MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "Mahkemece, gazete ile bir defa ve taşınmazın bulunduğu yerde uygun araç ve aralıklarla en az üç defa olmak üzere yasal ilanların yaptırılması; çekişmeli taşınmaz hakkında kadastro sonrası tapu kaydı oluşup oluşmadığının Tapu Müdürlüğünden, tespit harici bırakılma nedeninin de Kadastro Müdürlüğünden sorulması; dava tarihinden en az 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı zaman dilimine ilişkin stereoskopik hava fotoğraflarının Harita Genel Müdürlüğünden tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilmesi, dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişilerle, taraf tanıkları ve ziraatçi bilirkişi, jeolog veya jeomorfolog bilirkişi, fen bilirkişisi ve jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişinin katılımıyla keşif yapılması ve sonucuna göre karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davacının davasının kabulüne, 13.04.2017 tarihli rapor ve eki krokilerinde "tescil harici alan" olarak gösterilen 18.589,12 metrekare yüzölçümlü alanın davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli taşınmaz üzerinde davacı yararına zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının oluştuğu kabul edilmek suretiyle hüküm kurulmuş ise de, yapılan değerlendirme hatalı olduğu gibi, araştırma, inceleme ve uygulama da hüküm vermek için yeterli bulunmamaktadır. Yargıtay bozma ilamına uyulduğuna göre, bozma ilamında işaret edilen hususların tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşacağından bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin yerine getirilmesi zorunludur. Mahkemece hükmüne uyulan 30.11.2015 tarihli bozma ilamında, taşınmazın evveliyatı ve kullanım durumlarının tespiti amacıyla usulüne uygun şekilde hava fotoğraflarından yararlanılması, taşınmazın dere yatağı içerisinde olup olmadığının ve dere yatağından kazanılıp kazanılmadığının jeolog bilirkişi yardımıyla araştırılması gereğine değinildiği halde, jeoloji bilirkişi raporunda ve ziraat bilirkişi raporunda çekişmeli taşınmaz yerine davacı adına kayıtlı dava dışı 142 ada 5 parsel sayılı taşınmaza ilişkin değerlendirmeler yapılmış; harita mühendisi ve kadastro teknisyeni bilirkişiler tarafından hazırlanan ortak raporda ise, hava fotoğraflarının incelenmesinde dere yatağının bugünkü mevcut hali ile aynı olduğu, 2008 ve 1991 tarihli hava fotoğraflarında bugünkü kullanım durumlarına uygun olarak sınırlarını oluştuğu, 1955 tarihli hava fotoğrafında ise tescil harici bırakılan alan ile aralarında kullanıma bağlı olan herhangi bir sınırın bulunmadığı yönünde açıklama yapılmış, taşınmazın evveliyatı, kullanım süresi, niteliği, dere yatağı içerisinde olup olmadığı, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığı ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığı hususlarına ilişkin somut verilere dayanan açıklamalara yer verilmemiş ve Mahkemece bu raporlar hükme esas alınarak, taşınmazın niteliği, imar-ihyasının tamamlanıp tamamlanmadığı, tamamlanmış ise hangi tarihte tamamlandığı, üzerinde sürdürülen zilyetliğin ne zaman başladığı ve hangi tasarruflarla sürdürüldüğü kesin olarak belirlenmeksizin, davacı lehine zilyetlikle kazanım şartlarının oluşup oluşmadığı somut olarak ortaya konulmadan hüküm kurulması cihetine gidilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm verilemez.
Hal böyle olunca; sağlıklı sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaza ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle, buradan elde edilen verilere göre dava tarihi olan 2013 yılından 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü’nden getirilerek dosya ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile jeodezi ve fotogrametri mühendisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeoloji mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, usulünce imar-ihya edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp tamamlandığı ve imar- ihyanın tamamlandığı tarihten dava tarihine kadar ne şekilde kullanıldığı ve kullanımın 20 yıla ulaşıp ulaşılmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanlar arasında oluşabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak yöntemince giderilmeye çalışılmalı; komşu parsellerin dayanak kayıtlarının çekişmeli taşınmazların yönünü ne şekilde okuduğu belirlenmeli ve söz konusu kayıtlarla yerel bilirkişi ve tanık sözleri denetlenmeli; jeolog bilirkişi kurulundan, taşınmazın sınırında dere bulunması nedeniyle, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığını, halen aktif dere yatağında kalıp kalmadığını ve zilyetlikle iktisabı mümkün yerlerden olup olmadığını açıklayan, önceki jeoloji raporların da değerlendirildiği somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisine, keşfi takibe ve denetlemeye elverişli, dava konusu taşınmazın komşularıyla birlikte gösterir krokili rapor düzenlettirilmeli; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, üzerindeki bitki örtüsünü, imar-ihyaya konu edilmişse imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazın değişik yönlerinden çekilmiş renkli fotoğraflarını içerir, önceki tarihli zirai raporlarının da irdelendiği, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor düzenlemeleri istenilmeli; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden, hava fotoğraflarının ve eski tarihli uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde, çekişmeli taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor aldırılmalı ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek, eksik araştırma ve incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davalı ... vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 28.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.