Danıştay 5. Daire 2018/2749 Esas 2021/1428 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2749
Karar No : 2021/1428

TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR : 1- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davalı idare bünyesinde Esnaf ve Sanatkarlar Genel Müdürlüğünde gümrük ve ticaret uzmanı olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının değişik (f) bendi uyarınca Bakanlık Makamının ... tarihli onayı ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işleminin iptali ile anılan işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacının ilk olarak 667 sayılı KHK'nın 4. maddesinin 1. fıkrasının değişik (f) bendi uyarınca ... tarihli Bakanlık onayı ile kamu görevinden çıkarıldığı, iş bu işlemden sonra ise 01/09/2016 tarih ve 29818 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 672 sayılı KHK eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden ihraç edildiği görülmekle; davacının kamu görevinin bir yasama hükmü olan Kanun Hükmünde Kararname ile doğrudan sonlandırılması karşısında, 27/07/2016 tarihli davalı idare işlemi kendiliğinden ortadan kalkmış olduğu anlaşıldığından, davanın konusuz kaldığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davacı ve davalı idarenin istinaf başvurusunda bulunması üzerine … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve söz konusu kararın kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf istemlerinin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı vekili tarafından; müvekkilinin Bakanlık onayı ile meslekten çıkartılması işlemi ile 672 sayılı KHK eki listede adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkartılması işlemlerinin farklı olduğu, idare tarafından yapılmış olan her idari işlemin ayrı bir dava konusu oluşturduğu belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından; 690 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 56. maddesi ile 685 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin geçici 1. maddesi hükümlerinin KHK ile kamu görevinden çıkarılma işlemlerine karşı açılan davalar için getirildiği, dava konusu bir idari işlem olduğundan anılan hükümlerin bu davada uygulananmayacağı, idare lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinin hukuka aykırı olduğu belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Davalı tarafından, davacının dava konusu işlemin tesisinden sonra 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın kamu görevinden çıkarıldığı, ortada idarece tesis olunan, hukuki denetimin yapılacağı bir idari işlem kalmadığı, bu nedenle görülmekte olan davanın konusuz kaldığı ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmı yönünden onanmasına, vekalet ücretine hükmedilmemesine ilişkin kısmı yönünden ise bozulmasına karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.
Davacı vekili tarafından, davalı idarenin müvekkilinin 672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkartıldığını gerekçe göstererek davanın konusuz kaldığını iddia ederken diğer yandan vekalet ücretine hükmedilmesine ilişkin talepte bulunmasının hukuka aykırı olduğu belirtilerek davalı idarenin temyiz talebinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde Esnaf ve Sanatkarlar Genel Müdürlüğünde gümrük ve ticaret uzmanı olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi uyarınca ... tarihli Bakanlık onayı ile kamu görevinden çıkarılmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlemin iptali ve işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların yasal faiziyle ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
Öte yandan, davacı, 01/09/2016 tarih ve 29818 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 672 Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle de kamu görevinden çıkarılmıştır.
Davacı tarafından, anılan Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işleme karşı OHAL İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunulmuş olup, söz konusu başvuru ile ilgili inceleme sürecinin devam ettiği görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, iptal davaları, "idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu, maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar" olarak tanımlanmıştır, mezkur mevzuatın "Bağlantılı davalar" başlıklı 38. maddesinin 1. fıkrasında ise, "Aynı maddi veya hukuki sebepten doğan ya da biri hakkında verilecek hüküm, diğerini etkileyecek nitelikte olan davalar bağlantılı davalardır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İptal davasının konularından birini oluşturan bireysel idari işlemler, belli kişiler üzerinde yeni bir hukuki durum yaratma veya değiştirme gibi sonuçlar doğurmakta olup, görevli ve yetkili yargı merciince bu işlemler iptal edilinceye veya işlemi tesis eden idarece geri alınıncaya, kaldırılıncaya, değiştirilinceye veya düzeltilinceye kadar hukuki geçerliliğini korumaktadır.
Bu durumda; davacının Kanun Hükmünde Kararname eki listede adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasının, davacının Bakanlık makamı onayı ile kamu görevinden çıkarılmasına dair işlemi ortadan kaldırıcı veya değiştirici nitelikte olmadığı, dava konusu işlemin hukuk alemindeki varlığını sürdürdüğü ve bu işleme karşı açılan davada işin esasının incelenmesi gerektiği açıktır.
Öte yandan, bakılmakta olan dava ile OHAL İnceleme Komisyonu tarafından verilecek karara karşı açılabilecek davada verilecek kararın birbirini etkileyeceği açık olduğundan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 38 ve devamı maddelerinde yer alan "bağlantılı davalara ilişkin hükümler" dikkate alınarak değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Buna karşın, belirtilen hususlar araştırılmadan ve OHAL İnceleme Komisyonu tarafından verilecek karara karşı dava açılması halinde yukarıda izah edildiği üzere 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 38 ve devamı maddelerinde yer alan hükümlere göre bağlantı bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi, dava açılmaması durumunda ise davanın esası hakkında karar verilmesi gerektiği gözetilmeden İdare Mahkemesince verilen karar verilmesine yer olmadığı yolundaki karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, her ne kadar davalı idare tarafından, Bölge İdare Mahkemesi kararı, lehlerine vekalet ücretine hükmedilmemesi yönünden temyiz edilmekte ise de, Dairemizin bu kararı üzerine Bölge İdare Mahkemesince yeniden karar verileceğinden, bu aşamada davalı idarenin söz konusu temyiz istemi hakkında karar verilmesine olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava hakkında yukarıda özetlenen gerekçeyle karar verilmesine yer olmadığına ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
2. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 20/05/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY :
Davacının temyiz isteminin reddi ile ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanması gerektiği oyuyla çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.