Danıştay 6. Daire 2020/11118 Esas 2021/6644 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/11118
Karar No : 2021/6644

DAVACILAR : 1- …, 2- …,
3- …, 4- …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı

DAVANIN ÖZETİ : İzmir, Torbalı İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel; … pafta … parsel; … pafta, … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alana ilişkin … onay tarihli İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının iptali istenilmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakimi …'ün raporu ile dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Dava,İzmir, Torbalı İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel; … pafta … parsel; … pafta, … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alana ilişkin … onay tarihli İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Dava Açma Süresi" başlıklı 7. maddesinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı; ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açılabileceği, yine aynı Kanunun "Üst Makamlara Başvurma" başlıklı 11. maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı hükmü yer almaktadır.
Özel Kanun olan 3194 sayılı İmar Kanununun, "Planların Hazırlanması ve Yürürlüğe Konulması" başlıklı 8. maddesinin (b) bendinde ise, "İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye Başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazları ve planları belediye meclisinin on beş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar" düzenlemesi mevcuttur.
Diğer taraftan 3194 sayılı İmar Kanunun 8.maddesinin b fıkrasına 20.02.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan, 14/02/2020 tarihli 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yargılaması Hakkında Kanunun 6. maddesi ile "kesinleşen imar planları veya parselasyon planlarına karşı kesinleşme tarihinden itibaren herhalde beş yıl içinde dava açılabilir" hükmü getirilmiştir.
Anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, imar planlarına karşı, 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında başvuru için, 3194 sayılı Kanunun 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında başvuruda bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son ilan tarihinden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden 60 günlük dava açma süresi içinde veya son ilan tarihini izleyen 60 gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılabileceği sonucuna varılmaktadır.
Diğer taraftan düzenleyici işlem niteliğinde bulunan imar planlarına dayalı olarak tesis edilen uygulama işlemi üzerine yasal dava açma süresi içerisinde imar planının iptali istemiyle dava açılabileceği kuşku bulunmamaktadır.
Davacılar tarafından, dava dilekçesinde 20.02.2020 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 6. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8. maddesinde yapılan değişiklik ile kesinleşen imar planları veya parselasyon planlarına karşı kesinleşme tarihinden itibaren her halde beş yıl içinde dava açılabileceği düzenlemesi getirildiğinden bahisle sözü edilen kanunda öngörüldüğü ileri sürülen dava açma süresi içerisinde davanın açıldığı ifade edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8. Maddesinde 7221 sayılı yasa ile yapılan düzenleme imar planlarına karşı yukarıda belirtilen dava açma sürelerini ortadan kaldırmamakta, aksine Kanun metninde geçen "her halde beş yıl içinde" ifadesi, her türlü imar planının kesinleşme tarihinden itibaren, 5 yıllık sürenin dolması üzerine her halde dava açılmasını engelleyen, imar planlarına dava açma yolunu kısıtlayan, hak düşürücü bir süreyi düzenlemektedir. Diğer bir ifade ile imar planlarının kesinleşme tarihinden itibaren beş yılın geçmesinden sonra artık geriye dönük olarak planlara dava açılamayacaktır.
İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı 23.06.2014 tarihli, 9948 sayılı Bakanlık oluru ile onaylandıktan sonra askı sürecindeki itirazların değerlendirilmesi sonrasında … tarihli, … sayılı olur ile onaylanmış, onaylanan bu plana yapılan itirazların değerlendirilmesi sonucu son olarak 16.11.2015 tarihinde yeniden onaylanmış ve 01.12.2015-30.12.2015 tarihleri arasında askıya çıkarılarak ilan edilmiştir. Anılan plana davacılar tarafından ilan askı süresi içerisinde itirazda bulunulmamıştır.
Öte yandan, davacıların her zaman dava konusu parsele ilişkin imar plan değişikliği talebiyle yetkili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na başvurma, başvurusunun reddi halinde ise yasal dava açma süresi içerisinde dava açma hakkı olduğu da açıktır.
Dava konusu olayda planın askıdan indirilme tarihini takip eden 60 gün içerisinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 16.11.2020 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın süreaşımı yönünden reddine, aşağıda ayrıntısı yer alan …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan posta gideri avansının kararın kesinleşmesinden sonra, fazladan alınan …-TL başvuru harcı ile …-TL karar harcının istemi halinde davacıya iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 24/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.