildiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davacının iş sözleşmesinin feshinin geçerli bir nedene dayanmaması gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında, iş sözleşmesinin feshinin geçerli sebebe dayanıp dayanmadığı uyuşmazlık konusu olup, normatif dayanak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. ve devamı maddeleridir.
4857 sayılı Kanun’un 18. maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
İşletme gerekleri sebebiyle fesihte, işyerinde bir işgücü fazlası bulunmalıdır. İşgücü fazlasından söz edebilmek için işçinin bugüne kadar yaptığı işi sürdürme imkanı ortadan kalkmış olmalı, işçinin başka türlü çalıştırılması imkanı da bulunmamalıdır. Girişim özgürlüğüne dayanan işverenin ekonomik güçlükler sebebiyle veya verimlilik amacıyla aldığı yeniden yapılanma kararı ve bu kararın uygulanması sonucunda bir veya birden çok işçinin o güne kadar yaptıkları iş ortadan kalkar ve bu işçilerin fesih dışında önlemlerle bir başka şekilde çalıştırılmışı mümkün olmazsa işletme gereği doğar ve işveren fesih kararı alabilir.
./..
İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler; sürüm ve satış imkanlarının azalması, talep ve sipariş azalması, enerji sıkıntısı, ülkede yaşanan ekonomik kriz, piyasada genel durgunluk, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini imkansız hale getiren işyeri dışından kaynaklanan sebeplerle yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerinin bazı bölümlerinin kapatılması ve bazı iş türlerinin kaldırılması gibi işyeri içi sebeplerdir.
İşletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan sebeplerle sözleşmeyi feshetmek isteyen işverenin fesihten önce fazla çalışmaları kaldırmak, işçinin rızası ile çalışma süresini kısaltmak ve bunun için mümkün olduğu ölçüde esnek çalışma şekillerini geliştirmek, işi zamana yaymak, işçileri başka işlerde çalıştırmak, işçiyi yeniden eğiterek sorunu aşmak gibi varsa fesihten kaçınma imkanlarını kullanması, kısaca feshe son çare olarak bakması gerekir.
Ayrıca, işletme gerekleri sebebiyle fesihlerde, işveren feshin ciddi ve tutarlı bir uygulamanın sonucu olup olmadığını, işletmesel kararın alındığını ve bu kararın kurumsal bir ciddiyet ve tutarlılıkla uygulandığını hiç bir şüpheye yer bırakmayacak biçimde kesin olarak ispat etmekle yükümlüdür.
Somut olayda, davacının iş sözleşmesi Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığı İnsan kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığının 15.09.2014 tarihli fesih bildirimi ile "6360 sayılı yasa yürürlüğe girdikten sonra personel giderleri artmış, Büyükşehir Belediyesine ek mali külfetler getirilmiştir. Sözkonusu mali külfetlerin dayanılmaz hale gelmesi nedeniyle emeklilik süresi dolan işçilerimizin yasadan doğan hakları ile toplu iş sözleşmesi maddelerinde öngörülen ihbar önelleri de ödenmek suretiyle iş akitlerinin feshi yoluna gidilmesi zaruret doğurmuştur. Yazının tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde emeklilik işlemlerinizi başlatmak için İnsan kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığına müracaat etmeniz, aksi takdirde belirtilen sürenin bitiminde iş akdiniz sona erdirilecektir." şeklinde belirtilerek feshedilmiştir.
Her ne kadar mahkemece davanın kabulü ile davacının işe iadesi yönünde hüküm kurulmuşsa da, mahkemece davalı kurumda mali külfetlerin artması nedeniyle öncelikle emeklilik süresi dolan işçilerin iş sözleşmelerinin feshedilmesine yönelik işletmesel bir kararın var olup olmadığı, işletmesel kararın dayanağının ne olduğu, davalı savunmasında belirtildiği gibi bir bütçe aşımı olup olmadığı, varsa işletmesel kararın objektif ve genel olarak uygulanıp uygulanmadığı hususları açıklığa kavuşturulduktan sonra davacının işe iadesinin gerekip gerekmediğinin değerlendirilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi yerinde değildir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 04.05.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.