Danıştay 6. Daire 2019/17805 Esas 2021/6245 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/17805
Karar No : 2021/6245

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Ankara İli, Çankaya İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan binada onaylı mimari projesine aykırı tadilatlar yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Çankaya Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 22/05/2018 tarih ve E:2015/2463, K:2018/3892 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak, uyuşmazlık konusu otoparkların, mimari projesine aykırı bir şekilde kullanım amacı değiştirilerek oto yıkama ve yağlama dükkanına dönüştürüldüğü hususu davalı idare elemanlarınca tutulan … tarih ve … sayılı tutanakla sabit ise de, davalı idarece, uyuşmazlığa konu imalatın, çevre ve görüntü kirliliği oluşturduğuna ilişkin açık ve kesin olarak ortaya koyan bir tespitte bulunulmadığı, bu arttırım nedeninin uygulanma gerekçelerine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin dosyada mevcut olmadığı anlaşıldığından, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin (c) bendinin 13. numaralı alt bendi uyarınca verilen para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle para cezasının tamamının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu, temyize konu Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyize konu Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Ankara İli, Çankaya İlçesi, … Mahallesi, … ada… parsel sayılı taşınmazda bulunan binanın, 1. bodrum katındaki ticari otoparkın ve 2. bodrum katındaki binanın ortak kullanımına ayrılmış otoparkın, oto yıkama dükkanına dönüştürüldüğünün davalı idare elemanlarınca düzenlenen … tarih ve … sayılı zabıtname ile tespit edilmesi üzerine, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca taşınmazın maliki davacıya para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Çankaya Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, fıkrada belirtilen şekilde hesaplanan para cezasının verileceği, aynı fıkranın (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için verilecek para cezasının miktarı belirtilerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılacağı, (c) bendinde ise; artırım sebepleri sayılmış, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların temel para cezası miktarına ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının, varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen arttırım sebeplerinin varlığı halinde artırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı ve bunların toplamlarının alınması suretiyle toplam ceza miktarının bulunacağı ve bulunan bu miktarın belediye encümeni tarafından imar para cezası olarak verileceği anlaşılmaktadır.
3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı/grubu temel kriterler olarak öngörüldüğünden, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplandığının tespit edilmesi halinde, aykırılığı tespit edilen para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen artırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının da tamamının iptal edilmesi gerektiği, bununla beraber, temel para cezasının, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde öngörülen kriterlere uygun olarak hesaplandığı, ancak, (c) bendinde öngörülen artırım sebebi veya sebeplerinin uygulanması koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde ise para cezasının sadece hukuka aykırılığı tespit edilen artırım sebebine isabet eden kısım yönünden kısmen iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta; idarece uyuşmazlığa konu imalatlar için, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca, 812,00 m² aykırılıktan etkilenen alan ve 3/B yapı sınıfı/grubu esas alınarak temel para cezasının belirlendiği ve aynı fıkranın (c) bendinin 5., 10. 12. ve 13. alt bentleri uyarınca artırım uygulandığı; İdare Mahkemesince ise, uyuşmazlığa konu imalatların, çevre ve görüntü kirliliği yarattığını açık ve kesin olarak ortaya koyan bir tespitte bulunulmadığı, bu arttırım nedeninin uygulanma gerekçelerine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin dosyada mevcut olmadığı gerekçesiyle dava konusu para cezasının anılan temel para cezası ve artırımların hukuka uygun olup olmadığı hususu değerlendirilmeden tamamının iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu para cezası hakkında işin esasına girilerek anılan temel para cezası ve artırımların mevzuata uygunluğunun değerlendirilerek karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile verilen dava konusu para cezasının iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 28/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.