Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/7253 Esas 2022/8449 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında birleştirilerek görülen alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, asıl davanın reddine, birleşen davanın açılmamış sayılmasına yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde asıl davada yönünden davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Asıl dava davacısı, dava dışı ... Elektronik İmalat İthalat İhracat San. Ve Tic. Ltd.Şti.'nin davalı nezdinde bulunan alacağının 55.000 TL'sini noterde kendisine temlik ettiğini, bu işlemin davalıya tebliğ edildiğini, buna göre şimdilik 10.000 TL alacağın 03/09/2008 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, ıslahla talebini 55.000 TL'ye yükseltmiştir.
Birleşen dava davacısı, dava dışı ... Elektronik İmalat İthalat İhracat San. Ve Tic. Ltd.Şti.'nin davalı nezdinde bulunan alacağının 85.000 TL'sini noterde kendisine temlik ettiğini, bu işlemin davalıya tebliğ edildiğini, buna göre şimdilik 10.000 TL alacağın 11/11/2008 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, ıslahla talebini 57.277 TL'ye yükseltmiştir.
Davalı, dava dışı ... (...) Ltd. Şti.'den 112.277 TL bedelle satın alınan iki aletten biri olan 3 eksenli deney düzeneğinin teknik şartnameye uygun olmadığını ilgili şirketin edimlerini yerine getirmemesi nedeni ile ödeme yapmalarının mümkün olmadığını ileri sürerek, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece verilen 2009/31 E. 2013/35 K. sayılı kararının temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay (kapatılan) 13. Hukuk Dairesi Başkanlığı'nın 13/03/2014 tarih 2013/32502 E. 2014/7273 K. sayılı ilamıyla bozulmasına karar verilmiş; bozma üzerine Mahkemece yapılan yargılama neticesinde davanın reddine karar verilmiş, Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Başkanlığı'nın 07/10/2020 tarih 2020/3702 E. 2020/5570 K. sayılı ilamıyla bozulmasına karar verilmiş olup, bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde asıl davanın reddine, birleşen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş olup, bu kez hüküm asıl dava davacı vekilince, asıl dava yönünden temyiz edilmiştir.
1-Eldeki dava, temlik sebebiyle alacak istemine ilişkindir. Davalı kurum tarafından açılan ihale sonucu davalı ile dava dışı yüklenici ... Ltd. Şti. arasında makina teçhizat alımı hususunda 27/08/2007 tarihinde sözleşme imzaladığı, dava dışı yüklenici şirketin davalı kurumdan olan alacaklarından bir kısmını davacı şirketlere temlik ettiği dosya kapsamından anlaşılmakta olup esasen bu hususlar çekişmesizdir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, temlik edilen alacaklara dayanak olan ihale sizleşmesinin ifa edilip edilmediği, dolayısıyla sözleşmeye dayalı alacağın gerçekleşip gerçekleşmediği noktasındadır.
Davacı şirkete borçlu bulunan dava dışı ... Elektronik İmalat İthalat İhracat San. ve Tic.Ltd. Şti'nin "...çeşitli labaratuvar cihazları satışından dolayı" açıklaması ile davalı Rektörlük nezdinde bulunan alacaklarından 55.000,00 TL'lik kısmını ... Noterliğinin 28/08/2008 tarih ve 14957 yevmiye numaralı temliknamesi ile davacı şirkete temlik ettiği, söz konusu temliknamenin 03/09/2008 tarihinde davalı Rektörlüğe tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. O halde, taraflar arasında teslimin, temlik alan davacıların alacağının dayanağı ihale ve alım sözleşmelerinin dava dışı ... Ltd. Şirketi tarafından sözleşmeye uygun ifa edilip edilmediği, bu sözleşme nedeniyle alacağın olup olmadığı hususlarının çözümlenmesi gerekmektedir.
Davalı ... Makina Bölümünün 18.04.2008 tarihli Dekanlık Makamına yazılan yazısı ile, 2007 yılında ihalesi yapılan "Üç eksenli deney düzeneği"nin teknik şartnamade belirtilen özelliklerde kurulup teslim edilmediği bildirilmiş olup, davalı Kurum ihale şartlarının gereği gibi yerine getirilmediğinden bahisle ödeme yapılmayacağını ileri sürerek davanın reddini savunmuştur. Dosyanın incelenmesinde; 07/12/2007 tarihli 247770 nolu faturanın, davadışı ... Ltd. Şti.'den davalı ... adına 1-Üç eksenli deney aleti 69.150,00 TL, 2- Mikrosertlik cihazı 26.000,00 TL toplam KDV dahil 112.277,00 TL olarak düzenlendiği görülmüştür. 08/10/2009 tarihli Mühendislik Fakültesi Dekanlığı'nın Rektörlük Makamına yazdığı yazıda ihale kapsamında alınan cihazların geçici kabulü yapılmak üzere ilgili bölüme teslim edildiği, cihazın teknik şartnameye uymadığından kabulünün yapılamadığı, bu arada cihazların faturasının kesilerek ödemesinin yapılmak üzere bırakıldığı, iki ayrı bölüme ait olan cihazların (inşaat mühendisliği ve malzeme metalurji mühendisliği) tek faturada kesilmesi nedeniyle herhangi bir işlem yapılamadığı, ilgili firmanın bu sorunu çözeceklerini bildirdiklerini, faturanın kalmasını istedikleri ancak bu süre zarfında hiç bir işlem yapılamadığından faturanın geri alınmasının istenildiği, faturanın üzerinde de yazılı olduğu üzere, ilgili firma çalışanlarından ... isimli şahsın faturayı geri aldığı görülmüştür.
İlk derece mahkemesince verilen ilk kabul kararı, Yargıtay (kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 2013/32502 E. 2014/7273 K. sayılı kararı ile, 4734 ve 4735 sayılı kanunlar ile ihale sözleşme hükümlerinin yerine getirilip getirilmediğinin birlikte değerlendirilmesi gerekçesiyle bozulmuş, bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, davanın reddine karar verilmiş olup; birleşen her bir davada ayrı ayrı hüküm kurulması gerektiği gerekçesiyle Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 2020/3702 E. 2020/5570 K. sayılı kararı ile tekrar hüküm bozulmuştur.
Dava dosyasındaki belgelerden faturanın geri alındığı anlaşılmış ancak sonradan yeni bir belge düzenlenip düzenlenmediği tespit edilememiştir. Birleşen davanın 2. duruşmasında davalı vekili; "Cihazların toplam bedeli 112.277,00 TL'dir. Ancak dava konusu edilen cihazın bedeli ise 69.150,00 TL'dir. Diğer cihazda sorun yoktur. O cihaz kullanılmaktadır. Ancak fatura bir kesildiği için yani ayrı ayrı fatura kesilmediği için Kurum tarafından kullanılan cihazın ücreti dahi ödenmemiştir." şeklinde beyanda bulunmuştur. Gerek kurum yazışmalarında, gerekse duruşmadaki beyana ve cevap dilekçelerine göre mikrosertlik cihazının teslim edilip çalıştığı hususunda bir itiraz yoktur. Davalının cevap dilekçesinde de defaatle bildirdiği husus, sadece üç ayaklı deney aletinin ihale şartlarına uygun ifa edilmediğidir. Her ne kadar hükme esas alınan bilirkişi raporunda, sözleşme konusu mikrosertlik cihazı ile ilgili belgeler tamamlanmadığından (taşınır işlem fişi, mal kabul, muayene belgesi...) ödeme yapılamayacağı bildirilmiş ise de, bu cihaz yönünden, salt belge eksikliği nedeniyle ödeme yapılmaması M.K.'nun 2. maddesi gereği dürüstlük kuralına aykırı olup, sözleşmenin ifa edildiğinin kabulü gerekmektedir. O halde, mikrosertlik cihazı yönünden sözleşme hükümleri de dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde hüküm tesisi, usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2- Bozma nedenine göre, asıl dava davacısının sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacının sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 02/11/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.