15. Hukuk Dairesi 2016/4833 E. , 2017/3586 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan ödenen iş bedelinin iadesi, iş bedeli alacağına karşılık verilen çekler ve ödenmeyen bakiye iş bedeli miktarınca borçlu olunmadığının tespiti istemlerine yönelik olup mahkemece davanın reddine dair verilen hüküm, davacı vekili tarafından temyiz olunmuştur.
Davacı; ... ilinde lokanta sahibi olduğunu, yüklenici davalı ile lokantanın kullanımında olan taşınmaz üzerinde hazır çim ve ağaç dikimi yapılması konusunda sözleşme yapıldığını, sözleşme gereğince 4.000,00 TL nakit iş bedelinin ödendiğini, ... Bankası ... Şubesi"ne ait hesaptan 7.000,00 TL ve 7.500,00 TL bedelli olmak üzere iki adet çek verildiğini, ancak çim ekimi ve ağaç dikimi işlerinin ayıplı olarak ifa edildiğini, kullanılamaz durumda olduğunu ve sökülerek yeniden yapılması gerektiğini, ayıplı ifaya ilişkin ... 1. Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 2014/25 Değişik iş sayılı dosyası ile delil tespiti yaptırıldığını, ödenen 4.000,00 TL iş bedelinin iadesi, davalıya tevdi edilen ... Katılım Bankası ... Şubesi"ne ait 7.000,00 TL ve 7.500,00 TL bedelli çeklerden dolayı davacının borçlu olmadığının tespiti ve çeklerin iptâli, sözleşme gereğince bakiye işe bedeli olan 2.000,00 TL den dolayı davacının borçlu olmadığının tespitini talep etmiş; davalı yüklenici ise işin ayıpsız ve eksiksiz olarak ifa edildiğini, davacının ağaçların ve çimlerin bakımını teknik ve bilimsel koşullara uygun olarak yapmadığını, yokluklarında yapılan delil tespitini kabul etmediklerini ve davanın reddini talep etmiş, mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinde dava açılırken harca esas dava değerinin 2.000,00 TL olarak gösterildiği ve yatırılması gerekli peşin harcın 34,20 TL olarak yatırıldığı anlaşılmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanunu hükümlerine göre: Yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanları, yargı harçlarına tabidir (2. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nev"i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır (15. md.). Değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tespit ettirilir. Tespitten kaçınma halinde, dava dilekçesi muameleye konmaz (16/3. md.). Noksan tespit
edilen değerler hakkında 30"uncu madde hükmü uygulanır (16/4. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır (21. md.). (1) sayılı tarifede yazılı nispi karar ve ilâm harcının 1/4 ü peşin alınır (28. md.). Yargılama sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o oturum için yargılamaya devam olunur, takip eden oturuma kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilâm harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 150. maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın işleme konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır (30. md.). Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz (32. md.). HMK 120/1. maddeye göre de davacı, yargılama harçlarını mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
Yukarıda yapılan açıklamalarla birlikte somut olay değerlendirildiğinde; davacı iş sahibi nakit olarak ödenen 4.000,00 TL iş bedelinin iadesi, 7.000,00 TL ve 7.500,00 TL bedelli çekler ve sözleşme gereğince bakiye iş bedeli olan 2.000,00 TL"den dolayı davacının borçlu olmadığının tespitini talep etmiş, ancak 2.000,00 TL üzerinden harç yatırmış, bakiye dava değeri olan 18.500,00 TL üzerinden harç yatırmamıştır. Mahkemece de Harçlar Kanunu"nun 30. maddesine göre bakiye harç miktarının tamamlanması için süre verilmeksizin yargılamaya devam olunarak dava sonuçlandırılmıştır. 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca aksine hüküm bulunmayan hallerde dava değeri üzerinden harcın yatırılması zorunludur. Bu durumda harcı yatırılmayan bakiye 18.500,00 TL üzerinden Harçlar Kanunu uyarınca davacıya süre verilmeli, harcı yatırması durumunda da işin esası incelenmelidir, harç yatırmadığı takdirde bakiye dava değerine dair istemler hakkında Harçlar Kanunu uyarınca müteakip işlemler yapılamayacağından bu konuda esasa girilip karar verilmesi doğru olmamış, bozma sebebine göre davalının diğer temyiz itirazları incelenmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 24.10.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.