Danıştay 10. Daire 2021/1168 Esas 2021/2303 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/1168
Karar No : 2021/2303

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı / …
VEKİLİ : I. Huk. Müş. Yrd. V. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- …'a velayeten, kendi adlarına asaleten … ve …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin kısmının davalı idare tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılardan ...'ın, Tunceli ili, Pertek ilçesi, … köyü kuzeyinde 25/04/2017 tarihinde mayından arındırılmış bölgede bastığı mayının patlaması sonucu sol ayağının bilek hizasından kopması suretiyle yaralanması sebebiyle uğradığını iddia ettiği zarar karşılığı olarak şimdilik 1.000,00 TL maddi, 200.000,00 TL manevi, anne ... için 100.000,00 TL manevi, baba ... için 100.000,00 TL manevi, kardeş ... için 60.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlıkta, davacılardan ...'ın sol bacağının kopması suretiyle % 40 engel oranıyla yaralanmasına yol açan mayın patlaması sonucu davacılar vekilinin 23/05/2017 tarihli başvurusu üzerine, Tunceli Valiliği Zarar Tespit Komisyonu'nca % 40 engel oranı, protez takılması ve ulaşım vs. giderleri için hesaplanan 24.412,60 TL'nin ödenmesine karar verildiği ve sulhname düzenlenerek davacılar vekiline ödendiği, bu durumda, davacının uğradığı maddi zararın 5233 sayılı Yasa kapsamında tahsili yoluna gidildiği ve davacılar vekili tarafından bu hususa ilişkin sulhname imzalandığı gerekçesiyle davacının maddi tazminat talebi yönünden davanın reddine, davacının uhdesinde meydana gelen sağlık sorununun terör eylemi sonucu gerçekleştiği sabit olup, olayda idarenin kusurlu ve kusursuz sorumluluk halinin bulunmaması nedeniyle meydana gelen manevi zararın sosyal risk ilkesine göre tazmini gerekmekte olup, tazminat istemine konu olan terör olayının meydana geliş şekli, davacının engel oranı, yürümede yaşadığı güçlük, vb. tüm bu hususlar sebebiyle davacı ve aile bireyleri olan diğer davacıların yaşadığı acı ve ızdırap dikkate alınarak, davacılardan ... için 100.000,00 TL, anne ... ve baba ... için ayrı ayrı 40.000,00 TL, kardeş ... için 30.000,00 TL olmak üzere toplam 210.000,00 TL manevi tazminatın davalı idareye başvuru tarihi olan 21/09/2018 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacılara ödenmesine, manevi tazminat talebinin 250.000,00 TL'lik kısmı yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davacılar tarafından, reddedilen maddi tazminat istemi yönünden yapılan istinaf başvurularının reddine, davacılar anne ... ve baba ...'ın çocuklarının mayından arındırılmış bölgede bastığı mayının patlaması sonucu sol ayağının bilek hizasından kopması nedeniyle, duymuş oldukları acı ve üzüntünün karşılığı olarak ayrı ayrı 80.000,00 TL, kız kardeşi için 40.000,00 TL, yaralanan ... için 150.000,00 TL olmak üzere toplam 350.000,00 TL manevi tazminat istemleri yönünden davanın kabulüne ve 350.000,00 TL'nin İçişleri Bakanlığı tarafından 21/09/2018 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacılara ödenmesine, fazlaya ilişkin tazminat istemleri yönünden ise davanın reddine reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 5233 sayılı Kanun'da manevi zararların karşılanması yönünde bir düzenleme bulunmadığı, hükmedilen manevi tazminat miktarının fazla olduğu ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacılar tarafından, davalı idarenin temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosyanın tekemmül ettiği görülmekle davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacılardan ...'ın, Tunceli ili, Pertek ilçesi, … köyü kuzeyinde 25/04/2017 tarihinde mayından arındırılmış bölgede bastığı mayının patlaması sonucu sol ayağının bilek hizasından kopması suretiyle yaralanması sebebiyle uğradığını iddia ettiği zarar karşılığı olarak şimdilik 1.000,00 TL maddi, 200.000,00 TL manevi, anne ... için 100.000,00 TL manevi, baba ... için 100.000,00 TL manevi, kardeş ... için 60.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmış, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
Tam yargı davalarında, öncelikle zarara yol açtığı öne sürülen idari işlem veya eylemin hukuka uygunluğunun denetlenmesi esas alındığından, olayın oluşumu ve zararın niteliği irdelenip, idarenin hizmet kusuru olup olmadığının araştırılması, hizmet kusuru yoksa kusursuz sorumluluk ilkelerinin uygulanıp uygulanmayacağının incelenmesi, tazminata hükmedilirken de her halde sorumluluk sebebinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davalı idare tarafından, Bölge İdare Mahkemesince hükmedilen manevi tazminat miktarının fazla olduğu, ayrıca 5233 sayılı Kanun'da manevi zararların karşılanması yönünde bir düzenleme bulunmadığı, bu nedenle temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının, davacılara toplam 350.000,00 TL manevi tazminat ödenmesine ilişkin kısmı yönünden bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Manevi tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen, yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar. Belirtilen niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak şekilde, ölçülülük ilkesi de gözetilerek makul olarak belirlenmesi gerekmektedir.
Olayda, davacılardan ...'ın 25/04/2017 tarihinde mayından arındırılmış bölgede bastığı mayının patlaması sonucu sol ayağının bilek hizasından kopması suretiyle yaralanması nedeniyle hem kendisi hem de yakınları olan diğer davacıların büyük acı ve üzüntü yaşadıkları açık olmakla birlikte, duyulan ızdırap nedeniyle hükmedilecek manevi tazminatın yukarıda belirtilen niteliği gereği zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi gerektiğinden, Bölge İdare Mahkemesince kabulüne karar verilen manevi tazminat miktarının (toplam 350.000,00 TL) bu haliyle çok fazla olduğu sonucuna varılmıştır. İdare Mahkemesince, manevi tazminatın amaç ve niteliği dikkate alınarak zenginleşmeye yol açmayacak ancak olay karşısında duyulan acıyla da orantılı olacak şekilde yeniden manevi tazminat miktarının belirlenmesi ve sosyal risk ilkesi uyarınca ödenmesine karar verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının, manevi tazminatın kısmen kabulüne ilişkin kısmında hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyize konu manevi tazminat istemleri yönünden davanın kısmen kabulüne ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/05/2021 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.