Danıştay 10. Daire 2021/1875 Esas 2021/2456 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/1875
Karar No : 2021/2456

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : …
(Mülga …)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Odaları Birliği

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 25/11/2020 tarih ve E:2020/100 K:2020/5347 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Peyzaj Mimarları Odası Serbest Peyzaj Mimarlık Müşavirlik Hizmetleri Uygulama, Mesleki Denetim, Büroların Tescili ve Asgari Ücret Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin, Resmi Gazete'de yayımlanması talebinin reddine ilişkin Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu Yönetmelik değişikliği taslağının, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yönetim Kurulunca oy birliğiyle kabul edildiği, dolayısıyla anılan Yönetmelik değişikliğinin artık taslak olmaktan çıktığı ve yürürlüğe girmesi gereken bir Yönetmelik hükmü haline geldiği, buna göre davalı idarece Yönetmelik taslakları üzerinde var olduğu ileri sürülen görüş alma ve inceleme yetkisinin dava konusu Yönetmelik değişikliği açısından mevcut olmadığı, bu konuda 3056 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınmak suretiyle sınırlandırılma yapılamayacağı, Yönetmelik değişikliğinin davalı idarece Resmi Gazete'de yayımlanmasının gerektiği, dava konusu Yönetmelik değişikliğinin Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra davalı idarece, söz konusu Yönetmelik değişikliğinin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla Danıştay'da dava açılabileceği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalı idarenin temyiz başvurusu üzerine Danıştay Onuncu Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR_DÜZELTME
TALEP_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Resmi Gazete'de yayımlanmadan önce mevzuatın incelenmesinin idarenin bütünlüğü ilkesi gereği olduğu, mevzuatı inceleme yetkisinin Anayasal ve yasal dayanakları bulunduğu, yerindelik denetimi yapılmadığı, hukukilik denetimi yapıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Kararın düzeltmesi isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin 25/11/2020 tarih ve E:2020/100 K:2020/5347 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Peyzaj Mimarları Odası Serbest Peyzaj Mimarlık Müşavirlik Hizmetleri Uygulama, Mesleki Denetim, Büroların Tescili ve Asgari Ücret Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin, Resmi Gazete'de yayımlanması talebinin reddine ilişkin Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihinde yürürlükte olan mülga 3056 sayılı Başbakanlık Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun'un 2. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; "Bakanlıklar arasında işbirliğini sağlamak, Hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetmek, Anayasa ve kanunlarla verilen hizmetleri yerine getirmek maksadıyla gerekli tedbirleri almak", (c) bendinde “ Kanun, kanun hükmünde kararname tüzük, yönetmelik ve karar tekliflerinin Anayasaya ve diğer mevzuata uygunluğunu incelemek ve Yasama Organı ile olan münasebetleri yürütmek", (d) bendinde de, "Mevzuat hazırlama usul ve esasları ile ilgili ilkeleri tespit etmek ve geliştirmek, yürürlükte bulunan mevzuatın sicillerini tutmak, kodlamak, tek metin haline getirmek, bilgi işlem sistemi içinde takip etmek ve yayınlamak" Başbakanlığın görevleri arasında sayılmış olup, aynı Kanun'un 10. maddesinde de, "Resmi Gazete'nin yayımlanmasını sağlamak, düsturları ve fihristleri hazırlamak" görevinin Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü'ne ait olduğu hükme bağlanmıştır.
Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1. maddesinde, Yönetmeliğin amacının; Başbakanlık, bakanlıklar, bağlı, ilgili, ilişkili kurum ve kuruluşlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından hazırlanacak kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, Bakanlar Kurulu kararı eki kararlar ve diğer düzenleyici işlemlerin taslak metinlerinin hazırlanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu, “Taslakları Hazırlayacak Birimler” başlıklı 5. maddesinde, Taslakların, konuyla ilgili kurum ve kuruluşların görevli birimleri tarafından hazırlanacağı, Hukuk müşavirlikleri dışındaki birimlerce hazırlanan taslaklar hakkında hukuk müşavirliklerinin görüşünün alınacağı, “Görüş Alma” başlıklı 6. maddesinde, Başbakanlığa sunulmadan önce, taslaklar hakkında ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerinin alınacağı, “Görüşlerin Bildirilmesi” başlıklı 7. maddesinde, İlgili kanunlardaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının, taslaklara ilişkin görüşlerini en geç otuz gün içinde bildireceği, bu sürenin ivedi durumlarda Başbakanlık tarafından kısaltılabileceği, Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının görüş vermek için ek süre isteyebileceği, Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının görüş bildirmekten kaçınamayacağı, süresinde görüş verilmezse olumlu görüş verilmiş sayılacağı, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının da taslaklara ilişkin görüşünü otuz gün içinde bildireceği, süresinde görüş verilmezse olumlu görüş verilmiş sayılacağı, Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının taslakları öncelikle kendi görevleri açısından inceleyecekleri ve düzenleyici etki analizinde belirtilen hususların yerinde olup olmadığını değerlendirecekleri, “Teklif Yazıları” başlıklı 8. maddesinde, Bakanlıklarca hazırlanan taslaklara ilişkin teklif yazılarının, münhasıran bakan tarafından imzalanacağı, bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlarca Başbakanlığa gönderilecek taslaklara ilişkin teklif yazılarının bağlı, ilgili ve ilişkili olunan bakan tarafından imzalanacağı, ancak, ilgili kanunun öngördüğü hâllerle sınırlı olmak üzere, Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulmayan yönetmelikler ile genelge ve tebliğ tekliflerinin, ilişkili bulundukları bakanlığa da bilgi verilmesi kaydıyla düzenleyici ve denetleyici kurum başkanı tarafından imzalanacağı, "Taslakların Başbakanlığa Gönderilmesi” başlıklı 9. maddesinde, İlgili kurum ve kuruluşlardan alınması gereken görüşler tamamlandıktan sonra; a) Görüşe gönderilen taslak, b) Taslağa ilişkin görüşler, c) Görüşler dikkate alınarak düzenlenen nihaî taslak ve genel gerekçe, ç) Görüşlerin değerlendirildiği ek-3'te yer alan form, d) Taslağın mevcut düzenlemeyle karşılaştırılmasına ilişkin karşılaştırma cetveli, e) Kanun ve kanun hükmünde kararname taslaklarında madde gerekçeleri ve düzenleyici etki analizinin mühürlü ve paraflı olarak yazılı ortamda veya elektronik imza mevzuatı çerçevesinde elektronik ortamda Başbakanlığa gönderileceği, taslağı paraflayanın adı ve soyadı ile unvanının yazılacağı, yazılı ortamda gönderilen belgelerin bir örneğinin Başbakanlığa elektronik ortamda ayrıca iletileceği, bu maddede belirtilen hususlara ve 8. madde hükmüne uyulmadan Başbakanlığa gönderilen taslakların işleme konulmayarak bakanlığına veya kurumuna iade edileceği, “Re’sen Düzeltme ve İade” başlıklı 25. maddesinde, Başbakanlığın, taslaklarda şekil yönünden re'sen düzeltme yapabileceği, Anayasaya, kanunlara ve diğer ilgili mevzuata aykırılığı tespit edilen veya bu Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanmayan taslakların, noksanlıkların giderilmesi veya uygunluğun sağlanması amacıyla yeniden değerlendirilmek üzere Başbakanlık tarafından teklif sahibi bakanlık, kurum veya kuruluşa iade edileceği hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Peyzaj Mimarları Odası Serbest Peyzaj Mimarlık Müşavirlik Hizmetleri Uygulama, Mesleki Denetim, Büroların Tescili ve Asgari Ücret Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin, Oda'nın kendi Genel Kurulunda üyeleri ile yaptığı toplantı sonucu Genel Kurul iradesi ile oluşturulduğu, 21/03/2006 tarih ve 26115 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Peyzaj Mimarları Odası Serbest Peyzaj Mimarlık Müşavirlik Hizmetleri Uygulama, Mesleki Denetim, Büroların Tescili ve Asgari Ücret Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 21. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentleri ile 25. maddesinin değiştirilmesi için Resmi Gazete'de yayımlanması talebi ile Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü'ne gönderilen değişikliğe dair … tarih ve … sayılı yazı ile söz konusu Yönetmeliğin Resmi Gazete'de yayımlanmasının davalı idareden istenildiği, ancak Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemi ile Yönetmelik taslağının, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8. maddesine eklenen "Harita, plan, etüt ve projeler; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamaz, tutulması istenemez. Vize veya onay yaptırılmaması ve benzeri nedenlerle müellifler veya bunlara ait kuruluşların büro tescilleri iptal edilemez veya yenilenmesi hiçbir şekilde geciktirilemez. Mükelleflerden bu hükmü ortadan kaldıracak şekilde taahhütname talep edilemez." hükümleri gereğince meslek odalarının vize ve onay anlamına gelebilecek mesleki denetim yapamayacağı ve bu uygulamayla maktu bir ücret alınamayacağından hareketle, konunun zikredilen hususlar açısından yeniden değerlendirilmesinin uygun olacağı belirtilerek talebin işleme konulmadığı, davacı tarafından anılan işleme … tarih ve … sayılı başvuru ile itiraz edilerek Yönetmeliğin Resmi Gazete'de yayımlanması talebinin yenilendiği, davacının bu talebine cevaben, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile; 3056 sayılı Kanun'un 10. maddesinde Başbakanlıkça yürütülen hizmetlerin gerektiği şekilde organize edilebilmesi amacıyla Genel Müdürlüğe "Makamca verilen benzeri görevleri yapmak" görevi de verildiği, bu hüküm çerçevesinde Başbakanlık makamınca yönetmeliklerin incelenmesi görevinin Genel Müdürlük tarafından yürütüldüğü, Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilen bir yönetmelik taslağı teklifinin 3056 sayılı Kanun'un 2. maddesinin 'b' ve 'c' bentleri uyarınca Anayasa, üst hukuk normlarına ve diğer mevzuata uygunluk açısından incelenmesinin Başbakanlığın görev ve yetkisine girdiğinden bahisle Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine yazısının iade edildiği, bunun üzerine görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
19/12/2005 tarih ve 2005/9986 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde taslakların üst hukuk normlarına aykırı olamayacağı, 25. maddesinde ise Anayasaya, kanunlara veya diğer ilgili mevzuata aykırılığı tespit edilen veya bu Yönetmeliğe uygun olmayan taslakların, noksanlıkların giderilmesi veya uygunluğun sağlanması amacıyla yeniden değerlendirilmek üzere teklif sahibi bakanlık, kurum veya kuruluşa iade edileceği düzenlenmiştir.
Anılan düzenlemenin değerlendirilmesinden; Cumhurbaşkanlığı'nın (mülga Başbakanlık) Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere kendisine sunulan taslakların Anayasaya ve kanunlara uygunluğunu denetleme, bu taslaklar üzerinde re'sen düzeltme yapma ve gerektiğinde ilgili bakanlık, kurum veya kuruluşa iade etme yetkisine sahip olduğu, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları tarafından sunulan taslaklar bakımından ise herhangi bir istisnaya yer verilmediği görülmektedir.
Nitekim, 19/12/2005 tarih ve 2005/9986 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 25. maddesinin iptali istemiyle açılan davada, Danıştay Onuncu Dairesinin 20/02/2020 tarih ve E:2018/1906, K:2020/741 sayılı kararıyla, idarenin bütünlüğü ilkesi çerçevesinde, devlet teşkilatının düzenli bir şekilde işlemesini sağlamak amacıyla Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere gönderilen bütün yönetmeliklerin davalı idarece Anayasa'ya ve diğer mevzuata uygunluğunun inceleneceği ve bu inceleme yetkisinin kullanılmasında bağlı, ilgili, ilişkili kurum ve kuruluşlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşları açısından herhangi bir istisna tanınmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Bu durumda, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğün'ce görev ve yetkisi kapsamında tesis edildiği anlaşılan dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 24/05/2021 tarihinde oy çokluğuyla, kesin olarak karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunmadığından, karar düzeltme isteminin reddi gerektiği oyuyla Daire kararına katılmıyorum.