Danıştay 6. Daire 2019/14486 Esas 2021/6294 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/14486
Karar No : 2021/6294

TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF : 1- … Belediye Başkanlığı
2- …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Mersin İli, Silifke İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı, 3. Derece Arkeolojik Sit, I. Derece Doğal Sit alanı olarak tescilli, mülkiyeti Hazineye ait taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapılan yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … tarihli, … sayılı encümen kararı, aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarihli, … sayılı Silifke Belediye Encümeni kararı ile yıkımın 7 gün içerisinde yapılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı Silifke Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu … tarih ve … sayılı belediye encümeni kararının 1.405,17-TL imar para cezasına yönelik kısmının iptali, davanın 531,21-TL imar para cezası, … tarih ve … tarihli yıkım kararı ve … tarih ve … sayılı işlem yönünden ise reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 24/05/2018 tarih ve E:2015/7216, K:2018/4016 sayılı kararıyla; 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkıma ve … tarihli, … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemine yönelik davanın reddine ilişkin kısmı ile aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 4. ve 13. alt bendi uyarınca artırım uygulanması yönünden işlemin iptaline ilişkin kısmının onanması; aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca verilen temel para cezası ile (c) bendinin 2, 6, 8. ve 12 alt bentleri uyarınca verilen para cezasına ilişkin kısmının ise bozulması üzerine bozma kararına uyularak, davalı idare tarafından para cezasının 42 m2 inşaat alanı üzerinden hesaplandığı, ancak yapı tatil zaptı ile encümen kararında belirtilen ölçülere göre inşaat alanının 41,56 m2 olduğu, aykırılıktan etkilenen alan farklılığının temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu gerekçesiyle 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2.fıkrasının (a) bendi uyarınca verilen temel para cezası ile (c) bendinin 2, 6, 8, 12 alt bentleri uyarınca verilen para cezasının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 1- Davalı idare tarafından, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin Encümeni kararının usul ve yasaya uygun olduğu ileri sürülmektedir.
2- Davacı tarafından, dava konusu işlemlerin usul ve yasaya uygun olmadığından iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : 1- Davalı idare tarafından, istemin reddi gerektiği savunulmuştur,
2- Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Davalı İdarenin temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması, davacının temyiz isteminin ise incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Mersin İli, Silifke İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı, 3. Derece Arkeolojik Sit, I. Derece Doğal Sit alanı olarak tescilli, mülkiyeti Hazineye ait taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak 7,60 x 3,10 metre büyüklüğünde tuvalet ile 4,50 x 4,00 metre ebatlarında mutfak olarak kullanılan yapıların yapıldığının 03/07/2014 tarihli yapı tatil tutanağıyla tespit edildiği, bu tespite dayanılarak … günlü, … sayılı encümen kararıyla 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezasına, … günlü, … sayılı encümen kararıyla da aynı kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına karar verildiği, … günlü, … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemiyle söz konusu yapıların 7 gün içerisinde yıkılması, yıkılmadığı takdirde yıkım işleminin davalı idare tarafından yapılacağının bildirildiği, bunun üzerine bakılan dava açıldığı anlaşılmaktadır.

Davacının temyiz İstemi yönünden yapılan incelemede;
İdari işlemler hakkında iptal davası açılabilmesi için öncelikle idari işlemin ilgilinin hukuki menfaatini ihlal etmesi koşulunun varlığı arandığı gibi, kanun yoluna başvurmada da hukuki yarar bulunması gerekir. Başka bir deyişle, kanun yoluna başvuranın aleyhine kanun yoluna başvurduğu kararın bozulması veya değiştirilmesinde korunmaya değer hukuki menfaatinin bulunması şarttır.
Dosyanın incelenmesinden, Mersin İli, Silifke İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı, 3. Derece Arkeolojik Sit, I. Derece Doğal Sit alanı olarak tescilli, mülkiyeti Hazineye ait taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapılan yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … günlü, … sayılı Silifke Belediye Encümeni kararı, aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Silifke Belediye Encümeni kararı ile yıkımın 7 gün içerisinde yapılmasına ilişkin … günlü, … sayılı Silifke Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada, davanın; … günlü, .. sayılı belediye encümeni kararının 1.405,17 TL imar para cezasına yönelik kısmının iptali, davanın 531,21 TL imar para cezası ve … günlü, … tarihli yıkım kararı ile … tarih ve … sayılı işlemi yönünden ise reddi yolundaki ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının temyiz edilmesi üzerine Danıştay Ondördüncü Dairesinin 24/05/2018 günlü, E:2015/7216, K:2018/4016 sayılı kararıyla, anılan mahkeme kararının yıkıma ve ... günlü, … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemine ilişkin kısmı ile aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 4. ve 13. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının onanmasına, aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca verilen temel para cezası ile 2. fıkrasının (c) bendinin 2, 6, 8, 12 alt bentleri uyarınca verilen para cezasına ilişkin kısmının ise bozulmasına karar verildiği ve karar düzeltme isteminin de reddedilerek kesinleştiği, bozma kararına uyularak, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, dava konusu işlemin "3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2.fıkrasının (a) bendi uyarınca verilen temel para cezası ile 2. fıkrasının (c) bendinin 2, 6, 8, 12 alt bentleri uyarınca verilen para cezasına" ilişkin kısmının iptaline karar verildiği, davacı tarafından lehine olan söz konusu kararın temyiz edildiği, temyiz dilekçesi içeriğinde ise onanarak kesinleşen kısım hakkında iddialara yer verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda; davacının lehine olan mahkeme kararının bozulmasında hukuki menfaati bulunmadığı gibi, onanarak kesinleşen kısım hakkında da hukuken inceleme yapılmasına olanak bulunmadığından, davacının temyiz isteminin incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Davalı idarenin temyiz istemi yönünden yapılan incelemede;

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 1. fıkrasında; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanacağı, 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz TL'dan az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı belirtilmiş, 2. fıkranın (a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak olan ceza miktarları sayılmış ve bu miktarlar esas alınarak idari para cezası verileceği, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298.maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanacağı hükmüne yer verilmiş, aynı fıkranın (c) bendinde ise; (a) ve (b) bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapının niteliğine göre para cezasında uygulanacak artırım nedenleri (13) alt bent olarak sayılmış, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezası miktarına belirtilen alt bentlerdeki uygulanacak artırım nedenlerine göre ayrı ayrı hesap edilecek cezaların ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı hükümlerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmünün değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen arttırım sebeplerinin varlığı halinde arttırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı, bunların toplamlarının alınması suretiyle toplam ceza miktarının bulunacağı ve bulunan bu miktarın belediye encümeni tarafından imar para cezası olarak verileceği anlaşılmaktadır. İdare Mahkemesince, öncelikle 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca hesaplanan temel para cezasına ilişkin kısmın hukuki değerlendirmesinin yapılması, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı ve grubu temel kriterler olarak öngörüldüğünden, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplandığının tespit edilmesi halinde, aykırılığı tespit edilen para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen artırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının tamamının iptal edilmesi gerektiği, temel para cezasında hukuka aykırılık bulunmaması halinde ise 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinde öngörülen artırım sebeplerinin uygulanması koşulları yönünden inceleme yapılarak, hukuka uygun olmayan artırım nedenlerine ilişkin kısımlar var ise, sadece hukuka aykırılığı tespit edilen artırım sebeplerine isabet eden kısımları yönünden dava konusu para cezasının kısmen iptaline karar verilmesi gerekmektedir. Yani İdare Mahkemesince öncelikle temel para cezası miktarının doğru belirlenip belirlenmediğinin incelenmesi, temel para cezası miktarının doğru olarak belirlendiğine karar verilmesi halinde ise, artırımların hukuka uygunluğu yönünden ayrıca inceleme yapılmak suretiyle para cezasının hukuka uygunluk denetiminin yapılması gerekmektedir.
Uyuşmazlık konusu olayda; her ne kadar İdare Mahkemesince, ruhsatsız inşaat alanı bakımından, dava konusu işlem ile yapı tatil zaptı ile encümen kararında belirtilen ölçülere göre hesaplanan alan arasındaki farklılığın temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de davalı idare tarafından para cezasının 42 m2 ruhsatsız inşaat alanı üzerinden hesaplandığı, ancak yapı tatil zaptı ile dava konusu encümen kararında belirtilen ölçülere göre inşaat alanının 41,56 m2 olarak belirlendiği, bahsi geçen hesaplamalar arasındaki fark tecvizi hata kabilinden olup, ihmal/tolere edilebilir bir düzeyde olduğundan, bu yönüyle söz konusu hesap hatasının, uyuşmazlığa konu para cezasının iptalini gerektirecek hukuki bir aykırılık oluşturmadığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca verilen dava konusu para cezasında, yapı inşaat alanın belirlenmesindeki hesap hatası temel para cezasını etkiler nitelikte olmadığından, temel para cezasına ilişkin belirlenen yapı inşaat alana göre, yapı sınıfı ve grubu ile (c) bendinde öngörülen arttırım oranlarına ilişkin hukuki inceleme yapılmak suretiyle karar verilmesi gerekirken, işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin İNCELENMEKSİZİN REDDİNE,
2.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 29/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.