Danıştay 10. Daire 2020/6964 Esas 2021/2467 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/6964
Karar No : 2021/2467

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … / …
VEKİLİ : Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürü …

2- … Bakanlığı / …
VEKİLİ : 1. Hukuk Müşaviri Yrd. V. …

DAVANIN_KONUSU : Davacı tarafından, (Mülga) 403 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 25. maddesi, (d) bendi uyarınca ... isimli kişinin Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine ilişkin 05/07/1998 tarih ve 13106 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istenilmektedir.

DAVACININ_İDDİALARI : Davacı vekili tarafından, müvekkilinin Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine ilişkin dava konusu Bakanlar Kurulu kararının usul ve yasaya aykırı olduğu belirtilerek iptali gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idareler tarafından, davaya konu edilen Bakanlar Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince 2577 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca hazırlanan Tetkik Hakiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra, Dairemizce verilen 11/02/2021 tarih ve E:2020/6964 sayılı ara kararı cevabının geldiği görülerek işin esasına geçildi, gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesi, 1. fıkrası, (a) bendinde; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar "iptal davası" olarak tanımlanmış olup, bu davalar idarenin hukuka uygun davranmasını sağlayan en önemli araçlardandır.
Ancak, yargısal denetim amacıyla her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçüler içinde menfaat ilişkisi bulunması koşuluna ihtiyaç vardır. Her olay ve davada, yargı merciine başvurarak dava açan kişinin menfaatinin, iptali istenen işlemle ne ölçüde ihlal edildiğinin takdiri de yargı mercilerine bırakılmıştır.
İptal davası açılabilmesi için gerekli olan menfaat ilişkisi kişisel, meşru, güncel bir menfaatin bulunması halinde gerçekleşecektir. Başka bir anlatımla, iptal davasına konu olan işlemin davacının menfaatini ihlal ettiğinden söz edilebilmesi için, davacıyı etkilemesi, yani davacının kişisel menfaatini ihlal etmesi, işlem ile davacı arasında ciddi ve makul bir ilişkinin bulunması gerekmektedir. Aksi halde, kişilerin kendisine etkisi bulunmayan, menfaatlerini ihlal etmeyen idari işlemler hakkında da iptal davası açma hakkı doğar ve bu durum idarenin işleyişini olumsuz etkiler.
Aynı Kanun'un 14. maddesi, 3. fıkrası, (c) bendinde; ise dava dilekçelerinin "ehliyet yönünden inceleneceği"; 15. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendinde; "ehliyet hususunda Kanun'a aykırılık görülürse, davanın reddedileceği" kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı ... tarafından, 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 25. maddesi, (d) bendi uyarınca ... isimli kişinin Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine ilişkin 05/07/1998 tarih ve 13106 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle bakılan davayı açtığı görülmektedir.
Uyuşmazlıkta; Dairemizin 11/02/2021 tarih ve E:2020/6964 sayılı ara kararı ile davaya konu Bakanlar Kurulu kararıyla ... (03/04/1951 Şırnak doğumlu, T.C. Kimlik No: …) isimli kişinin Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine karar verildiği, bu kararın iptali istemine ilişkin bakılan davanın ise ... (01/07/1945, Irak doğumlu) isimli kişi tarafından açıldığı ve dava dilekçesinde bu kişinin Türk vatandaşlığından çıkarılmadan önceki isminin ... olduğunun belirtildiği hususlarına yer verilerek, davalı idarelerden İçişleri Bakanlığı'na söz konusu Bakanlar Kurulu kararında ismi geçen ... isimli kişi ile davacının aynı kişi olup olmadığının sorulmasına ve bu hususa ilişkin bilgi ve belgelerin onaylı birer örneğinin istenilmesine karar verildiği, anılan ara karara cevaben İçişleri Bakanlığı tarafından gönderilen savunma dilekçesinde ise, Bakanlıkları aleyhine açılan davaya istinaden …-…-… kodlu dosyanın incelendiği, dosyanın ... isimli kişiye ait olduğu ve davacı ... adında herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanmadığı, ... ve ... isimli kişilerin aynı kişi olup olmadıklarının ise tespitinin mümkün olmadığının belirtildiği görülmektedir.
Bu durumda, davaya konu Bakanlar Kurulu kararıyla ... isimli kişinin Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine karar verildiği, ancak davacı ile davaya konu kararda bahsi geçen kişinin aynı kişi olduğuna ilişkin olarak herhangi bir bilgi belgenin dosyaya sunulmadığı görülmekte, ayrıca dosya içerisinde yer alan nüfus kayıt örneğinde, davaya konu karara muhatap ... isimli kişinin 03/04/1951 tarihinde Şırnak ilinde doğduğu, davacı ...'e ait Irak pasaportunda ise davacının 01/07/1945 tarihinde Irak'ta doğduğu bilgisine yer verildiği hususları birlikte değerlendirildiğinde; davacının üçüncü kişi olan ... isimli kişinin Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi kararının iptalini istediği, dolayısıyla anılan kararın iptalini istemesinde kişisel, meşru ve güncel bir menfaatinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Yasa'nın 15. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendi uyarınca davanın EHLİYET YÖNÜNDEN REDDİNE,
2. Aşağıda ayrıntılı gösterilen … TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık asgari ücret tarifesi uyarınca belirlenen … TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 (otuz) gün içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 24/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.