Danıştay 7. Daire 2019/5032 Esas 2021/2436 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/5032
Karar No : 2021/2436

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... İç ve Dış Tic Madencilik İnşaat Turizm Limited Şirketi
VEKİLLERİ : Av. ...
Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...

İSTEMİN KONUSU: ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacının 19/04/2007 tarihinden sonra 2007 yılında gerçekleşen taş kömürü ithalatlarında aldığı kontrol belgeleri uyarınca ödenmediği tespit edilen 146.780,90 USD karşılığı çevre katkı payının ödenmesi aksi halde Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkındaki Yönetmelik ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun’un ilgili maddeleri gereğince tahsil edileceğine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Dosyanın incelenmesinden; 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 18. maddesi uyarınca ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt ve atıklar için 03/04/2007 tarihi ve bu tarihten sonra gerçekleştirilen fiili ithalatlar için çevre katkı payının istenildiği, davacı tarafından bunun aksine bir iddiada bulunulmadığı, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili Yönetmelik hükümlerine göre, kontrol belgesi alanların çevre katkı payı ödemeyeceğine dair bir düzenlemenin bulunmaması ve davacıdan Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih ve sonrası için gerçekleştirilen ithalatlar nedeniyle çevre katkı payı istenilmiş olması karşısında dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İthalatlara ilişkin beyannamelere ait çevre katkı paylarının fiili ithalat CİF bedeli üzerinden Ünye Vergi Dairesi Müdürlüğüne 9069 kodlu harçlar hesabına ödendiğini, kendisinden istenilen çevre katkı paylarının 13/05/2006-03/04/22007 tarihleri arasındaki ithalatlara ilişkin olduğunu, ancak Yönetmeliğin geçmişe yönelik düzenleme yapan maddesiyle, çevre katkı paylarının proforma faturadaki CİF bedelinden ödeneceğine dair ibarenin iptal edilmiş olması nedeniyle iptal edilen düzenlemelerden kaynaklanan farkın talep edilemeyeceğini ileri sürmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstenilen çevre katkı paylarının 19/04/2007 ve 24/12/2007 tarihleri arasındaki 21 adet beyanname için hesaplanarak istenildiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının 19/04/2007 tarihinden sonraki 2007 yılındaki taş kömürü ithalatlarında 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca ödemek zorunda olduğu ancak ödenmediği tespit edilen 146.780,90 USD karşılığı çevre katkı paylarının 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkındaki Yönetmelik hükümleri uyarınca ödenmesi aksi halde anılan Yönetmelik ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun’un ilgili maddeleri gereğince işlem yapılacağına ilişkin Çevre ve Orman Bakanlığı işleminin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 13/05/2006 tarih ve 26167 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5491 sayılı Kanun ile değişik 18. maddesinde; çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin iyileştirilmesi ve çevre ile ilgili yatırımların desteklenmesi amacıyla, ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında çevre katkı payı tahsil edileceği, tahsil edilen bu tutarların, ilgililerce en geç ertesi ayın onbeşine kadar ilgili mal saymanlıkları hesabına aktarılacağı, bu maddede sayılan gelirlerin tahsilatında 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı, yukarıda sayılan gelirlerin tahsili ve bütçede öngörülen ödeneklerin kullanımı ile ilgili usul ve esaslar Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelikte düzenleneceği hükmüne yer verilmiştir.
Maddede verilen yetki uyarınca usul ve esasların düzenlemesi amacıyla 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Anılan Yönetmeliğin 5. maddesinde Kanun'un 18. maddesine paralel olarak ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında çevre katkı payı alınacağı, 6. maddesinde de, bu katkı paylarının tahsili usulü düzenlenmiştir. Buna göre 6. maddenin 1/a-1. bendinin 1. cümlesinde, ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt, atık veya hurda ithalinde; Kontrol Belgesi ile yakıt, atık veya hurda (uygunluk yazısı verilenler hariç) ithal eden firma tarafından, ihracatçı firmadan alınan proforma faturadaki CIF bedeli üzerinden bu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen paranın yatırıldığı günün Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanan Yeni Türk Lirası karşılığının ilgili muhasebe birimine bütçe geliri kaydedilmek üzere ödeneceği ve alındı belgesinin Bakanlığa ibraz edileceği, 2. cümlesinde de çevre katkı payına ilişkin tahsilat karşılığı verilen alındı belgesi, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için Kontrol Belgesi verilmeyeceği; anılan 6. maddenin 1/a-2. bendinde de ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt, atık veya hurdayı ithal eden firma tarafından, ihracatçı firmadan alınan proforma faturadaki CIF bedeli üzerinden ödenen meblağ ile Kontrol Belgesinin veya uygunluk yazısının kapatılması esnasında sunduğu gerçek faturadaki CIF bedeli arasında fark olması hâlinde, oluşan farkın bu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen oranda paranın yatırıldığı günün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanan Yeni Türk Lirası karşılığı, Bakanlığa sunulan Kontrol Belgesinin veya uygunluk yazısının kapatılması sırasında ilgili muhasebe birimince tahsil edileceği ve bütçeye gelir kaydedileceği, muhasebe birimince çevre katkı payı olarak ihracatçı firmadan alınan proforma fatura ile gerçek fatura arasındaki tutarın tahsili sırasında verilen alındı belgesinin, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için alınan Kontrol Belgesi veya uygunluk yazısının kapatılmayacağı hükmüne yer verilmiştir. Anılan Yönetmeliğin Yürürlük başlıklı 20. maddesinde de, Maliye Bakanlığının ve Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan Yönetmeliğin 13/5/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği hükme bağlanmıştır.
Ancak, 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmeliğin 6.maddesinin 1/a-1 bendinin 1. ve 2. cümleleri ile 6. maddesinin 1/a-2 bendinin tamamının ve yürürlüğü düzenleyen 20. maddesinin iptali istemiyle açılan davada, söz konusu maddelerden 6. maddenin 1/a-1 bendinin 1. cümlesindeki “proforma faturadaki CIF bedeli” ibaresi ile 2. cümlesi olan “Çevre katkı payına ilişkin tahsilat karşılığı verilen alındı belgesi, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için Kontrol Belgesi verilmez” ibaresinin tamamı, 6. maddesinin 1/a-2 bendinin tamamı, 20. maddesinin “13/05/2006 tarihinden geçerli olmak üzere” bölümü Danıştay Altıncı Dairesinin 23/12/2009 tarih ve E:2007/4482, K:2009/12666 sayılı kararıyla iptal edilmiş, temyizen inceleyen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16/12/2011 tarih ve E:2010/2056, K:2011/1585 sayılı kararıyla da onanarak kesinleşmiştir.
Davalı İdarece, anılan davada yürütmenin durdurulması üzerine 19/03/2009 tarih ve 27174 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile düzenleme yapılarak, Yönetmeliğin 6. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin değiştirildiği, buna göre; ithale konu kontrole tabi yakıt, atık veya hurda ithalinde; 1) Malın ithalatı esnasında; Gümrük idaresine sunulan gümrük beyannamesinde belirtilen CIF bedeli üzerinden bu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen oranda çevre katkı payı, ilgili muhasebe birimi hesaplarına bütçe geliri kaydedilmek üzere ödeneceği, 2) Çevre katkı payının yatırıldığına dair belgenin beyannameye eklenmesi ve gümrük idaresine ibraz edilmesinin zorunlu olduğu, 3) Çevre katkı payının tahsili gerçekleştirildikten sonra Gümrük Mevzuatı çerçevesinde ithale konu malın ithaline izin verileceği, 4) Çevre katkı payına ilişkin tahsilât karşılığı verilen alındı belgesi ve gümrük giriş beyannamesinin ithalatçı tarafından onaylı suretlerinin ithalatın gerçekleştirildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar Bakanlığa ibraz edilerek, Bakanlıkça inceleme işlemlerinin bir ay içinde sonuçlandırılacağı, 5) Çevre katkı payını yatırmayan veya yatırdığını belgelemeyen ithalatçıların, kontrole tabi yakıt, atık ve hurda ithalatı için düzenlenen yazı veya belgelerinin iptal edileceği ve yeni belge düzenlenmeyeceği, ancak, yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve Bakanlıkça uygun görülmesi halinde yeni taleplerin değerlendirileceği şeklinde anılan maddeler düzenlenmiş, yine yürütmesi durdurulan 20. maddede yer alan "13/5/2006 tarihinden geçerli olmak üzere” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda izah edildiği üzere, 2872 sayılı Çevre Kanunun 18.maddesinin 1/a bendinde ithaline izin verilen kontrole tabi yakıtların CIF bedeli üzerinden yüzde bir katkı payı alınacağı düzenlenmekle birlikte, bu payın ne zaman tahsil edileceğine ilişkin olarak açık bir kural yer almadığından Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelikle bu hususlara ilişkin düzenleme yapıldığı gibi, esasen ithalat rejimine ilişkin tüm düzenlemelerde, ithal edilecek mallardan alınacak vergi, fon gibi mali yükümlülüklerin ithalat tarihinde doğacağı öngörülmüş olduğundan, bu kapsamda bulunan çevre katkı payının ithal edilecek malın fiili ithal tarihi esas alınmak suretiyle hesaplanarak tahsil edilmesi gerektiği açıktır. Dolayısıyla davacının fiili ithallerine ilişkin serbest dolaşıma giriş beyannameleri kapsamında beyan edilen CIF değeri üzerinden hesaplanarak ödenmesi gereken çevre katkı paylarının 2872 sayılı Kanun ile anılan Yönetmeliğin yürürlükte olan hükümleri uyarınca ödenip ödenmediğinin tespiti uyuşmazlığın temelini oluşturmaktadır.
Bu kapsamda dosyanın ve Dairemizin 2019/2992 Esas sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden, davacının 19/04/2007-31/12/2007 döneminde gerçekleştirdiği katı yakıt ithalatlarında yatırılması gereken çevre katkı paylarının, fiili ithalatlara ilişkin gümrük beyannamelerinde yazılı CIF değerlerinin %1'i nispetinde ve toplamda 146.780,91 USD karşılığı 184.445,47 TL olarak olarak Ünye Vergi Dairesi Müdürlüğü hesaplarına "9069 Diğer Harçlar" adı altında yatırıldığı, tahsil edilen çevre katkı payının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı hesaplarına aktarımının gerçekleşmemesi nedeniyle davacıya iş bu davada iptali istenilen işlemle 2007 yılına ilişkin olarak 146.780,91 USD çevre katkı payı borcu bulunduğunun bildirildiği, işlemin dava konusu edilmesinin yanı sıra yapacağı ithalatlara engel teşkil etmemesi amacıyla 24/08/2010 tarihinde 146.780,91 USD karşılığı 222.857,44 TL olarak ihtirazi kayıt konulmak suretiyle yeniden ödeme yapıldığı, önceden ödeme yapıldığının anlaşılması üzerine de fiili ithal anında 146.780,91 USD karşılığı 184.445,47 TL olarak Ünye Vergi Dairesi hesaplarına yatırılarak Cumhuriyet Vergi Dairesine aktarılan tutarın davacıya iade edildiği, Dairemizin 2019/2992 Esas sayılı dosyası kapsamında davacının 24/08/2010 tarihinde 146.780,91 USD karşılığı 222.857,44 TL olarak yaptığı ödemenin mükerrer olduğu ileri sürülerek fiili geri ödeme tarihindeki dolar kur karşılığından iade edilen tutarın mahsubundan sonra kalan tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açıldığı anlaşılmıştır.
Bu hukuki durum karşısında, davacının katı yakıt ithalatlarında yatırılması gereken çevre katkı paylarını, fiili ithalata ilişkin beyannamelerde yazılı CIF değerlerinin %1'i nispetinde ve toplamda 146.780,91 USD karşılığı 184.445,47 TL olarak ithalat esnasında ödediği hususu dosya kapsamından da açıkça anlaşılmış olup, mükerrer tahsilata sebep olan dava konusu işlemin iptali gerekirken, davanın reddine karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.