Mahkemesi : İş Mahkemesi
Dava, ... sigortalılığının ve 6111 sayılı Kanundan yararlanabileceğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilâmında belirtildiği şekilde davacının sigortalılık talebine dair davanın konusu kalmadığından esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 6111 sayılı Kanundan yararlanılmasına dair talebin kabulüne dair karar vermiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
31.05.2011 tarihinde açılan eldeki davada; davacı, ilk kesintinin yapıldığı tarihten itibaren 2926 sayılı Kanun kapsamında ... sigortalısı olduğunun tespiti ile 6111 sayılı Kanundan yararlanabileceğinin tespitini istemiş, yargılama aşamasında Kurumun davacının 01.10.1994 – 31.12.1994 ve 01.06.1997-31.12.1998 tarihleri arasında ... sigortalılığını kabul ettiğini bildirmesi üzerine, mahkemece, davacının sigortalılık sürelerinin tespitine yönelik talebi hakkında konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına, 6111 sayılı Kanunun yürürlük tarihi itibari ile dava açıldığından davacının Kurum tarafından kabul edilen sigortalılık süresi yönünden 30.11.2010 tarihine kadar olan prim borçları ödemesinin 6111 sayılı Kanuna göre yapılandırılması gerektiğinin tespitine dair karar verilmiştir.
Dosya kapsamından; tarım kredi kooperatifi ve ziraat odası kaydı bulunmayan davacının, Tütün, Tütün Mamülleri Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.’nin yazı ve eklerinden, 02.05.1997-12.04.2004 tarihleri arasında üretilen tütünün satımı nedeniyle TEKEL tarafından prim tevkifatı yapıldığı, Kurumun cevabi yazısında, oda ve tapu kaydı olmayan davacının 01.10.1994 – 31.12.1994 ve 01.06.1997-31.12.1998 tarihleri arasında ... sigortalılığını kabul ettiğini bildirdiği, davacı vekilince yargılama safhasında 05.06.2014 tarihli celsede “kurum tarafından istenilen hizmet günleri verildiği ve davanın konusuz kaldığından yokluğunda karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi ” ilişkin beyanı bulunduğu anlaşılmaktadır.
Sigortalı olmak, kamu düzenine ilişkin, kişiye bağlı, vazgeçilemez ve kaçınılamaz hak ve yükümlülük doğuran bir hukuksal statü meydana getirmektedir. Kişilerin ve sosyal güvenlik kuruluşlarının bu statünün oluşumundaki rolü, yenilik doğurucu ve iradi bir durum değil, Kanun gereği kendiliğinden oluşan statüyü belirlemekten ibarettir. Dolayısıyla, Sosyal Güvenlik hakkında Hukuk Muhakemeleri Kanununun 307. maddesi kapsamında feragat olanaksızdır ve açıklanan sigortalılığın ve sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davadan da vazgeçilemez. Davacı ancak, anılan Kanunun 123. maddesinde düzenlenen hakkını kullanabilir ve ileride yeniden dava açabilme hakkını saklı tutarak, davalının rızası ile davanın takibinden vazgeçebilir veya Kanunun 150. maddesi hükmü gereğince, davayı takip etmeyerek yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılması ve giderek davanın açılmamış sayılması sonucunu elde edebilir.
Bu nedenle; inceleme konusu davada, davacının isteminin dava tarihi olan 31.05.2011 tarihine kadar ... sigortalılığı tespitine ilişkin olduğu gözetilerek, mahkemece, davadan vazgeçilemeyeceği davacı tarafa bildirilerek, Kurumca davacının kabul edilmeyen ... sigortalılığına ilişkin dönemler yönünden davacı tarafın beyanı alınarak, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 123 veya 150. maddelerinde düzenlenen haklardan birinin kullanımı niteliğinde olup olmadığı kendisine sorulmak suretiyle belirlenmeli; beyanın, anılan anlamlarda kullanıldığı saptandığı takdirde, duruma göre, 123 veya 150. maddesinde öngörülen prosedür işletilmeli, aksi durumda ise, elde edilecek sonuca göre dava konusu istem hakkında karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmaksızın, mahkemece, hatalı değerlendirme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 28.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.