Danıştay 8. Daire 2016/1008 Esas 2021/2603 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/1008
Karar No : 2021/2603



Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : …
Karşı Taraf (Davalı) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarihli ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; Trabzon ili, Tonya ilçesinde taksicilik faaliyeti yürüten davacı tarafından, … plakalı taksinin kalkış yerinin … Taksi Durağı olarak belirlenmesine ilişkin … tarihli ve .. sayılı Trabzon Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; uyuşmazlık konusu olayda, davacı tarafından … Taksi Durağı'nda hak sahibi olduğu ileri sürülmekte ise de, durak yerlerinin ve duraklarda hangi araçların çalışacağının belirlenmesinin davalı idarenin yetki ve sorumlulukları kapsamında olduğu ve bu hususta takdir yetkisi bulunduğundan davalı idarenin görev ve yetkisi kapsamında yer alan durak yerleri ve taksilerin hangi durakta görev yapacağının belirlenmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7/f maddesinde; "Büyükşehir ulaşım ana planını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek, kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek" büyükşehir belediyelerinin yetki ve imtiyazları arasında sayılmış, Kanun'un 9. maddesinde ise “Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılacağı ulaşım koordinasyon merkezi kurulur. Büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım koordinasyon merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır. Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile Büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Tonya Belediye Encümeni'nin … tarihli ve … sayılı kararıyla Trabzon ili, Tonya ilçesinde bulunan ticari taksilere ait durak ve kalkış yerlerinin ve duraklarda hangi plakalı taksilerin çalışacağının belirlendiği, söz konusu kararın iptali istemiyle davacı tarafından … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında dava açıldığı, Mahkemece verilen … tarihli ve K:… sayılı kararla 5216 sayılı Kanun uyarınca büyükşehir belediyelerinde durak yerlerinin belirlenmesinde münhasıran büyükşehir belediyesi yetkili olduğundan encümen kararının yetki yönünden hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle işlemin iptaline karar verildiği; 10/09/2014 tarihli ve 799 sayılı Tonya Belediye Başkanlığı yazısı ile "İl Trafik Komisyonu'nun 26/03/2010 tarihli ve 2010/25 sayılı kararı ile Tonya ilçesine tahsisi yapılan HY harf grubu ticari plakaları satın almak isteyen şahısların Merkez, Kalınçam, Kadıralak ve Kumyatak taksi hatlarından hat satın almak üzere başvuruda bulunduğu, belediyece kurulan komisyonca taksi hatlarının Merkez ve Kumyatak taksi hattı olarak belirlenmesi üzerine Kalımçam ve Kadıralak hatlarına yönelik başvuru dilekçelerinde yer alan "Kalınçam" ve "Kadıralak" ibarelerinin üzeri çizilerek başvurunun "Merkez" hattı olarak değerlendildiği, bir başka ifadeyle başvuruların Merkez, Kalınçam, Kadıralak ve Kumyatak hattına yönelik olmasına rağmen belediyece sadece Merkez ve Kumyatak hattı olarak işlem tesis edildiği; bu kapsamda Tonya Belediye Encümeni'nin … tarihli ve … sayılı kararı ile ilçe merkezinde 7 durak kalkış yeri tespit edildiği, ancak merkez hattı olarak işlem tesis edilen 30 ve Kumyatak hattı olarak işlem tesis edilen 20 taksiden hangi taksinin hangi durak yerinden kalkacağının belirlenmediği, uygulamada gelişigüzel olarak isteyen taksinin istediği yerden kalkması şeklinde bir davranış içinde olduğu, bu düzensiz uygulama ile gerek çalışanlar arasında ve gerekse verilen hizmet bağlamında olumsuzlukların yaşandığı; Trabzon ilinin büyükşehir statüsüne geçmesi ile belediye sınırları değiştiğinden yeni bir düzenlemeye gerek duyulduğu, Tonya Belediye Encümeni'nin … tarihli ve … sayılı kararı ile Tonya ilçesinde oluşturulan HY plakalı ticari araçların durak kalkış yerlerinin yeniden düzenlendiği, düzenleme kapsamında bütün ticari taksilerin "Tonya Taksi" adı altında toplanmasına, ayrıca taksi sahiplerinin ilk hat talep müracaat dilekçelerinde belirttikleri hatlar esas alınarak kalkış yeri olarak Merkez, Kalınçam, Kadıralak ve Kumyatak Durağı adı altında durak yerlerinin belirlenmesine karar verilerek taksilerin kalkışlarına yönelik düzenleme yapıldığı, 5216 sayılı Kanun'un 7/f maddesinin bu hususta UKOME'yi yetkili kıldığından konunun UKOME'de görüşülerek karara bağlanmasının" istenilmesi üzerine yukarıda aktarılan yargı kararının da gereği olarak Trabzon Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) tarafından, "Tonya ilçesinde (HY) plakalı taksilerin vatandaşlara daha iyi hizmet verebilmesi noktasında (HY) plakalı hak sahiplerinin ilk başvuruları ve encümen/ihale kararları esas alınarak (plakayı devir yolu ile alanlar ilk plaka sahibinin başvuru yapmış olduğu durakta değerlendirilecektir.) yapılan düzenleme" uyarınca davacıya ait … plakalı taksinin kalkış yerinin davacıya plakayı devreden ilk plaka sahibinin "başvuru yapmış olduğu durak" esas alınarak Kalınçam Durağı olarak belirlenmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca belediye sınırları içerisinde yapılacak ticari yolcu taşımacılığına izin verme, taksi sayılarını belirleme, durak yeri belirleme, durakta çalışacak araçların sayılarının artırılması veya eksiltilmesi, birden fazla durağın tek çatı altında birleştirilmesi veya durağın kapatılarak taksilerin farklı duraklara dağıtılması hususunda büyükşehir belediyesi bünyesinde yer alan ulaşım koordinasyon merkezinin yetkili olduğu, bu yetkinin kullanılmasında takdir yetkisine sahip olan idarece ancak kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek objektif kriterlere (ihtiyaç analizi, sosyo-demografik yapı, mahallenin gelişim düzeyi, arazi kullanım yapısı, toplu taşıma düzeyi,vb.) göre yetki kullanılabileceği; belirtilen unsurlara uyulmaksızın kullanıldığının kanıtlanması ya da yargı yerlerince saptanması halinde ise, idari işlemin sebep ve amaç yönlerinden hukuka aykırılığı nedeniyle iptalinin gerekeceği yerleşik yargısal içtihatlardandır. İdare hukukunda benimsenmiş bu prensiple idarenin işlemlerinde keyfiliğin, subjektifliğin önlenmesinin amaçlandığı şüphesizdir.
Olayda plakanın ilk sahibi olan …'nun savunma dilekçesi ekinde yer alan 26/08/2011 tarihli dilekçesinde "Belediyenizce HY harf grubu plaka dağıtımına esas yapılan uygulama ile oluşturulan Kalınçam Taksi Hattı'ndan 1 adet almak istiyorum." şeklindeki beyanında yer alan "Kalınçam" ibaresinin yukarıda aktarılan uygulama neticesinde üzeri çizilerek "Merkez" olarak değiştirildiği görülmekle "Kalınçam" durağına yönelik beyanın geçerliliğini yitirdiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, objektif esaslar gözetilerek kurulmadığı anlaşılan, … plakalı aracın kalkış yerinin Kalınçam Durağı olarak belirlenmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki Mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 29/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.