Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış, eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş
olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Asıl dava, eser sözleşmesine konu işin tasfiyesinin sağlanarak kesin kabul ve kesin hesabının yapılıp, bakiye hakediş alacağının tahsili; birleşen dava, sözleşmenin haksız feshedildiğinin tespiti, sözleşme uyarınca iş sahibine verilen nakdi teminata elatmanın önlenmesi, teminatın irad kaydedilmesi halinde teminat bedelinin ve haksız fesih nedeniyle uğranılan kâr kaybının tahsili istemine ilişkin olup, mahkemece ıslahla arttırılan kısım da gözetilerek asıl davanın kabulüne, birleşen davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı yüklenicinin tüm, davalı iş sahibinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Davacı yüklenici asıl davasında hakedişlerinin zamanında düzenlenmediği, sözleşme konusu işin davalının kusuru ile gecikmesine rağmen, davalı idarenin gerekli süre uzatımını vermeyerek 18.12.2012 tarihli olur ile sözleşmeyi haksız şekilde feshettiği iddiasıyla sözleşme konusu işin tasfiyesinin yapılarak kesin hesabının çıkarılmasını, gerçekleştirdiği imalâtların ölçülerek bakiye hakediş alacağından şimdilik 25.000,00 TL"nin tahsilini istemiş; birleşen davasında sözleşmenin davalı idare tarafından haksız feshedildiğinin tespitine, sözleşme uyarınca davalıya verdiği 138.000,00 TL bedelli nakdi teminatına davalının elatmasının önlenmesine, teminat mektubunun paraya çevrilerek irad kaydının önlenmesine yönelik verilen ihtiyati tedbir kararı kaldırıldığından teminatın irad kaydedilmesi halinde teminat tutarı 138.000,00 TL"nin irad kaydedildiği tarihten itibaren işleyecek avans faiziyle iadesine, haksız fesih nedeniyle uğradığı kâr mahrumiyetinden fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL"nin tahsiline karar verilmesini talep etmiş; 21.04.2015 günü harçlandırdığı ıslah dilekçesiyle asıl davada talep ettiği 25.000,00 TL imalât bedeli alacağını 258.112,49 TL
arttırarak toplam 283.112,49 TL"ye çıkarmış; birleşen davada istediği 138.000,00 TL irad kaydedilen teminat bedeli ile birlikte toplam 421.112,49 TL"nin tahsilini istemiştir.
Davalı iş sahibi, davacının iş programına uymadığını ve gecikmeye sebebiyet verdiğini, sözleşme konusu işi süresi içinde tamamlamadığını, uyarı ve ihtarlarına rağmen durumun aynen devam etmesi üzerine sözleşmeyi haklı olarak 18.12.2012 tarihli olur ile feshettiklerini, fesihte haklı olduklarını, davacı yükleniciye yaptığı tüm iş bedelini ödediklerini savunmuştur.
Mahkemece dosya üzerinden yaptığı inceleme ile raporunu tanzim eden bilirkişi heyetine mahallinde inceleme yetkisi verilerek alınan ek raporlara göre davalı iş sahibi idarenin işin tasfiyesi yerine sözleşmeyi feshetmesinin ve teminatı irad kaydetmesinin haksız olduğu, davacı yüklenicinin yaptığı imalât nedeniyle alacağının bulunduğu, işin tasfiyesinden sonra geri kalan işten dolayı kâr mahrumiyeti istenemeyeceği gerekçesiyle asıl davanın kabulüne, birleşen davanın da kısmen kabulüne karar verilmiş; verilen karar taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Yanlar arasında imzalanan 15.05.2012 günlü "Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü Sınırları Dahilindeki Devlet ve İl Yollarında Astarlı ve Astarsız Bitümlü Sathi Kaplama Yapılması ve Emanet Sathi Kaplama Ekipleri İçin Mıcır Temini ve Nakli Yapılması İşi (3. KISIM)" sözleşmesinin 8. maddesinde sözleşmenin ekleri sayılmış, 8.2.1. maddede ihale dokümanını oluşturan belgeler arasında 1. sırada Yapım İşleri Genel Şartnamesi sözleşmenin eki olarak kabul edilmiş, sözleşmenin "Teminata ilişkin hükümler" başlıklı 10. maddesinde yüklenicinin 138.000,00 TL kesin teminat verdiği, 10.4.1. maddesinde "Kesin teminatın ve ek kesin teminatın geri verilmesi hususunda Yapım İşleri Genel Şartnamesindeki hükümlerin uygulanacağı" kararlaştırılmıştır. Sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 45. maddesinde kesin teminatın iadesine ait şartlar alt başlıklar halinde ve
“(1)Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesinden ve varsa işe ait eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların yarısının; kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise kalanının, yükleniciye iade edilebilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesi getirilmesi zorunludur.
(2)Yüklenicinin ilişiksizlik belgesini sunmaması halinde, durum Sosyal Güvenlik Kurumu"ndan yazı ile sorularak, yüklenicinin ihale konusu işle ilgili borcunun bulunmadığının anlaşılması durumunda, geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra kesin teminat ve varsa ek kesin teminatın yarısı; kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise kalanı, yükleniciye iade edilir.
(3)Yüklenicinin sözleşme konusu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Güvenlik Kurumu"na olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintilerinin kesin kabul tarihine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar 4735 sayılı Kanun"un 13 üncü maddesi hükmüne göre paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.
(4)Yukarıdaki hükümlere göre mahsup işlemi yapılmasına gerek bulunmayan hallerde; kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve bankasına iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.” biçiminde düzenlenmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama aşamasında mahallinde uzman bilirkişi kurulu ile keşif yapılmaksızın, 25.11.2014 günlü 7. celsede dosya üzerinden yaptığı inceleme ile raporunu ibraz eden bilirkişi heyetine 6100 sayılı HMK"nın 278/4. maddesi gereğince yerinde inceleme yapma yetkisi verilerek düzenlenen 30/03/2015 ve 04/06/2015 tarihli ek raporlara göre sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi 45. maddesindeki kesin teminatın iadesi koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmeksizin eksik inceleme ile karar verilmesi doğru olmamıştır.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş; yeniden önceki bilirkişilerden farklı, ihale ve kesin hesap konusunda uzman 3 kişilik bilirkişi heyeti oluşturularak mahallinde keşif yapmak suretiyle sözleşme konusu işin kesin hesabının çıkarılması, sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi 45. maddesindeki kurallar gereğince kesin teminatın iadesi koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesi, sonucuna göre asıl davanın ve birleşen davada teminat mektubu ile ilgili talebin değerlendirilerek karar verilmesinden ibarettir.
Açıklanan nedenlerle kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle davacı yüklenicinin tüm, davalı iş sahibinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı bakiye 3,70 TL temyiz ilam harcının temyiz eden asıl ve birleşen dosya davacısından alınmasına, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 19.10.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.