Danıştay 6. Daire 2019/11802 Esas 2021/6898 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11802
Karar No : 2021/6898

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Bursa İli, Yıldırım İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca 30 gün içinde ruhsata bağlanamayacağından yapı sahibi tarafından yıkılmasına, yıkılmadığı takdirde davalı idarece yıkılarak, yıkım masraflarının yapı sahibinden tahsiline ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca 646.560,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yıldırım Belediye Encümeni kararı ile bu kararda hatalı olarak yazılan 50x5000 m ruhsatsız yapının aykırılıktan etkilenen alanının 50x100 m olarak düzeltilmesine, ruhsatsız yapının mühürlenmesine rağmen yapının inşasına devam edildiğinden bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca 30 gün içinde yapı sahibi tarafından yıkılmasına, yıkılmadığı takdirde davalı idarece yıkılarak, yıkım masraflarının yapı sahibinden tahsiline ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca tekerrür hükmünün uygulanması suretiyle 1.293.120,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yıldırım Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davada, para cezasının 1.535.580,00-TL'lik kısmı yönünden davanın reddi, 404.100,00-TL'lik kısmının ise iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı taraflarca istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, davalı idarenin istinaf başvurusunun kararda belirtilen gerekçe ile reddi, davacının istinaf başvurusunun ise kabul edilerek, Mahkeme kararının redde ilişkin kısmının kaldırılması suretiyle bu kısmın iptali yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 07/05/2018 tarih ve E:2017/2415, K:2018/3331 sayılı kararıyla … tarih ve … sayılı Yıldırım Belediye Encümeni kararı ile 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca verilen para cezasına ilişkin kısmının bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının … tarih ve … sayılı encümen kararına ilişkin kısmının kaldırılarak, 646.560,00 TL para cezasının iptali, davalı idarenin istinaf başvurusunun ise kararda belirtilen gerekçe ile reddi yolunda … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın ONANMASINA, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine 25/05/2021 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X) KARŞI OY :
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde; temel para cezasının hesaplanmasında temel kriterler olarak öngörülen yapı inşaat alanı ile yapı sınıfı ve grubunun, teknik ve bilimsel inceleme ve değerlendirmeler sonucu bulunacak temel para cezasının, bazı yönlerden söz konusu kriterlere aykırı hesaplandığının tespit edilmesi halinde, tespit edilen temel para cezası ile para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen (idarenin uyguladığı ve Mahkemesince de hukuka uygun bulunan) arttırımların uygulanarak belirlenen toplam para cezası miktarına göre karar verilebileceği, idarece bulunan miktarın altında tespit edilen para cezasının hükme esas alınabileceği, bir başka ifade ile, temel para cezasının hesaplanmasına ilişkin aykırılıklar tespit edildikten sonra, aykırılıktan etkilenen alan ve/veya yapı sınıfı grubuna ilişkin yapılan tespitler uyarınca hesaplanan miktar esas alınarak dava konusu para cezasının kısmen iptaline kısmen de reddine karar verilmesinin idari yargı denetimi yetkisinin aşılarak, idari eylem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilmesi sonucunu doğurmayacağı sonucuna varılmıştır.
Uyuşmazlıkta; davalı idare tarafından aykırılıktan etkilenen alanın 5.000 m2 olarak hesaplandığı halde, bilirkişilerce, yapı tatil tutanağının mevcut duruma uygun olduğu ifade edilmekle birlikte, aykırılıktan etkilenen alanın 5.096,28 m2 olarak hesaplandığı dikkate alındığında, davalı idarece belirlenen aykırılıktan etkilenen alanın daha düşük miktarda olduğu ve bilirkişiler tarafından belirlenen aykırılıktan etkilenen alanın esas alınmasının davacı aleyhine sonuç doğuracak olması nedeniyle davalı idarenin hesaplamaya dayanak aldığı 5.000 m2'nin aykırılıktan etkilenen alan olarak kabulü gerekmekte olup, Mahkemece artırımlar yönünden değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerektiği, öte yandan, işlemin bir kısmının hukuka aykırılığının saptanmasının, hukuka uygun diğer kısmını da hukuka aykırı hale getirmeyeceği, bu nedenle, işin esasına girilmeksizin dava konusu işlemin iptali yolunda verilen temyize konu İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyorum.

(XX) KARŞI OY:
Dava; Bursa İli, Yıldırım İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca 30 gün içinde ruhsata bağlanamayacağından yapı sahibi tarafından yıkılmasına, yıkılmadığı takdirde davalı idarece yıkılarak, yıkım masraflarının yapı sahibinden tahsiline ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yıldırım Belediye Encümeni kararı ile bu kararda hatalı olarak yazılan 50x5000 m ruhsatsız yapının aykırılıktan etkilenen alanının 50x100 m olarak düzeltilmesine, ruhsatsız yapının mühürlenmesine rağmen yapının inşasına devam edildiğinden bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca 30 gün içinde yapı sahibi tarafından yıkılmasına, yıkılmadığı takdirde davalı idarece yıkılarak, yıkım masraflarının yapı sahibinden tahsiline ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca tekerrür hükmünün uygulanması suretiyle para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yıldırım Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dava konusu para cezasının 1.535.580,00-TL'lik kısmı yönünden davanın reddi, 404.100,00-TL'lik kısmının ise iptali yolunda verilen karara karşı taraflarca istinaf yoluna başvurulması üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince; davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine, davacının istinaf başvurusunun kabul edilerek İdare Mahkemesinin kararının redde ilişkin kısmının kaldırılmak suretiyle para cezası yönünden dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş, para cezasına ilişkin olarak verilen bu karar, davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinin içeriğinde dava konusu yapı hakkında yıkım kararı alınmasının ve söz konusu yapı nedeniyle para cezası verilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek, yıkım ve para cezası yönünden bir ayrım yapılmaksızın … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı Yıldırım Belediye Encümeni kararlarının tamamının iptalinin istenildiği halde, İdare Mahkemesince yıkım hakkında herhangi bir hüküm kurulmadığı anlaşılmaktadır.
Eksik hüküm kurulmak suretiyle verilen Mahkeme kararlarında, eksik hükme ilişkin kısmın bu nedenle bozulması için taraflardan birinin temyizi yeterli olup, her iki tarafın ya da sadece davacı tarafın temyiz yoluna başvurması zorunlu değildir. Zira, eksik hüküm nedeniyle henüz hakkında karar verilmeyen dava kısmında, verilmesi gereken kararın tarafların lehine yada aleyhine olup olmadığı temyiz aşamasında belli olmadığı gibi dava konusu olayda olduğu gibi (yıkım) dava konusu edildiği halde, hakkında yargılama yapılmaksızın eksik hüküm kurulan Mahkeme kararı kısmının, sırf davacının temyize gelmemesi nedeniyle bozulmaması eksik hükme ilişkin karar kısmının dolaylı olarak onanması sonucunu doğuracağı, bunun ise yargı yoluyla hak arama özgürlüğünün sınırını daraltacağı açıktır.
Bu durumda; dava konusu … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı Yıldırım Belediye Encümeni kararlarının yıkıma ve para cezasına ilişkin kısımları incelenerek karar verilmesi gerekirken, yıkım yönünden hüküm kurulmaksızın, dava konusu encümen kararlarının sadece para cezasına ilişkin kısmı hakkında hüküm kurulmak suretiyle verilen İdare Mahkemesi kararında bu yönüyle de hukuki isabet bulunmadığından, yıkım yönünden eksik hükümle verilen Mahkeme kararına karşı taraflarca istinaf yoluna başvurulması üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince sadece para cezasına ilişkin olarak verilen kararın bozulması gerektiği oyu ile aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz.