Danıştay 10. Daire 2019/4915 Esas 2021/2385 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4915
Karar No : 2021/2385

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İhracat ve İthalat Turizm ve Dış Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:... sayılı dava konusu işlemin kısmen iptaline, davanın kısmen reddine ilişkin kararının, davalı idare tarafından iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, Şişli İlçe Emniyet Müdürlüğünün 29/11/2014 tarihli tutanağına istinaden dokuz işçinin işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri ile 2014/11 dönemine ait aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle 54.316,00 TL idari para cezası ile tecziyesine ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Şişli Sosyal Güvenlik Merkezinin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; iş yerinde Şişli İlçe Emniyet Müdürlüğünde görevli polis memurları tarafından yapılan denetimde sigorta bildirimleri olmayan 9 kişinin tamamının beyanının alınarak tutanağa bağlandığı, söz konusu kişilerin davacıya ait işyerinde garson, komi veya karşılama görevlisi olarak çalıştığı yönünde beyanda bulunduğu, bu durumda, emniyet görevlilerince yapılan denetim sonucunda çalışan işçilerin de beyanları alınmak suretiyle yapılan tespit usulüne uygun olup, yanında çalıştırdığı işçilere ait bildirim ve beyan sorumluluklarını yerine getimeyen davacıya, sigortalı işe giriş bildirgeleri ile işten ayrılış bildirgelerinin ve aylık prim hizmet belgesinin verilmemesi nedeniyle verilen dava konusu para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı, davalı idarece, davacı ile ilgili olarak son bir yıl içinde aynı gerekçelerle kesilen idari para cezası bulunduğundan tekerrür hükümlerinin uygulandığı ileri sürülerek savunma dilekçesinin deliller bölümünde tekerrürün dayanağı olarak Mahkemenin E:… ve E:… sayılı dosyalarına konu para cezaları gösterilmişse de, Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı; … tarih ve E:…, K:… sayılı kararları ile tekerrürün dayanağı niteliğindeki bahse konu para cezaları iptal edildiğinden, dava konusu para cezasının tekerrür nedeniyle artırılan kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin tekerrüre ilişkin kısmının iptaline, diğer kısımları yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kuruma itirazda bulunulmadan dava açıldığı, henüz idari davaya konu edilebilecek bir idari işlem bulunmadığı, Mahkemenin E:… ve E:… sayılı kararlarının kesinleşmediği, bu kararların kesinleşmesinin beklenilmesi gerektiği, idare mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : İdare Mahkemesi kararının dava konusu işlemin iptaline yönelik kısmının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Hukuka aykırı bir eylemin tekerrürü halinde verilecek cezanın artırılması, daha önce verilen cezanın ıslah edici olmadığı ve failin suç işleme konusundaki ısrarının daha ağır bir cezayı gerektirdiği düşüncesinden doğmaktadır.
Bununla birlikte, faile tekerrür nedeniyle daha ağır bir ceza verilebilmesi, bir başka deyişle failin ıslah olmadığının ve suç işleme konusundaki ısrarının ortaya konulabilmesi için, hukuka aykırı bir eylemi failin birden çok kere gerçekleştirmiş olması tek başına yeterli olmayıp, tekerrüre esas alınan eylemi nedeniyle daha önce cezalandırılmış olmasına rağmen bu tarihten sonra aynı eylemde tekrar bulunmuş olması gerekmektedir.
Belirli bir kesinlik içinde kanunda hangi eyleme hangi hukuksal yaptırımın bağlandığının bireyler tarafından bilinmesi ve eylemlerin sonuçlarının öngörülebilmesi gerektiğinden, hukuka aykırı bir eylemde bulunduğu tarih itibariyle hakkında daha önce verilen bir ceza bulunmayan kişinin daha sonraki bir tarihte almış olduğu bir cezanın esas alınarak ve tekerrür hükümleri uygulanarak cezasının artırılması hukuk devleti ilkesine uygun bulunmamaktadır. Suçu işlediği tarihte henüz mükerrir olarak kabulü mümkün olmayan kişiye tekerrür hükümlerinin uygulanması, suç ve cezaların yasallığı ilkesine de aykırılık oluşturacaktır.
5510 sayılı Kanun'un işe giriş bildirgesinin süresinde verilmemesinde tekerrür durumunu düzenleyen 102. maddesi, 1. fıkrası, (a) bendi, 3. alt bendi hükmü uyarınca, işe giriş bildirgesinin verilmediği konusundaki ilk tespitin Kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde, ikinci kez işe giriş bildirgesinin verilmediğinin tespit edilmesi halinde idari para cezasının her bir işçi için asgari ücretin 5 katı oranında uygulanabilmesi için birinci ihlal nedeniyle verilen idari para cezasının ilgiliye tebliğ edilmesinden sonra bir yıl içinde aynı ihlalin tekrar işlenmesi gerektiği açıktır.
Dosyanın ve Dairemizin E:2019/4916 sayılı dosyası ile ... İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyalarının birlikte incelenmesinden, davacı iş yerinde Şişli Kaymakamlığı İlçe Emniyet Müdürlüğü ekipleri tarafından ilk olarak 24/11/2014 tarihinde denetim yapıldığı, denetim üzerine işyeri bildirgesi ile yedi işçinin işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin ve 2014/11 dönemine ait aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle Şişli Sosyal Güvenlik Merkezinin … tarih ve … sayılı işlemiyle idari para cezası uygulandığı, dava konusu işleme esas alınan ikinci denetimin 29/11/2014 tarihinde yapıldığı, bu denetim üzerine dokuz işçinin işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri ile 2014/11 dönemine ait aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle … tarih ve … sayılı işlemle idari para cezası uygulandığı, üçüncü denetimin ise 15/01/2015 tarihinde yapıldığı, bu denetim üzerine ondört işçinin işe giriş, dokuz işçinin işten ayrılış bildirgeleri ile 2015/01 dönemine ait aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle … tarih ve … sayılı işlemle idari para cezası uygulandığı, üç işlemin de 23/07/2015 tarihinde tebliğ edildiği görülmektedir.
İdare Mahkemesince, Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı; … tarih ve E:…, K:… sayılı kararları ile tekerrürün dayanağı niteliğindeki bahse konu idari para cezaları iptal edildiğinden, dava konusu idari para cezasının tekerrür nedeniyle artırılan kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin tekerrüre ilişkin kısmının iptaline karar verilmişse de, Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı dosyasında, 15/01/2015 tarihli denetim üzerine uygulanan … tarih ve … sayılı işlemin yani daha sonraki bir tarihte yapılan denetim üzerine uygulanan cezanın dava konusu edildiği, bu cezanın tekerrüre esas alınamayacağı ve işlemde de bu cezanın dayanak alınmadığı, Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin iptali yolundaki kararının ise … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, davalı idarenin itirazı kısmen kabul edilerek dava konusu işlemin işyeri ve işe giriş bildirgeleri ile aylık prim ve hizmet belgesi yönünden davanın kısmen reddine karar verildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, 29/11/2014 tarihli denetim tutanağına istinaden sigortasız işçi çalıştırdığı sabit olan davacı şirkete idari para cezası verilmesi uygun olmakla birlikte, işe giriş bildirgeleri için kanunda öngörülen asgari ücretin iki katı yerine tekerrür hükmü uygulanarak asgari ücretin beş katı ceza verildiği, hem ilk cezanın hem de tekerrüre esas cezanın aynı gün tebliğ edilmesi nedeniyle işe giriş bildirgelerinin süresinde verilmemesine ilişkin olarak tekerrür hükmünün uygulanabilmesi için zorunlu olan idari para cezası uygulanıp tebliğ edildikten sonra davacının aynı fiili işlemesi gibi bir durumun sözkonusu olmadığı görülmektedir.
Bu durumda; dava konusu işlemin, davacı şirket tarafından işe giriş bildirgelerinin yasal süresinde kuruma verilmediği gerekçesiyle tekerrür esas alınarak asgari ücretin beş katı tutarında uygulanan idari para cezasına ilişkin kısmının yukarıda aktarılan gerekçe ile iptali gerekirken, farklı bir gerekçeyle iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin kısmen iptali, davanın kısmen reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesi, 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.