MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hükmün davacılar vekilince duruşmalı, davalılar vekilerince ayrı ayrı duruşmasız temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacılar vekili Avukat ... ile davalılardan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı vekili Avukat ... gelmiş tebligata rağmen diğer taraftan gelen olmadığından onun yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- KARAR -

Davacılar vekili, davacıların davalı ... sınırları içinde kalan evlerinin yıkılarak kentsel dönüşüm projesi kapsamında daha çağdaş bir yerleşim alanı yapılması konusunda davalıların anlaştıklarını, davacılara da bu konuda duyurlar, afişler, el ilanları, broşürler dağıtıldığını, yapılan sözleşmenin arsa bedeli karşılığı konut devri olduğunu, bu şartlı devir uyarınca davacıların taşınmazlarını ... ye devrettiğini ve davalı belediyey teslim ettiğini ancak davalıların 54 ay geçmiş olmasına rağmen konutları teslim etmediklerini ileri sürerek taraflar arasında imzalanan muvafakat senetlerinin her iki taraf edim yükleyen sözleşme olup olmadığının ve bu sözleşme kapsamında inşaatların teslimine ilişkin makul sürenin 17 ile 24 ay arasında olacaının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili, konut tesliminin davalı ... tarafından yapılacağını, muvafakat snedinin kampanyalı konut satış sözleşmesi olmadığını, bu senette konut teslimine ilişkin bir süre ve kira yardımı kararlaştırılmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, davalı ... başkanlığının hak sahiplerini belirlemekle sorumlu olduğunu, bunun dışındakiişlerin diğer davalı tarafından yürütüldüğünü, taraflar arasında imzalanan senedin konut saış sözleşmesi yerine geçmediğini, bu sentte teslim tarihi kararlaştırılmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre taraflar arasındaki ön ve asıl protokol ile davacılar ile ayrı ayrı imzalanan muvafakat senetlerine göre birer kamu idaresi olan davalı Belediyenin ve diğer davalı ... nin çarpık kentleşmeyi önlemek ve kentsel dönüşüm alanı oluşturmak amacıyla protokol çerçevesinde Belediye tarafından belirlenecek hak sahiplerinin taşınmazlarının Belediyeye ileride ... tarafından yaptırılacak konutlardan mahsuplaşma ve borçlandırma yoluyla konut edinmek üzere devri şartı ile ... tarafından yapılacak konutların hak sahiplerine tahsisini öngören karma nitelikli bir sözleşme olduğu, sözleşme sırasında tapu devrini davacılar ileride yapılacak konutların bedeline mahsup edilmek üzere satım sözleşmesinin en önemli unsuru olan bedel almaksızın devretmiş olduğu, davalılardan ... nin borcu inşaat (eser yapım sözleşmesi) olduğu, davacıların borcu kendi taşınmazların mülkiyetini trampa suretiyle devir ve yapılacak konutlardan satın almayı taahhüt ettiği, rıza-i bir akit olmadığı, kamulaştırma sureti ile devir zorunluluğu olduğu, davacı arsa malikleri ile yüklenici ... arasında yapılan muvafakat senetlerinin şekil şartına uyulmadan haricen veya adi yazılı şekilde yapılan veya imzası noterce tasdik edilen arsa payı karşılığı kat yapım sözleşmelerinin hukuken geçerli olmadığı ancak davacıların tapuları ... Belediyesinin talebi üzerine ... ye devretmiş olduğu, ... Belediye Başkanlığının da yüklenici sıfatı ile yükümlendiği inşaatların yapımını kısmen yerine getirmiş olduğu, muvafakat senetlerinin kısmen/tamamen ifa edilerek geçerli hale gelmiş bulunan "Arsa Payı Karşılığı İnşaat - Eser Sözleşmesi Niteliğinde Karma Bir Sözleşme" olduğu, konut projesi kapsamındaki teslime ilişkin makul sürenin 17 ila 24 ay arasında olacağının tespitine ilişkin talebin ise, eda davası açılabilecek hallerde eda davası tespit hükmünü de içerdiğinden ayrıca bir tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı, tespit davası açıldığı sırada eda davası açmasını engelleyen bir sebep bulunmadığı gerekçesi ile taraflar arasındaki hukuki ilişkinin her iki tarafa borç yükleyen karma nitelikli arsa devri karşılığı inşaat sözleşmesi olduğunun tespitine, makul sürenin tespitine ilişkin talebin taraflar arasındaki sözleşmenin kentsel dönüşüm projesine yönelik olması nedeni ile reddine karar verilmiştir.
Karar, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacılar vekilinin tüm, davalılar vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2) Dava, taraflar arasındaki sözleşmenin niteliğinin ve teslime ilişkin makul sürenin tespiti istemine ilişkindir. Davalı ... ile diğer davalı ... arasında davaya konu taşınmazların bulunduğu mahallerde çarpık yapılaşmanın kentsel yapıya dönüştürülmesine ilişkin protokol imzalanmıştır. ... Belediyesi ile davacılar arasında muvafakat senedi imzalanmış ve taşınmazlar muvafakat senedi doğrultusunda davalı ... ye devredilmiştir. Davacılar ve ... Belediyesi arasında düzenlenen muvafakat senedi içeriğinde işe başlama ve bağımsız bölümleri davacıya teslim etme sürelerine ilişkin herhangi bir şart kararlaştırılmamıştır. Başka bir anlatımla teslim süresi kararlaştırılmamış, teslim süresini belirleme yetkisi davalıya tanınmıştır. Ancak davalı, bu yetkisini kullanırken objektif iyi niyet kurallarına uygun davranmalı ve haklı nedenlere dayalı gecikmeler hariç işin niteliğinin ve büyüklüğünün gerektirdiği imalât süresi içinde tamamlamalıdır.
Somut olayda, davacılar sözleşmenin niteliği ve makul sürenin tespitini talep etmekte olup 6100 Sayılı HMK’nın 106/2 maddesi uyarınca tespit davası açılmasında hukuken korunmaya değer güncel bir yararı olması gerektiği dikkate alınarak davacıların her iki tespit talebinde de güncel hukuki yararının olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi gerekirken sözleşmenin niteliğinin tespitine karar verilmesi ve makul sürenin tespitine ilişkin talebin ise yazılı gerekçe ile reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin tüm , davalılar vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar vekillerinin 1 numaralı bent dışındaki diğer temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davalılar yararına BOZULMASINA, davalılardan peşin alınan harcın istek halinde iadesine, aşağıda yazılı harcın temyiz eden davacılardan alınmasına, Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan davalılar yararına takdir olunan 2.037,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacılardan alınarak, davalılara verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 23.10.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.