Mahkemesi : İş Mahkemesİ
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu. Temyiz konusu hükme ilişkin dava, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Geçici 3. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
01.05.1983 – 01.01.2013 tarihleri arasında davalı işverenlere ait çiftlikte ve çiftlik evinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkin davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır. Yargılama sırasında resmi belge veya yazılı delil esas ise de; somut bilgilere dayanması ve inandırıcı olmaları koşuluyla tanık beyanları ile de ispatı mümkündür.
İnceleme konusu davada, Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Davacı tarafça, davacının davalı işverenlere ait çiftlikteki evde kaldığı, burada hem çiftliğin bakımı, temizliği gibi işlerde çalıştığı, hem de çiftlik sahibi ve çalışanlarına yemek yaparak düzenli olarak çalıştığı, davalı işverenlerce de çiftliğin 3 ortaklı bir aile çiftliği olduğu, tüzel kişiliğinin bulunmadığı, davacının ihtiyaç duyuldukça gündelik tarım işlerinde yevmiye karşılığı çalıştırıldığı, davacının ayrıca kendi nam ve hesabına başkalarının mülkünde ortakçılık yaptığı iddia edilmektedir. Bu kapsamda, uyuşmazlık, işverenlerin kim olduğu, davacının davalı işverenlere ait çiftlikteki çalışmalarının davalı işverenlere bağlı şekilde düzenli olup olmadığı, sürekli mi yoksa mevsimlik mi, tam zamanlı mı, kısmi zamanlı mı olduğu noktasında toplanmaktadır.
Somut olayda öncelikle, yapılan işler sırasında çalışanların kimlerden emir ve talimat aldıkları ve dolayısıyla işin yapıldığı yerde işverenlerin kim olduğu belirlenmeli, davalı gösterilenler dışında da bir işveren tespit edilirse, bu kişiler de yönteminde davaya dahil edilerek göstereceği deliller toplanmalı, işin görüldüğü çiftliğin büyüklüğü, yapılan tarımın niteliği, davacıya ekip biçmesi için arazi verilip verilmediği, veriliyorsa davacının sadece bu arazilerle mi yoksa işverenlere ait tüm arazilerle mi ilgilendiği, arazi veriliyorsa bunun yaptığı işin karşılığı olarak mı yoksa ortaklık anlaşması kapsamında mı verildiği, çiftlikte kaç işçinin çalışmasına ihtiyaç duyulduğu, çiftlikteki işleri davacı dışında kimin ne şekilde yaptığı, devamlı surette bir çalışana ihtiyaç olup olmadığı, davacının yemek, temizlik, misafir ağırlama gibi işlerde çalıştırılıp çalıştırılmadığı, çalıştırılmıyorsa bu işleri kimin yaptığı, davacının mesaisinin ne kadarını bu işlere ayırdığı, davacının bazı tanık beyanlarında iddia edilen şekilde eşinin ölümünden sonraki dönemde bu işlerde çalıştırılıp çalıştırılmadığı, dosyada mevcut adi yazılı belgelerde yer alan ücretlerin ortakçılık ilişkisine dayalı olarak mı yoksa hizmet ilişkisi nedeniyle mi ödendiği hususları ile çalışmanın gerçekliği, süresi, devamlılığı, kesintiye uğrayıp uğramadığı hususları açıklığa kavuşturulmalıdır.
Bu bakımdan Mahkemece, çiftliğin tarımsal faaliyet yapılan kısmında da mahallinde keşif yapılarak davacının çalıştığını iddia ettiği davalı işverenlere ait arazilerinin büyüklüğü, niteliği ve yapılan tarımın çeşidi araştırılmalı, bu işlerin kaç kişi ile hangi zamanlarda yapılacağı ve yukarıda ayrıntılı olarak bahsedilen hususlarda konusunda uzman bilirkişilerden rapor alınmalı, davacının çalışmalarını bilebilecek kişiler kolluk ve muhtarlık marifetiyle tespit edilerek görgü ve bilgilerine başvurulmalı, belirdiği taktirde tanık beyanları arasındaki çelişkiler giderilmeli, davacının davalı işverenlere ait çiftlikteki çalışmalarının sürekli mi yoksa mevsimlik mi ve bu işler için tam zamanlı mı yoksa kısmi zamanlı bir çalışmanın gerektiği hususu tartışılmalı, davacının gündelik işlerde yevmiye karşılığında dahi olsa sigortalı olarak çalıştırılması gerektiği değerlendirilmeli, davacı ve davalı tarafın iddiaları netliğe kavuşturulmalı ve sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacı avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 28.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.