Danıştay 9. Daire 2018/1265 Esas 2021/3107 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2018/1265
Karar No : 2021/3107

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı-... (… Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, gayrimenkul alım satım faaliyetinden elde ettiği kazancı kayıt ve beyandışı bıraktığından bahisle takdir komisyonu kararına dayanılarak 2009/Mart-Haziran dönemlerine ilişkin olarak re'sen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, davalı idarece gayrimenkullerin harç matrahlarını tespit edildiği , davacıya bilgi isteme yazısı gönderilerek matraha ilişkin bilgiler talep edilmiş olmasına rağmen sadece bir kısım gayrimenkule ait alım satım bedellerinin bildirildiği ancak herhangi bir belgenin ibraz edilmediğinin görüldüğü, akabinde tapu müdürlüklerinden gelen resmi senet, akit tabloları ve sair belgelerden de daha önce tespit edilemeyen alış ve satış bedellerinin tespit edildiği Mahkemelerince 03/11/2016 tarihli ara kararı ile davacıya takdir edilen matrahlara bir itirazı olup olmadığının sorulduğu ve varsa buna ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istenildiği, ancak davacı tarafından söz konusu ara kararının gereğinin yerine getirilmediğinin görüldüğü, davacı tarafından kabul edilen tutarlara istinaden belirlenen matrah üzerinden yapılan cezalı tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Taşınmaz alım satımı ve ticareti ile uğraşmadığı, dava konusu verginin zamanaşımına uğradığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı adına, gayrimenkul alım satım faaliyeti nedeniyle ticari kazanç elde ettiğinden bahisle takdir komisyonu kararına dayanılarak 2009/Mart-Haziran dönemlerine ilişkin olarak re'sen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
Vergi Usul Kanunu'nun 113'üncü maddesinde tarh zamanaşımı, süre geçmesi nedeniyle vergi alacağının kalkması şeklinde tanımlanmış olup, 114'üncü maddenin birinci fıkrasında bu süre, vergi alacağının doğduğu yılı izleyen yıl başından başlayarak beş yıl olarak belirlenmişse de ikinci fıkradaki matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulmasını, zamanaşımını durduran bir neden olarak düzenleyen kural, Anayasa Mahkemesinin 15.10.2009 günlü ve E:2006/124, K:2009/146 sayılı kararıyla iptal edilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa Mahkemesinin yukarıda belirtilen iptal kararı karşısında, dava konusu tarhiyat yönünden takdir komisyonunda geçen sürenin zamanaşımını durduracağının kabulüne olanak bulunmamaktadır.
İncelenen davada, 2009 yılına ilişkin vergi ve ceza ihbarnamelerinin beş yıllık tarh zaman aşımı süresi dolduktan sonra 13/11/2015 tarihli tutanağa istinaden 21/11/2015 gazetede ilanen tebliğ edildiği anlaşıldığından davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine , 20/05/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY : 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30. maddesinde resen tarhiyatın, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunması olarak tanımlanmıştır. Kanunun 74'üncü maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde, "yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak" takdir komisyonunun görevleri arasında sayılmış, komisyonun yetkilerini düzenleyen 75. maddenin 1. fıkrasında ise "72. maddenin birinci fıkrasına göre kurulan takdir komisyonu 74. maddedeki görevleri dolayısıyla bu Kanunda yazılı inceleme yetkisini haizdir." kuralına yer verilmiştir.
213 sayılı Kanunun 113. maddesinde zamanaşımı; süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkması olarak tanımlanmış, 114. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında ise vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlıyarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergilerin zamanaşımına uğrayacağı, şu kadar ki, vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulmasının zamanaşımını durduracağı, duran zamanaşımını mezkûr komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam edeceği, ancak işlemeyen sürenin her hâl ve takdirde bir yıldan fazla olamayacağı" hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının gayrimenkul alım satım faaliyeti nedeniyle ticari kazanç elde ettiğinden bahisle 06/11/2014 tarihli sevk fişi ile takdir komisyonuna sevk edildiği, takdir komisyonu tarafından da davacı hakkında tanzim edilen … tarih ve … sayılı tutanaktaki tespitler dikkate alınarak matrah takdirinde bulunulması üzerine 2009/Mart-Haziran dönemlerine ilişkin olarak re'sen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezasını içeren ihbarnamelerin 21/11/2015 tarihinde gazetede yayımlanarak 21/12/2015 tarihinde tebliği üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
213 sayılı Kanunun 30. maddesi karşısında, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde matrahın takdir komisyonu tarafından takdir edilebileceği tartışmasız olup, bu durumdaki bir mükellefin vergi incelemesine başlamadan önce veya vergi incelemesi devam ederken takdire sevk edilmesine ve düzenlenen inceleme raporlarının takdir komisyonunca done olarak kullanılmasına yasal bir engel bulunmamaktadır. Zamanaşımı süresi içinde takdire sevk edilmekle işlemekte olan zamanaşımı süresinin duracağı 213 sayılı Yasanın 114. maddesi gereğidir.
Bu durumda, dava konusu vergilerin matrahının takdiri için 06/11/2014 tarihinde takdir komisyonuna sevk edilmesiyle duran ve sevk tarihinden itibaren bir yıl içinde takdir komisyonu kararının vergi dairesi kayıtlarına girmesiyle işlemeye devam eden zamanaşımı süresi dolmadan 21/12/2015 tarihinde tebliğ edilen ihbarnamelerle duyurulan vergi ve cezanın zamanaşımına uğradığından söz edilemeyeceğinden, tarhiyata karşı açılan davanın reddi yolundaki vergi mahkemesi kararına yöneltilen istinaf başvurusunu reddeden Vergi Dava Dairesi kararının esasına ilişkin temyiz incelemesi yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken kararı zamanaşımı gerekçesiyle bozan Daire kararına karşıyız.