Danıştay 10. Daire 2018/805 Esas 2021/2173 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2018/805
Karar No : 2021/2173

DAVACI : ... Odası
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Bakanlığı
(Mülga ... Bakanlığı)
VEKİLİ : ...

DAVANIN KONUSU : 21/12/2017 tarih ve 30277 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan "çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensupları için meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge" ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı Oda tarafından; çalıştırılması zorunlu personelden istenecek belgelerle ilgili olarak davalı Bakanlıkça daha önce de benzer bir düzenleme yapıldığı, bu düzenleme ile 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin tümüyle kaldırıldığı, bu düzenlemenin iptali talebiyle açılan davada Danıştay Onuncu Dairesinin E:2014/3715 sayılı dosyasında 16/12/2014 tarihinde yürütmenin durdurulması kararı verildiği, dava konusu düzenlemenin ifade edilen kararı uygulamamak için yapıldığı, düzenlemenin kamu yararına aykırı olduğu, güvenilir gıda üretimini sağlamaya yönelik bir denetim mekanizmasının ortadan kalktığı, bunun 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun amacına ve 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği İle Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanuna aykırı olduğu, meslek mensuplarının haklarını ve kamu yararını korumak görevleri olan meslek kuruluşlarının yetkisine müdahale edildiği, bunun da Anayasanın 5. ve 48. maddeleri ile "Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları" başlıklı 135. maddesine aykırılık teşkil ettiği, dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensupları için meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge ibaresinin meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına dair belge alınması zorunluluğu getirilmemesi yönünden iptalinin gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından; 5996 sayılı Kanun'un 22. maddesinde düzenlenen "çalıştırılması zorunlu personel"in iş yerlerinde çalıştırılmamasının cezai bir müeyyideye bağlanmadığı, bu durumun Kanun'un gıda güvenilirliğini zorunlu personelin varlığına bağlamadığını gösterdiği, üyeleri ile meslek kuruluşu arasında gerçekleşmesi gereken denetim faaliyetlerinin meslek kuruluşlarının kendi mevzuatı uyarınca gerçekleştirilebileceği, meslek kuruluşunun üyesiyle ilgili denetim sonuçları ve verilen cezaların zaten Bakanlığa bildirilmesi gerektiği ve bildirildiğinde gereğinin yapıldığı, yapılan düzenlemenin gıda işletmecilerini ilgilendirdiği, gıda işletmecisinin de yanında çalıştırdığı kişileri Bakanlığa bildirmesi gerektiği, meslek kuruluşlarının üyeleriyle ilgili ya da üyelerinin çalışma ortamı, hak ve menfaatleriyle ilgili denetim yapmak istediği durumlarda Bakanlığın elindeki bilgilerin paylaşıldığı, meslek kuruluşlarının denetim ve takip mekanizmalarını etkileyen bir durumun olmadığı ileri sürülerek davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava, 21/12/2017 tarih ve 30277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1'inci maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu edilen düzenleme ile değiştirilmeden önce, 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 10'uncu maddesinin 1'inci fıkrasının (a) bendi "a) Çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensubu, bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına dair belge alacaktır. Meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisi ile yapacağı sözleşme aranacaktır. Kamu kurumlarında çalışanlarda bu belge yerine kurum amiri tarafından imzalı görevlendirme yazısı aranır." şeklinde düzenleme içermektedir.
21/12/2017 tarih ve 30277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1'inci maddesi ile 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 10'uncu maddesinin 1'inci fıkrasının (a) bendi “a) Çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensupları için meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge, meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisi ile yapacağı sözleşme, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan meslek mensupları için kurum amiri tarafından imzalı görevlendirme yazısı aranır.” şeklinde değiştirilmiş olup; değişiklikten önce meslek odası bulunan meslek mensubundan bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına ilişkin belge alınırken, yapılan değişiklik ile sadece meslek odasına kayıtlı olduğuna ilişkin belge isteneceği düzenlenmiştir.
6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanunun 1'inci maddesinde, yüksek veteriner okulları ile veteriner fakültelerinden veya denkliği Maarif Vekaletince tasdik edilmiş veteriner okullarından diploma almış olanlara "veteriner hekim" denileceği; 2'nci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve sahip oldukları diplomalarını Ziraat Vekaletine tescil ettirilmiş bulunan her veteriner hekimin mesleğini bu Kanun hükümleri dahilinde serbestçe icra edebileceği; 14'üncü maddesinde, Türkiye sınırları içerisinde meslek ve sanatlarını icra eden bütün veteriner hekimlerin katıldığı Türk Veteriner Hekimleri Birliğinin; veteriner hekimler arasında mesleki deontolojiyi ve dayanışmayı korumak, veteriner hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak ve meslek mensuplarının hak veya yararlarını korumak amacı ile kurulmuş, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluş olduğu; bu birliğin veteriner hekim odaları, birlik merkez konseyi, yüksek haysiyet divanı ve büyük kongre gibi organlardan oluştuğu; 16'ncı maddesinde, veteriner hekim odalarının tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları olduğu hükme bağlanmıştır.
Veteriner hekimlerin ortak ihtiyaçlarını karşılamak, hak veya yararlarını korumak, meslek mensupları arasında mesleki etik, disiplin ve dayanışmayı korumak, veteriner hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak amaçlarıyla kurulmuş birer kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Veteriner Hekim Odalarının, söz konusu görevlerini hizmet gereklerine uygun ve meslek mensuplarını bağlayıcı bir şekilde yerine getirebilmeleri için, mesleklerini serbest olarak icra edecek veteriner hekimlerin odaya kayıt olmaları zorunluluğu getirilmiş; kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli ve sürekli görevlerde çalışanların ise, mesleğe ilişkin kayıt ve denetimlerinin kurumları aracılığıyla sağlanabilmesi dolayısıyla, odaya üyelikleri isteğe bağlı bırakılmıştır.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler uyarınca kayıt dışı çalışmanın tespiti ve denetimi Bakanlığın görev ve yetkisinde olup, Odaların böyle bir denetimde bulunma yükümlülüğü ve görevi bulunmamaktadır.
Bu nedenle, dava konusu düzenleme ile; gıda işletmelerinde çalıştırılması zorunlu ve meslek odası bulunan meslek mensuplarının meslek odasından hangi işletmede çalıştığına dair belge alması gerekliliğine son verilerek, yalnızca meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge sunulmasının öngörülmesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, davanın reddi yönünde karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, duruşma için önceden taraflara bildirilen 29/04/2021 tarihinde davacı vekili Av. ... 'ın ve davalı idare vekili Hukuk Müşaviri ...'ın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı Oda tarafından, 21/12/2017 tarih ve 30277 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan "çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensupları için meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge" ibaresinin hukuka aykırı olduğu ve iptaline karar verilmesi gerektiği iddialarıyla bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 3. maddesinde, "gıda işletmecisi", kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından gıdanın üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasında kontrolü altında yürütülen faaliyetlerin, mevzuat hükümlerine uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmış; 22. maddesinde, gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ve yem ile ilgili faaliyet gösteren işletmecilerin, kendi faaliyet alanının her aşamasında bu Kanun'da belirtilen şartları sağlamak ve bunu doğrulamakla yükümlü olduğu; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasını sağlamak için, gıda ve yem işletmecilerinin üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında resmî kontrolleri yapıp, gıda ve yem işletmeleri ile ilgili kayıtları tutacağı; Ek-1’de belirlenen gıda ve yem işletmelerinin, işin nevine göre, konu ile ilgili lisans eğitimi almış en az bir personel çalıştırmak zorunda olduğu; bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esasların Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği; 30. maddesinde, bu Kanun kapsamındaki gıda ve yem işletmelerinden onaya veya kayıt işlemine tâbi olanlar ile onay ve kayıt işlemlerine ilişkin hususların Bakanlıkça belirleneceği, bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esasların Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği hükme bağlanmış; 31. maddesinde, gıda işletmelerinin resmi personel tarafından kontrol edilmesine ilişkin usul ve esaslara yer verilmiş; Kanunun 22. maddesinin atıfta bulunduğu Ek-1'de ise, gıda işletmelerinin faaliyet alanına göre çalıştırmak zorunda olduğu personel arasında veteriner hekimler de sayılmıştır.
5996 sayılı Kanun'un yukarıda yer verilen 22, 30 ve 31. maddelerine dayanılarak 17/12/2011 tarih ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.
17/12/2011 tarih ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi "a) Çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensubu, bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına dair belge alacaktır. Meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisi ile yapacağı sözleşme aranacaktır. Kamu kurumlarında çalışanlarda bu belge yerine kurum amiri tarafından imzalı görevlendirme yazısı aranır." şeklinde iken,
Dava konusu 21/12/2017 tarih ve 30277 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile “a) Çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensupları için meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge, meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisi ile yapacağı sözleşme, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan meslek mensupları için kurum amiri tarafından imzalı görevlendirme yazısı aranır.” olarak değiştirilmiştir.
6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun'un 1. maddesinde, yüksek veteriner okulları ile veteriner fakültelerinden veya denkliği Maarif Vekaletince tasdik edilmiş veteriner okullarından diploma almış olanlara "veteriner hekim" denileceği; 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve sahip oldukları diplomalarını Ziraat Vekaletine tescil ettirilmiş bulunan her veteriner hekimin mesleğini bu Kanun hükümleri dahilinde serbestçe icra edebileceği; 14. maddesinde, Türkiye sınırları içerisinde meslek ve sanatlarını icra eden bütün veteriner hekimlerin katıldığı Türk Veteriner Hekimleri Birliğinin; veteriner hekimler arasında mesleki deontolojiyi ve dayanışmayı korumak, veteriner hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak ve meslek mensuplarının hak veya yararlarını korumak amacı ile kurulmuş, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluş olduğu; bu birliğin veteriner hekim odaları, birlik merkez konseyi, yüksek haysiyet divanı ve büyük kongre gibi organlardan oluştuğu; "Veteriner Hekim Odaları" başlıklı 16. maddesinde, veteriner hekim odalarının tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları olduğu hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa'nın 135. maddesinde yer verilen meslek kuruluşlarına, üyelerinin nitelik ve niceliği, ürettikleri iş ve hizmetlerin toplumun temel ihtiyaçlarına yönelik olması ve ülke genelinde yaygınlığı, çoğulcu demokratik gelişim ortamında etkili atipik bir sivil toplum örgütü rolünde bulunmaları, örgütlülüğün üyelere getirdiği yararlar ile toplum çıkarlarının uygun düzeylerde dengelenebilmesi ve demokratik toplum kültürünün kamu düzeninde olumsuzluk yaratmadan derinleştirilebilmesi nedenleriyle kamusal nitelik kazandırılmıştır.
Veteriner hekimlerin ortak ihtiyaçlarını karşılamak, hak veya yararlarını korumak, meslek mensupları arasında mesleki etik, disiplin ve dayanışmayı korumak, veteriner hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak amaçlarıyla kurulmuş birer kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Veteriner Hekim Odalarının, söz konusu görevlerini hizmet gereklerine uygun ve meslek mensuplarını bağlayıcı bir şekilde yerine getirebilmeleri için, mesleklerini serbest olarak icra edecek veteriner hekimlerin odaya kayıt olmaları zorunluluğu getirilmiş; kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli ve sürekli görevlerde çalışanların ise, mesleğe ilişkin kayıt ve denetimlerinin kurumları aracılığıyla sağlanabilmesi dolayısıyla odaya üyelikleri isteğe bağlı bırakılmıştır.
Dava konusu değişiklik ile gıda işletmelerinde, çalıştırılması zorunlu olan personel için "bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına dair" belgenin aranmasına son verilmiş, sadece meslek odasına kayıtlı olduğuna ilişkin belge isteneceği düzenlenmiş; davacı tarafından da, odadan ihraç edilmiş olanların veya gerçek dışı belgelerle mesleği icra etmeye teşebbüs edenlerin tespiti, mesleki etik ve disiplin kurallarının işlerliğinin sağlanabilmesi, üyelerinin hak ve yararlarını korumak yetkisini kullanmasının da bu belge ile beraber istenecek tamamlayıcı bilgilerle sağlanabileceği ileri sürülmüş ise de, gıda işletmelerinde kayıt dışı çalışmanın tespiti ve denetimi davalı Bakanlığın görev ve yetkisinde olup, Odaların böyle bir denetimde bulunma görevi ve yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bakanlıkça yapılan denetimde, davacı odanın iddia ettiği hususların tespiti halinde, gereğinin yapılması için davacı odanın bilgilendirileceği açıktır.
Bu itibarla, bürokratik aşamaların azaltılmasını amaçlayan Yönetmelik değişikliği ile odaya kayıtlı üyelerin istihdamını kolaylaştıracak nitelikte lehe düzenleme getirilmiş olup, gıda işletmelerinde çalıştırılması zorunlu olan ve meslek odasında kaydı bulunan meslek mensuplarının meslek odasından hangi işletmede çalıştığına dair belge alması gerekliliğine son verilerek, yalnızca meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge sunulmasının öngörülmesine ilişkin dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen ... TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan kısmın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 29/04/2021 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Dava, 21/12/2017 tarih ve 30277 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan "çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensupları için meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu edilen düzenleme ile değiştirilmeden önce, 17/12/2011 tarih ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi "a) Çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensubu, bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına dair belge alacaktır. Meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisi ile yapacağı sözleşme aranacaktır. Kamu kurumlarında çalışanlarda bu belge yerine kurum amiri tarafından imzalı görevlendirme yazısı aranır." şeklinde düzenleme içermektedir.
21/12/2017 tarih ve 30277 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi “a) Çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensupları için meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge, meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisi ile yapacağı sözleşme, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan meslek mensupları için kurum amiri tarafından imzalı görevlendirme yazısı aranır.” şeklinde değiştirilmiştir.
Anlaşılacağı üzere, değişiklikten önce meslek odası bulunan meslek mensubundan bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına ilişkin belge alınırken, yapılan değişiklik ile sadece meslek odasına kayıtlı olduğuna ilişkin belge isteneceği düzenlenmiştir.
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 3. maddesinde, "gıda işletmecisi", kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından gıdanın üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasında kontrolü altında yürütülen faaliyetlerin, mevzuat hükümlerine uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmış; 22. maddesinde, gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ve yem ile ilgili faaliyet gösteren işletmecilerin, kendi faaliyet alanının her aşamasında bu Kanun'da belirtilen şartları sağlamak ve bunu doğrulamakla yükümlü olduğu; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasını sağlamak için, gıda ve yem işletmecilerinin üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında resmî kontrolleri yapıp, gıda ve yem işletmeleri ile ilgili kayıtları tutacağı; Ek-1’de belirlenen gıda ve yem işletmelerinin, işin nevine göre, konu ile ilgili lisans eğitimi almış en az bir personel çalıştırmak zorunda olduğu; bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esasların Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği; 30. maddesinde, bu Kanun kapsamındaki gıda ve yem işletmelerinden onaya veya kayıt işlemine tâbi olanlar ile onay ve kayıt işlemlerine ilişkin hususların Bakanlıkça düzenleneceği, bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esasların Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği hükme bağlanmış; 31. maddesinde, gıda işletmelerinin resmi personel tarafından kontrol edilmesine ilişkin usul ve esaslara yer verilmiş; Kanun'un 22. maddesinin atıfta bulunduğu Ek-1'de ise, gıda işletmelerinin faaliyet alanına göre çalıştırmak zorunda olduğu personel arasında veteriner hekimler de sayılmıştır.
Yukarıda yer verilen düzenleme uyarınca gıda işletmeleri 5996 sayılı Kanun'un ekinde yer alan EK-1 sayılı tabloda yer verildiği şekilde üretimin nevine göre öngörülen personeli çalıştırmak zorundadır. Bu personel, o işletmeler için zorunlu olarak çalıştırılması gereken teknik personel olup; düzenlemenin temel amacının, güvenli gıda üretiminin sağlanması için zorunlu olarak çalıştırılması gereken teknik personelin çalıştırılmasının gerekliliğini açıkça ifade etmek olduğu anlaşılmaktadır.
5996 sayılı Kanun'un yukarıda da yer verilen 22, 30 ve 31. maddelerine dayanılarak 17/12/2011 tarih ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik yayınlanmıştır.
6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun'un 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve sahip oldukları diplomalarını Ziraat Vekaletine tescil ettirilmiş bulunan her veteriner hekimin mesleğini bu Kanun hükümleri dahilinde serbestçe icra edebileceği; 14. maddesinde, Türkiye sınırları içerisinde meslek ve sanatlarını icra eden bütün veteriner hekimlerin katıldığı Türk Veteriner Hekimleri Birliğinin; veteriner hekimler arasında mesleki deontolojiyi ve dayanışmayı korumak, veteriner hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak ve meslek mensuplarının hak veya yararlarını korumak amacı ile kurulmuş, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluş olduğu; bu birliğin veteriner hekim odaları, birlik merkez konseyi, yüksek haysiyet divanı ve büyük kongre gibi organlardan oluştuğu; "Veteriner Hekim Odaları" başlıklı 16. maddesinde, veteriner hekim odalarının tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları olduğu hükme bağlanmıştır.
Meslek kuruluşlarına, üyelerinin nitelik ve niceliği, ürettikleri iş ve hizmetlerin toplumun temel ihtiyaçlarına yönelik olması ve ülke genelinde yaygınlığı, çoğulcu demokratik gelişim ortamında etkili bir sivil toplum örgütü rolünde bulunmaları, örgütlülüğün üyelere getirdiği yararlar ile toplum çıkarlarının uygun düzeylerde dengelenebilmesi ve demokratik toplum kültürünün kamu düzeninde olumsuzluk yaratmadan derinleştirilebilmesi nedenleriyle, kamusal nitelik kazandırılarak, Anayasanın 135. maddesinde yer verilmiştir.
Anılan madde kapsamında, veteriner hekimlerin ortak ihtiyaçlarını karşılamak, hak veya yararlarını korumak, meslek mensupları arasında mesleki etik, disiplin ve dayanışmayı korumak, veteriner hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak amaçlarıyla kurulmuş birer kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Veteriner Hekim Odalarının, söz konusu görevlerini hizmet gereklerine uygun ve meslek mensuplarını bağlayıcı bir şekilde yerine getirebilmeleri için, mesleklerini serbest olarak icra edecek veteriner hekimlerin odaya kayıt olmaları zorunluluğu getirilmiş; kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli ve sürekli görevlerde çalışanların ise, mesleğe ilişkin kayıt ve denetimlerinin kurumları aracılığıyla sağlanabilmesi dolayısıyla, odaya üyelikleri isteğe bağlı bırakılmıştır.
Sözü edilen zorunlu üyelik kayıtlarının temini ve denetimi, odadan ihraç edilmiş olanların veya gerçek dışı belgelerle mesleği icra etmeye teşebbüs edenlerin tespiti, mesleki etik ve disiplin kurallarının işlerliğinin sağlanabilmesi; bazı belgelerin zorunlu belge olarak kabulü ile mümkün olacağı gibi odaların üyelerinin hak ve yararlarını korumak yetkisini kullanmasının da bu belge ile beraber istenecek tamamlayıcı bilgilerle sağlanabileceği anlaşılmaktadır.
Dava konusu düzenleme ile "bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına dair" belgenin aranmasına son verilmiş olup; meslek odalarının üyelerinin haklarını korumaya yönelik olarak yapması gereken iş ve işlemlerin, sadece üyeleri üzerinde gerçekleşmediği, üyelerinin hak ve menfaatlerinin korumaya yönelik faaliyetlerinin aynı zamanda üyelerinin bu mesleki faaliyeti yerine getirdiği yerde de gerçekleştiği, düzenleme uyarınca odaların üyelerinin hangi iş yerlerinde çalışacağını henüz üye o iş yerinde çalışmaya başlamadan öğrenmesinin önüne geçen bir düzenleme olduğu anlaşılmaktadır. İş yerinde daha önce de aynı meslek kuruluşu üyeleri ile ilgili ücret, özlük hakları, kötü muamele gibi olumsuz durumlar olup olmadığını ilk anda öğrenerek üyenin bilgilendirilebilmesine de olanak tanıyan bir sistemin ortadan kaldırıldığı, yine 5996 sayılı Kanun'un gıda güvenliğine yönelik düzenlemelerine aykırı durumların da oluşmasına neden olabilecek bir düzenleme olduğu, odaların iş yeri bazında hangi veteriner hekimin nerede, hangi sürelerle çalıştığına dair belge vermesinin, diploma kiralama yoluyla sadece kağıt üzerinde çalıştırılması zorunlu personel istihdamının ve bir veteriner hekimin aynı anda kağıt üzerinde birden çok işyerinde çalışmasının önüne geçeceği, kağıt üzerinde istihdamın ve diploma kiralamanın gıda güvenliğini tehdit eden durumlara zemin hazırlayacağı, bu gibi durumların önlenmesinde hem meslek kuruluşunun, hem üyelerinin, hem de gıda güvenliğini sağlamak amacıyla hareket eden davalı Bakanlığın ve tüm kamunun yararı olduğu, bürokrasinin azaltılması gibi bir nedenden çok daha üstün bir kamu yararı olduğu, kaldı ki istenen belgelerin azaltılması yönünde meslek kuruluşu üyelerinin de talebi olduğuna dair dosyada bir bilgi olmadığı, davalı idarenin savunma dilekçesinde dava konusu işlemin gerçekleştirilmesine dair öne sürülen nedenlerin daha önceki düzenlemede yer alan uygulamanın değiştirilmesini zorunlu kılacak nitelikte olmadığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenle, dava konusu Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinin dava konusu edilen kısmının iptaline karar verilmesi gerektiği oyu ile aksi yönde verilen Daire kararına katılmıyorum.