Danıştay 2. Daire 2021/4113 Esas 2021/1700 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4113
Karar No : 2021/1700

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ İSTEYEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - … / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : İstanbul ili, Kadıköy ilçesinde ikinci el motorlu araç alım satım işinde faaliyet gösteren işyerine ait işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmaması ve İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 19/11/2008 günlü ve 2008/71 sayılı genelgesi ile ikinci el oto alım-satımı yapılan işyerlerinin yerleşim alanı dışına taşınmasının belirtilmiş olması nedeniyle, davacıya ait işyerinin Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü yazılarına istinaden faaliyetlerine son verilmesine yönelik 26/04/2012 tarihli mühürleme işleminin iptali istemiyle açılan davada davanın reddi yolunda … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… K:… sayılı kararın onanmasına ilişkin Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 20/04/2016 günlü, E:2015/7914, K:2016/3074 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava konusu işlemin İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 19/11/2008 günlü ve 2008/71 sayılı genelgesi ve Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü yazılarına istinaden tesis edildiği, dava konusu mühürleme işlemi encümen kararına dayanmadığından hukuka aykırı olduğu, mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülerek, kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Danıştay dava daireleri ile idari veya vergi dava daireleri kurulları tarafından verilen kararların düzeltme yolu ile yeniden incelenebilmelerini gerektiren nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesinin 1. fıkrasında gösterilmiş, aynı maddenin 2. fıkrasında ise, anılan daire ve kurulların kararın düzeltilmesi isteminde ileri sürülen nedenlerle bağlı oldukları belirtilmiş bulunmaktadır.
Dilekçede ileri sürülen düzeltme nedenlerinin anılan maddede sayılan nedenlere uymadığı anlaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
1. KARAR DÜZELTME İSTEMİNİN REDDİNE,
2. Karar düzeltme giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, 24/05/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 5.maddesinde, ruhsatın beyana göre tanzim edilmesi, 6. maddesinde, tanzimden bir ay içinde denetimin yapılmaması halinde ilgilinin çalışma ruhsatını almış sayılması, yapılan denetimlerde, mevzuata aykırılık tespit edildiğinde, verilen ruhsatın iptal edilerek işyerinin kapatılması kurala bağlanmıştır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “İşyeri açılması” başlıklı 6. maddesinin birinci fıkrasında; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır. İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz. " hükmü yer almıştır.
İşyerlerinin izinsiz açılması halinde, kapatılarak, faaliyetten men edileceği tartışmasız ise de uyuşmazlığın çözümü için, öncelikle bu işlemleri yapacak yetkili idarelerin, ilgili birimlerinin belirlenmesi gereklidir.
Ruhsat alınmadan açılan, işyerlerinin kapatılması; idarenin, bir yargı kararına gerek olmaksızın, yasaların açıkça verdiği yetkiye dayanarak, idare hukukuna özgü yöntemlerle ve re'sen bir işlemi ile yaptığı uygulama olup, geniş anlamda bir idari yaptırımdır.
13/07/2005 tarih ve 25874 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 34. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde,“ Kanunlarda öngörülen cezaları vermek”, encümenin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde açılacak yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek belediyenin yetki ve imtiyazı olduğundan, ruhsatsız açılan bu işyerlerinin kapatılmasının belediyece yapılacağı, yaptırım uygulama yetkisinin belediye encümeninin olduğu anlaşılmaktadır.
Diğer yandan, 1608 sayılı Kanun'un 1. maddesi incelendiğinde, ruhsatlı iş yerinde tespit edilen noksanlığın ya da aykırılığın verilen süre sonunda giderilmemesi hâlinde, 1608 sayılı Kanun uyarınca idarelerin iş yerlerini yalnızca yasaklanan faaliyetten men edebilmesinin söz konusu olduğu, iş yerinin tamamen faaliyetten men edilebilmesi bakımından bu Kanun kapsamında idarelere verilmiş bir yetkinin olmadığı anlaşılmaktadır.
Belediye zabıtasının görev ve yetkilerini düzenleyen mevzuatta ise; 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun, 51. maddesinde;” Belediye zabıtası, beldede esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevli olup bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygular.” hükmüne yer verilmiştir.
11/04/2007 tarihli ve 26490 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan, Belediye Zabıta Yönetmeliğinin; zabıtanın görevlerini düzenleyen 10. maddesinin; ( 3). bendinde; belediye karar organları tarafından alınmış kararları, emir ve yasakları uygulamak ve sonuçlarını izlemek; (20). bendinde; 14/6/1989 tarihli ve 3572 sayılı İşyeri Açma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun ile 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri gereğince, işyerinin açma ruhsatı alıp almadığını kontrol etmek, yetkili mercilerce verilen işyeri kapatma cezasını uygulamak ve gereken işlemleri yapmak düzenlemesi yapılmıştır.
İdari kolluk uygulamaları kapsamında belediye zabıtasının yetki ve görevleri bulunduğu tartışmasızdır. Bu kapsamda, belediye zabıtasının denetim yapacağı, tespitleri yaptıktan sonra tutanak tutacağı, bu belgelerin belediye encümenince incelenip, duruma göre ilgili diğer belgelerin bu organca değerlendirileceği, ulaşılan sonuç, işyerinin hukuken ruhsatının bulunmadığı yönünde ise belediye zabıtasınca, verilen karar doğrultusunda uygulama yapacağı açıktır.
Öte yandan; hukuk devleti ilkesi gereği olarak, kamu düzenine ilişkin olarak izleyecek yol mevzuatla belirlendiğinden, önceden düzenlenmiş mevcut mevzuat kurallarını uygulayıp, kamu düzenini bozanlar hakkında gereğini yapmanın ve böylece kamu güvenliğini derhal sağlamanın idarenin görevi olduğunda ise kuşku bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; İçişleri Bakanlığınca, ikinci el oto galerilerin, halkın mal ve can güvenliği, trafik akışı gibi sebeplerle 2 yıl içerisinde yerleşim yeri dışına çıkarılmasına yönelik 2005/5 sayılı Genelge çıkarıldığı, tanınan iki yıllık sürecin sonunda bir kısım illerde galerilerin kurulduğu, bazı illerde ise çalışmalara başlanılmadığı, bu aşamada 2008/71 sayılı Genelge ile 5779 sayılı Kanun ile belediyelere kaynak aktarımının da kolaylaştığı vurgulandıktan sonra 2009 yılı Mayıs ayı sonuna kadar süre tanındığı, davacının ikinci el oto galerisi açmak amacıyla; 08.09.2011 tarihinde yaptığı başvurunun 2008/71 sayılı Genelge uyarınca reddedildiği ve ruhsatlı işyerlerinin ruhsatlarının iptali ve şehir dışına çıkarılmaları yolundaki İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Daire Başkanlığı yazısıyla, ruhsatsız işyerlerinin faaliyetlerinin durdurulmasının Zabıta Müdürlüğünden istenilmesi üzerine, dava konusu 26.04.2012 tarihli mühürleme işleminin tesis edildiği bu işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddine karar verildiği, temyiz incelemesi sonucu kararın onandığı, davacının anılan kararın düzeltilmesini istediği anlaşılmaktadır.
Ruhsatsız faaliyet gösterdiği ileri sürülen işyerinin kapatılması için, Belediyenin yetkili organı olan encümen tarafından karar alınması, encümen kararının uygulanmasının ise Belediye zabıta görevlilerince yerine getirilmesi gerekirken; işyerinin doğrudan zabıta ekiplerince mühürlenmesinde hukuki isabet bulunmadığından, davanın reddine ilişkin kararın onanması yolunda verilen kararın düzeltilmesi isteminin kabulü gerektiği oyuyla aksi yöndeki Daire kararına katılmıyorum.