Danıştay 10. Daire 2021/407 Esas 2021/2470 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/407
Karar No : 2021/2470


DAVACILAR : 1- ...
2- ...
3- ...
4- ...
5- ...
VEKİLLERİ : Av. ...

DAVALI : ... Genel Müdürlüğü / ANKARA
VEKİLLERİ : 1. Hukuk Müşaviri ...
Hukuk Müşaviri ...

DAVANIN_KONUSU : Davacılar tarafından, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Yabancı İşler Dairesi Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı yazısı ile bildirilen "Yurt Dışında Düzenlenmiş Vekaletnameler" konulu 2015/5 (1767) sayılı Genelgesinin iptali istenilmektedir.

DAVACILARIN_İDDİALARI : Davacılar vekili tarafından, davaya konu Genelge'nin Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi'ne ve dolayısıyla Anayasa'nın 90. maddesi, 5. fıkrasına aykırı aykırı olduğu belirtilerek yürütmesinin durdurulması ve iptali gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, usule ilişkin olarak davanın ehliyet ve süre yönlerinden reddi gerektiği, esasa ilişkin olarak ise dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek yürütmenin durdurulması istemi ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince 2577 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca hazırlanan Tetkik Hakiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde iptal davaları "İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar" olarak tanımlanmış; 14. maddesi, 3-c fıkrasında, dilekçelerin "ehliyet yönünden inceleneceği"; 15. maddesi, 1-b fıkrasında da, "ehliyet hususunda Kanun'a aykırılık görülürse, davanın reddedileceği" kurala bağlanmıştır.
İdarenin hukuka uygun davranmasını sağlayan en önemli denetim araçlarından olmakla birlikte, her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının, idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belirli ölçüler içinde menfaat ilgisi bulunmasını öngören kanun koyucu, iptal davaları için "menfaat ihlali"ni, subjektif ehliyet koşulu olarak getirmiştir. Hak ihlali kavramından daha geniş bir anlamı olan menfaat ihlali, maddi veya manevi bir zararı bulunmasa dahi, ilgiliye dava açma hakkı vermektedir. Ancak, her halde menfaat ilgisinin, meşru, kişisel ve güncel olması gerekmektedir.
“Meşru menfaat” ilgisinden kasıt, kişi ile işlem arasında hukuken kabul edilebilir, başka anlatımla, dinlenilebilir, korunmaya değer bir ilginin varlığı iken; “kişisel menfaat” ilgisiyle, işlemin, kişinin hukukunu etkilemesi, kişi bakımından hukuk aleminde sonuç doğurması kastedilmektedir. “Güncel menfaat” ise, işlemin kişi üzerindeki hukuki etkisinin doğmak üzere olmasını veya halen sürüyor bulunmasını, uygulanabilir niteliğini yitirmemesini ifade etmektedir. Dolayısıyla, geleceğe yönelik muhtemel menfaat ilgisi, kişilere iptal davası açma hakkı vermemektedir.
Ayrıca 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Temyizin icraya etkisi" başlıklı 367. maddesinde,"
(1) Temyiz, kararın icrasını durdurmaz. İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36 ncı maddesi hükmü saklıdır. Nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez.
(2) Kişiler hukuku, aile hukuku ve taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez." hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacılar vekili tarafından 05/01/2021 tarihinde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü İstanbul 2. Bölge Müdürlüğü'ne yapılan başvuruda; tamamı yabancı olan 50 müvekkili ile Vakıflar Genel Müdürlüğü arasında görülen tapu iptal ve tescil davasının ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı ile lehlerine sonuçlandığı, bu kararın kesinleşmesini takiben Tapu Müdürlüğü nezdinde kararın infazı için müracaatta bulunulacağı, ancak haricen edindiği bilgiye göre Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nce "Yurt Dışında Düzenlenmiş Vekaletnameler" konulu 2015/5 (1767) sayılı Genelge uyarınca yabancı ülkede tanzim edilen vekaletnamelerin fotoğrafsız olmaları halinde işlem yapılmadığını öğrendiği, bu sebeple Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nce bu yönde bir uygulama bulunup bulunmadığının ve kendi adına çıkarılan fotoğrafsız vekaletnameye dayanarak intikal, satış vb. işlemlerin yapılıp yapılmayacağının tarafına bildirilmesinin istenildiği, söz konusu başvuruya ilişkin olarak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü İstanbul 2. Bölge Müdürlüğünce tesis edilen 07/01/2021 tarih ve 48265 sayılı işlemde ise, yurtdışında düzenlenen vekaletname/vekaletnameler ile Tapu Müdürlüklerinde işlem yapılabilmesi için vekaletname üzerinde ilgili kişi/kişilere ait fotoğraf ve bu fotoğraf/fotoğraflar üzerinde düzenleyen kurumun mührünün bulunmasının zorunlu olduğunun belirtildiği, anılan işlem üzerine davacılar tarafından Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Yabancı İşler Dairesi Başkanlığının 11/08/2015 tarih ve 934631 sayılı yazısı ile bildirilen "Yurt Dışında Düzenlenmiş Vekaletnameler" konulu 2015/5 (1767) sayılı Genelge'nin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen 6100 sayılı Kanun'un 367. maddesinde taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararların kesinleşmeden yerine getirilemeyeceği kuralına yer verildiği hususu göz önünde bulundurulmak suretiyle UYAP sistemi üzerinden yapılan sorgulamada; davacılar tarafından tapu iptali ve tescil istemiyle ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açılan davada, anılan Mahkemenin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verildiği, söz konusu karara karşı ise 22/09/2020 tarihinde temyiz başvurusunda bulunulduğu ve dosyanın temyiz aşamasında olduğu görülmektedir.
Bu haliyle, davaya konu edilen Genelge'nin ise yurtdışında düzenlenmiş ve tapu işlemlerine esas alınacak vekaletnamelerle ilgili düzenlemeler getirdiği ve davacılar tarafından açılan tapu iptali ve tescil davası sonucu verilen mahkeme kararının ise temyiz aşamasında olduğu, gerek dava açma tarihi, gerekse de bakılan davanın karar tarihi itibariyle kesinleşmediği hususu birlikte değerlendirildiğinde; davacılar tarafından kesinleşmemiş mahkeme kararı uyarınca Tapu Müdürlüklerinde işlem yapılamayacağı (satış, intikal vb.), dolayısıyla davaya konu Genelge'de yer verilen düzenlemelerin bu aşamada davacılara ve vekillerine uygulanabilmesinin mümkün olmadığı anlaşıldığından, anılan Genelge'de yer alan düzenlemelerin davacıların güncel menfaatlerini ihlal etmediği sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tasarruf İşlemleri Dairesi Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı yazısı ile bildirilen "Vekaletname" konulu 2010/7 sayılı Genelgesinin "Avukatların Dava Vekâleti İle İşlem Yaptırmaları" başlıklı 4. maddesi, (a) bendinde, "Kesinleşmiş mahkeme kararının infazını isteyen avukatın sunduğu dava vekâletnamesinin işleme kabul edilmesi gerekir. Hükmün infazına ilişkin özel yetki ve fotoğraflı vekâletname aranılmasına gerek yoktur." kuralına yer verildiği, dolayısıyla davacılar tarafından açılan tapu iptali ve tescil davası sonucu lehlerine verilen Mahkeme kararının kesinleşmesi durumunda, davacılar vekili tarafından bu kararın icrasına yönelik olarak tapu iptali ve tescil davasının görüldüğü mahkeme dosyasında bulunan vekaletname ile Tapu Müdürlüklerinde işlem yaptırılabileceği dikkate alındığında; yurt dışında düzenlenen vekaletname/vekaletnameler ile Tapu Müdürlüklerinde işlem yapılabilmesi için vekaletname üzerinde ilgili kişi/kişilere ait fotoğraf ve bu fotoğraf/fotoğraflar üzerinde düzenleyen kurumun mührünün bulunmasının zorunlu olduğuna ilişkin düzenlemeye yer veren dava konusu Genelge ile davacıların güncel, kişisel ve meşru bir menfaatinin ihlal edilmiş olduğundan söz edilmesine bu açıdan da olanak bulunmamaktadır.
Belirtilen sebepler uyarınca, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 14/3-c ve 15/1-b maddeleri uyarınca davanın EHLİYET YÖNÜNDEN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ... TL yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık asgari ücret tarifesi uyarınca belirlenen ... TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra, kullanılmayan ... TL yürütmenin durdurulması harcının ise istemleri halinde
davacılara iadesine,
5. Bu kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 (otuz) gün içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 24/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.