Danıştay 6. Daire 2019/631 Esas 2021/6597 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/631
Karar No : 2021/6597

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Halıcılık San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …


KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1- … Bakanlığı/…
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …
3- … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa İli, Osmangazi İlçesi, … Mahallesi eski … ada, …, …, …, …, … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda Osmangazi Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davaya konu taşınmazların kentsel sit alanı olarak bir bütün arz ettiği, aynı parselasyon planı sonucunda oluştukları ve parsellerin oluşumuna ilişkin parselasyon planının da ... İdare Mahkemesince yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği dikkate alındığında, hukuka aykırı parselasyon planı sonucunda oluşan, sit alanında yer alan ve üzerinde tescilli yapılar bulanan davaya konu taşınmazlara ilişkin onaylanan dava konusu planda, koruma amaçlı imar planlarının amacına uygun olarak plan hükümlerine açıklık getirilmediği, tescilli yapının bulunduğu alanda yapılaşma baskısı yaratıldığı, uygulanabilirliğinin olmadığı anlaşıldığından, dava konusu planın taşınmazlara ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen kararda; dava konusu 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planının Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edildiği, Kültür Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile onaylandığı ve 04/01/2008-04/02/2008 tarihleri arasında askıya çıkarılarak ilan edildiği, bu durumda 2007 yılında yapılarak 2008 yılında ilan edilen ve kesinleşen imar planına karşı on yıl gibi bir süre geçtikten sonra dava açılmasına süre aşımı nedeniyle olanak bulunmadığı, belirtilen nedenlerle davanın süre yönünden incelenemeyeceği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle istinaf talebinin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın kaldırılmasına, davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu imar planına karşı öğrenilme tarihinden itibaren süresinde dava açıldığı, Bölge İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

… BAKANLIĞI SAVUNMASININ ÖZETİ: Dava konusu imar planının hazırlanma sürecinde sadece görüş verdikleri bu sebeple husumet yöneltilemeyeceği, temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

… BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞININ SAVUNMASININ ÖZETİ : Davanın süresinde açılmadığı, temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

… BELEDİYE BAŞKANLIĞININ SAVUNMASININ ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Mülkiyeti davacı şirkete ait Bursa İli, Osmangazi İlçesi, … Mahallesi, eski … ada, …, …, …, …, … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanın Taşınmaz Kültür Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun … tarih ve …sayılı kararı ile kentsel sit koruma alanı olarak ilan edildiği, taşınmazlar üzerinde bulunan ve 19. yüzyıl başında İngilizler tarafından yapılan ipek fabrikalarının kendi döneminin özgün örneklerinden olması nedeniyle kültür varlığı olarak tescillendiği, … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararıyla 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planının yapıldığı ve bu plan dayanak alınarak Osmangazi Belediye Encümeni tarafından … tarih ve …sayılı parselasyonu işleminin tesis edildiği, akabinde dava konusu Osmangazi Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının yapıldığı, davacı tarafından parselasyon işlemine ve dayanağı olduğu gerekçesiyle dava konusu Osmangazi Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla parselasyon işlemi ve sonraki tarihli 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planına ayrı ayrı dava açılması gerektiği gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine karar verilmesi üzerine dava dilekçesi yenilenerek 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planın iptali istemiyle 20/09/2016 tarihinde görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7.maddesi; “Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür.” İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz. hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. maddesinde; "nazım imar planları"nın varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak, hali hazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme, yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasında esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan planlar olduğu, "Uygulama İmar Planı" tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastrol durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren planlar olduğu belirtilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun "Arsa ve Arazi düzenlemesi" başlıklı 18. maddesinde; imar sınırı içindeki binalı ve binasız arazi ve arsaların plan ve mevzuata uygun, inşaata veya tespit edilmiş olan diğer kullanma şekillerine elverişli duruma getirilmesi amacıyla düzenlenmesi için, sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın bunları birbirleriyle, yol fazlalarıyla ve belediyeye, kamu kurumlarına ait yerlerle birleştirerek plan ve mevzuat gereklerine göre hisseli ve hissesiz olarak yeniden parsellere ayırmaya ve bu parselleri kişilere dağıtmaya belediyelerin yetkili oldukları kurala bağlanmıştır. Bu çerçevede 3194 sayılı Kanunun 18. maddesinde tanımlanan parselasyon işlemi, bir düzenleyici işlem olan uygulama imar planının uygulanmasının (hayata geçirilmesinin) araçlarından birini oluşturmaktadır.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından Bursa İli, Osmangazi İlçesi, … Mahallesi …ada, …, …, …, …, …parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda yapılan parselasyon işleminin onayına ilişkin Osmangazi Belediye Encümeninin … tarih ve …sayılı kararı ile Osmangazi Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığının … tarih ve …sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda parselasyon ve parselasyondan sonraki tarihte kabul edilen uygulama imar planının ayrı ayrı incelenmesi gerektiği gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
Bu karar üzerine davacı tarafından, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi ve 2981 sayılı Yasanın EK-1 maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin onayına ilişkin … tarih ve … sayılı Osmangazi Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar Danıştay Altıncı Dairesinin 21/05/2021 tarih ve E: 2019/601, K:2021/6596 sayılı kararıyla onanmıştır.
Dava dilekçesinin reddine ilişkin karar üzerine açılan işbu dava da ise Bölge İdare Mahkemesince davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verildiği görülmektedir. Bu durumda uyuşmazlığın çözümü için işbu davanın konusunun netleştirilmesi gerekmektedir.
Dava dilekçesinin incelenmesinden davacının iradesinin parselasyon işleminin onayına ilişkin … tarih ve … sayılı Osmangazi Belediye Encümeni kararının dayanağı olan … tarih ve …sayılı Belediye Meclis kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planının iptali istemi olduğu ancak dava dilekçesinde iradesi hilafına parselasyon işleminden sonraki tarihli Osmangazi Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …ayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının iptali istemine yer verildiği görülmektedir.
Dosyada yer alan bilirkişi raporunda ise, dava konusu alana ilişkin yeni planlama yapılırken ...tarih ve ... sayılı belediye meclis kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planında dava konusu taşınmazlar ve yakın çevresinde arazi kullanım kararlarına ilişkin değişikliğe gidilmediği, imar planlarının çağdaş teknolojilerle izlenebilmesine olanak sağlamak için sayısallaştırma yapılarak dava konusu Osmangazi Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının yapıldığı tespitlerine yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, Osmangazi Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının, … tarih ve … sayılı Belediye Meclis kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planının sayısallaştırılmasıyla elde edildiği anlaşılmıştır. Her ne kadar davacı parselasyon işleminin dayanağı olarak Osmangazi Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı göstermiş ise de dayanak … tarih ve …sayılı Belediye Meclis kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı ile Osmangazi Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının kullanım kararlarının aynı olması nedeniyle Bölge İdare Mahkemesince davanın konusunun … tarih ve … sayılı Belediye Meclis kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planının iptali istemi olarak alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu halde, … tarih ve …sayılı Belediye Meclis kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı ile parselasyon işleminin birlikte incelenmesi gerekirken idare mahkemesince dava dilekçesinin reddine karar verildiği anlaşılmakla uygulama işlemi niteliğinde olan parselasyon işleminin onayına ilişkin belediye encümeni kararına karşı açılan davanın süresinde olduğu hususu gözetildiğinde işbu davanın da 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7. Maddesi uyarınca süresinde açıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/05/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.