Danıştay 6. Daire 2018/6320 Esas 2021/6617 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/6320
Karar No : 2021/6617

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVALI İDARE : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sakarya ili, … ilçesi, …, …, …, …, …, …, …, … ve … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile; … İdare Mahkemesi'nin E:… sayılı dosyasında yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporu ile dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu parsellere getirilen arazi kullanım kararı açısından dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planının dayanağı 1/25000 ölçekli nazım imar planı hükümleri ile çelişmediği, ancak üst ölçekli planda belirlenen "süs bitkiciliği ve fuar alanı" kullanım kararının dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planında ölçeğinin gerektirdiği ayrıntıda hazırlanmadığı, süs bitkiciliği üretimi dışında ne tür kullanımlara yer verileceği ve ana ulaşım akslarının nasıl düzenleneceğinin belirtilmediği anlaşıldığından, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinde hukuka uygunluk bulunmadığı, … İdare Mahkemesi'nin E:… sayılı dosyasında yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonunda hazırlanan bilirkişi raporunun incelenmesinde ise arazi kullanım kararı açısından dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin dayanağı 1/5000 ölçekli nazım imar planı hükümleri ile çelişmediği, ancak ulaşım ve yeşil alan kurgusunun süs bitkiciliği üretimi yapılarak alanın tarımsal niteliğinin korunması yaklaşımıyla uyumlu olmadığı, plan genelinde gereklilik olmamasına rağmen çok büyük alanların park alanına ayrıldığı, ticaret alanı ve eğitim alanı kullanımları içeriğinin plan notu düzenlemesiyle ayrıntılandırılması gerektiği, tarımsal üretim yapılacak alanın gereksiz yollarla bölündüğü, ayrıca söz konusu alanda düzenlenen 20 ve 15 metrelik imar yollarının genişliğinin bu alan için öngörülen kullanım kararı açısından fazla olduğu, planlama alanı içerisinde doğu-batı doğrultulu yeşil aks boyunca düzenlenen 15 metrelik imar yollarına ihtiyaç bulunmadığı, E:0.60 yapılaşma koşulunun söz konusu kullanımlar için kalıcı yapı yapılmasına imkan tanıyacağı anlaşıldığından dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde de hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçeleriyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İdare Mahkemesince keşif ve bilirkişi incelemesi dahi yaptırılmadan verilen iptal kararının hukuka aykırı olduğu, iptal kararlarının subjektif nitelikte olduğu ve başka dosyaları bağlayıcı nitelikte olmadığı, mahkemenin iptal kararının gerekçesinde bahsettiği mahkeme kararlarının bozulduğu, mahkemece davacının taleplerini aşacak şekilde yerindelik denetimi yapıldığı, şehircilik ilkelerine aykırı olan başka dava dosyasına ait bilirkişi raporlarının esas alınması suretiyle verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının ek gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihindeki yürülükteki şekliyle 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesinde: "Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlemiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır. Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır." şeklinde nazım ve uygulama imar planlarının tanımları yapılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan hükümlere göre, nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topografik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının genel kullanma şekillerini belirleyen planlar, uygulama imar planları ise, varsa kadastral durumu da işlenmiş halihazır haritaların üzerine nazım plan esaslarına göre çizilen ve yol, yapı adası ve muhtelif bölgelerin detayları ile inşaat nizamlarını ve uygulama için gerekli bilgileri içeren planlardır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin ''Nazım imar planı'' başlıklı 23. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin n) alt bendinde; ana ulaşım sistemlerinin (karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu, terminal, gar, liman ve havalimanı) planda gösterilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Dolayısıyla, 1/5000 ölçekli nazım imar planında, 10,00 metre enkesitli trafik yollarının ulaşım sistemlerinin ve ulaşım problemlerinin çözümünün gösterilmesi gerekmekte, daha dar enkesitli olan yaya yolunun ise üst ölçekli nazım imar planında yer almadan da 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesi mümkün bulunmaktadır.
Dava konusu 1/5000 ölçekli planda 10 metre ve üstü trafik yollarının gösterilmediği, fuar alanlarının ticari faaliyete, süs bitkiciliği alanlarının ise ekim-dikim faaliyetine konu farklı kullanımlar içermesi nedeniyle bu alanların ayrı lejantlar ile gösterilmesi gerekirken planlama bölgesinde bu alanların ''süs bitkiciliği ve fuar alanı'' olarak tek bir lejant ile gösterildiği, bu nedenle plan genelinde hangi alanların ekim-dikim, hangi alanların süs bitkilerinin sergilenmesi faaliyeti için kullanılacağı anlaşılamadığından, dava konusu 1/5000 ölçekli planda bu yönlerden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu 1/1000 ölçekli plan incelendiğinde ise tarım arazilerinin üzerinden 15 metre ve 20 metre genişliğinde oldukça geniş yollar geçirilerek tarım arazilerinin bütünlüğüne zarar verildiği, kıymetli tarım toprakları parçalandığı ve plan genelinde uyuşmazlık konusu taşınmazlardan hangisinin ekim dikim faaliyeti, hangisinin süs bitkilerinin sergilenmesi faaliyeti için kullanılacağı da anlaşılamadığından dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında bu yönden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçenin eklenmesi suretiyle ONANMASINA,
3.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 21/05/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.