MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki mirasçılık belgesi isteği davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 26.04.2018 gün ve 2017/4416 Esas, 2018/3375 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti. Süresi içinde davalılar vekilleri tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
_ K A R A R _
Dava, mirasçılık belgesi isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, müvekkilinin annesi mirasbırakan (İstataki kızı) ...’nin (... vatandaşı) 04.06.1982 tarihinde öldüğünü, tek mirasçısının davacı olduğunu beyanla mirasçılık belgesi verilmesini istemiştir.
Davacı vekili, delil listesinde ... İli, ... İlçesi, ... Mahallesi 199 ada 16 parsel, 17 parsel, 216 ada 6 parsel, 7 parsel, 186 ada 22 parsel, 217 ada 9 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarını istemiştir
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, taşınmaz hissedarlarının bulunamadığı gerekçesiyle yönetiminin kayyıma devredildiğini, daha sonrasında Maliye Hazinesi adına tescil edildiğini, muris ve mirasçının Türk vatandaşı olmaması sebebiyle karşılıklılığın bulunup bulunmadığının araştırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Davalı ... 1. Bölge Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde, davalı olarak gösterilmelerine rağmen davalı olduklarına dair dava dilekçesinde hiçbir açıklamanın olmadığını, davayla ancak murise ait taşınmaz sebebiyle ilgili olabileceklerini, davacı tarafın öncelikle murisin hangi taşınmazdan dolayı mirasçılık belgesi almak istediğini açıklaması gerektiğini, açıklamadan sonra cevap verebileceklerini belirterek bu konuda süre talep etmiştir.
Mahkemece, davalılar aleyhine açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, davacının veraset talebinin kabulüyle murisin mirasçılarının ve miras paylarının belirlenmesine karar verilmiş, davalı Maliye Hazinesi vekili ve davalı ... 1. Bölge Müdürlüğü vekilinin temyiz talepleri üzerine hükmün, Dairemizin 29.02.2016 tarih 2015/12694 Esas, 2016/2407 Karar sayılı ilamıyla onanmasına karar verilmiştir.
Davalı Maliye Hazinesi vekili ve davalı ... 1. Bölge Müdürlüğü vekili karar düzeltme talebinde bulunmuşlardır.
Dairemizin 2016/8030 Esas, 2017/1328 Karar 22.02.2017 tarihli kararı ile “Hukukumuzda mirasçılık belgesi verilmesi istemine ilişkin davaların kural olarak hasımsız olarak açılması ve çekişmesiz yargı yolu ile görülüp sonuçlandırılması gerekmekte ise de hukuki yarar bulunması koşulu ile bu tür davaların uyuşmazlık çıkaran kişiler hasım gösterilmek suretiyle hasımlı olarak açılması ve çekişmeli yargı yolu ile görülüp sonuçlandırılması da mümkün bulunmaktadır. Somut olayda, mahkemece malikinin bulunamadığı gerekçesiyle davalılar adına tesciline karar verilen taşınmazların öncesinde murise ait olduğu iddia edildiğinden davanın hasımlı olarak açılmasında hukuki yararın bulunduğu gözetilerek, murisin ölüm tarihinde (mirasın intikal tarihinde) Türkiye ile ABD arasında taşınmazların miras yoluyla intikaline ilişkin olarak karşılıklılık mevcut olup olmadığı konusunda Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü aracılığıyla Dış İşleri Bakanlığı"ndan sorularak gelecek yazı cevabına göre dosyadaki diğer deliller de birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.” gerekçesi ile karar düzeltme talebinin kabulü ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkeme, bozma ilamına uyarak davanın kabulüne karar vermiştir. Davalı Maliye Hazinesi vekili ve davalı ... 1. Bölge Müdürlüğü vekilinin temyiz talepleri üzerine hükmün, Dairemizin 26.04.2018 tarih 2017/4416 Esas, 2018/3375 Karar sayılı ilamıyla onanmasına karar verilmiştir.
Davalı Maliye Hazinesi vekili ve davalı ... 1. Bölge Müdürlüğü vekili karar düzeltme talebinde bulunmuşlardır.
TMK"nin 598. maddesi gereğince başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir. Mirasçılık belgesinin geçersizliği de her zaman ileri sürülebilir. Yine TMK"nin 575. maddesi gereğince miras ölümle açıldığı gibi aynı kanunun 30. maddesi hükmüne göre de doğum ve ölüm, nüfus sicilindeki kayıtlarla ispat olunur. Nüfus kütüklerinde kayıt bulunmaması veya bulunan kaydın doğru olmadığının anlaşılması halinde gerçek durum her türlü delille ispat edilebilir.
Mirasçılık belgesi, mirasçıların murisle irs ilişkisini ve miras paylarını gösteren bir belgedir. Hukukumuzda mirasçılık belgesi verilmesi istemine ilişkin davaların kural olarak hasımsız olarak açılması ve çekişmesiz yargı yolu ile görülüp sonuçlandırılması gerekmekte ise de hukuki yarar bulunması koşulu ile bu tür davaların uyuşmazlık çıkaran kişiler hasım gösterilmek suretiyle hasımlı olarak açılması ve çekişmeli yargı yolu ile görülüp sonuçlandırılması da mümkün bulunmaktadır.
Yabancıların taşınmaz edinimi ve mirasçılığı Türk Hukukunda sıklıkla mevzuat değişikliklerine konu olmuş olup Cumhuriyet"ten önceki dönemde 1868 tarihine kadar Osmanlı Devletinde bir kısım istisnalar hariç yabancı gerçek kişilerin taşınmaz mal edinmelerine ilişkin bir hak tanınmamıştır. 08.06.1868 tarihinde kabul edilen "Tebaa-i Ecnebiyenin Emlâke Mutasarrıf Olmaları Hakkında Kanun" (Safer Kanunu) ile buna dayalı imzalanan 09.06.1868 tarihli Protokol uyarınca Hicaz toprağı hariç Fransa, İsveç, Norveç, Belçika, İngiltere, Avusturya, Danimarka, Prusya, İspanya, Yunanistan, Rusya, İtalya, Felemenk, ABD, Portekiz, İran ve Romanya vatandaşlarının Osmanlı tebasıyla eşit durumda bulundukları kabul edilmiş ve bu durum kapitülasyonların kaldırılması hakkındaki kanunun yürürlüğe girdiği 1914 yılına kadar devam etmiştir. 24.07.1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması ile yabancıların taşınmaz edinmelerinde karşılıklılık aranacağı hükme bağlanmıştır. 22.12.1934 tarihli ve 2644 sayılı Tapu Kanununun 35. maddesinde sınırlamaya ilişkin diğer kanuni hükümler saklı kalmak üzere ve karşılıklı olmak şartıyla yabancı gerçek kişilere Türkiye"de taşınmaz edinme ve miras hakkı tanınmıştır. 6302 sayılı yasa ile Tapu Kanununun 35. maddesinde değişiklik yapılarak yabancı uyruklu gerçek kişilerin edindikleri taşınmazlar ile bağımsız ve sürekli nitelikteki sınırlı ayni hakların toplam alanının özel mülkiyete konu ilçe yüzölçümünün yüzde onunu ve kişi başına ülke genelinde otuz hektarı geçemeyeceği belirtilmiştir.
Somut olayda, davacı tarafından öncesinde murise ait olduğu iddia edilen ... İli, ... İlçesi, ... Mahallesi 186 ada 22 parsel sayılı taşınmazın kayıt maliki ... Büyükşehir Belediyesi olup davada taraf gösterilmemiş olması doğru görülmemiştir.
Öte yandan, mahkeme tarafından murisin 04.06.1982 olan ölüm tarihinde (mirasın intikal tarihinde) Türkiye ile ABD arasında taşınmazların miras yoluyla intikaline ilişkin olarak karşılıklılık mevcut olup olmadığı Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü aracılığıyla Dış İşleri Bakanlığı"ndan sorulmuş ise de gelen yazı cevabının mirasbırakanın ölüm tarihine göre olmadığı, 06.09.1999 tarihine göre cevap verildiği anlaşılmıştır. Mahkemece mirasbırakanın ölüm tarihi olan 04.06.1982 tarihine göre Türkiye ile ABD arasında taşınmazların miras yoluyla intikaline ilişkin olarak karşılıklılık mevcut olup olmadığının tespit edilmesi gerekirken 06.09.1999 tarihine göre verilen yazı cevabı ile yetinilerek karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Hükmün belirtilen nedenlerle bozulması gerekirken maddi hata nedeniyle onanmasına karar verildiği anlaşıldığından, açıklanan nedenlerle davalılar vekillerinin karar düzeltme itirazları yerinde görüldüğünden, Dairemizin 26.04.2018 gün ve 2017/4416 Esas - 2018/3375 Karar sayılı ilamı ile onama ilamı kaldırılarak, yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılar vekillerinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 26.04.2018 gün ve 2017/4416 Esas - 2018/3375 Karar sayılı ile onama ilamının KALDIRILMASINA, hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 18.04.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.