Danıştay 6. Daire 2019/12025 Esas 2021/6863 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/12025
Karar No : 2021/6863

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Antalya İli, Muratpaşa İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde bulunan binada ruhsatlı projesine aykırı olarak yapılan uygulamaların 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımı ve 31. maddesi uyarınca elektrik ve su hizmetlerinin kesilmesine ilişkin … tarihli ve … sayılı Muratpaşa Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 21/06/2017 tarih ve E:2014/8832, K:2017/4234 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak dava konusu işlemin iptali yolunda ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın ONANMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 25/05/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
3194 sayılı Kanunun "Kullanma izni alınmamış yapılar" başlıklı 31. maddesinde "İnşaatın bitme günü, kullanma izninin verildiği tarihtir. Kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılarda izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmazlar. Ancak, kullanma izni alan bağımsız bölümler bu hizmetlerden istifade ettirilir." hükmü, aynı Kanunun "Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar" başlıklı 32. maddesinde ise; "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshasıda muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmü getirilmiştir.
Yukarıda alıntısı yapılan Kanun maddelerinin incelenmesinden; yapı kullanma izni alınmayan yapıların elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden faydalandırılmamak suretiyle, bu yapıların kullanılmasının (ikamet edilmesinin) engellenmesinin amaçlandığı; ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı olarak başlanan yapılarda ise esas olanın, mühürlenmek suretiyle inşaatın derhal durdurulması olduğu, yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirmesi ya da yapısına ruhsat alması halinde mührün kaldırılmak suretiyle inşaatın devamına izin verilmesine yönelik düzenlemenin ise tamamen "başlanmış yapılara" bir başka ifade ile inşaatı devam etmekte olan yapılara ilişkin olduğu, öte yandan ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan, inşaatı tamamlanmış binaların ise ancak belediye encümen veya il idare kurulu kararını müteakip yıktırılabileceği belirtilmek suretiyle, inşaat halinde olan yapılarla, inşaatı tamamlanmış kullanılmakta olan binalar hakkında ayrıma gidildiği anlaşılmaktadır.
Esasen 3194 sayılı Kanunun 32. maddesinde belirtilen "yapı tatil zaptı"nın düzenleniş amacı öncelikle inşaatı devam eden yapıların mühürlenmek suretiyle durdurulmasını sağlamaktır. İnşası tamamlanmış yapıların ise durdurulmasından bahsedilemeyeceğinden ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak inşası tamamlanmış halde kullanılan binalar hakkında düzenlenecek tutanaklar "durum tespit tutanağı" mahiyetinde olacağından Kanunun amacının kullanılmakta olan binanın mühürlenmesi suretiyle kullanımının engellenmesi ve tahliyesinin sağlanması olmayıp, bu tür binalar ancak Kanunda öngörülen yaptırım olan belediye encümen ya da il idare kurulu kararıyla yıktırılabilecektir.
Yapı tatil tutanağının icrailiği sadece, inşası devam eden yapıların mühürlenmesinde ibaret olmayıp; tutanağın yapıya asılmasını müteakip, durdurulan yapıya ilişkin bir tebligat niteliği taşıması ve yapıya ruhsat alınması veya yapının ruhsata uygun hale getirilmesi için verilen yasal sürenin başlatılmasını sağlamasından kaynaklanmaktadır.
Kaldı ki; mühürleme, yapı tatil tutanağında bulunması gerekli yasal unsurlardan sadece biri olup mühürleme ifadesinin bulunmaması tutanağı hukuka aykırı hale getirmeyeceği gibi söz konusu tutanağın dayanağı olduğu para cezası ve yıkım işlemlerini de sırf bu nedenle hukuka aykırı hale getirmez.
Bir başka ifade ile; inşası tamamlanmış binalar yönünden, ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapının mühürlenerek durdurulduğu hususunun yapı tatil tutanağında açıkça yazılmamış olması, yapı tatil tutanağının ve buna bağlı yıkım ve para cezasının iptal sebebi olamaz,. Zira, ortada durdurulacak inşai faaliyet olmadığı gibi halen kullanılmakta olan, içinde ikamet edilen yapının kullanılmasının engellenmesi belediye encümen veya il idare kurulu kararıyla ancak yıkım şeklinde olacağından, usulüne uygun alınmış bir yıkım kararı ve bunun kesinleşmesini müteakip yıkımın uygulanacağının belli bir süre verilerek tebliği suretiyle, elektrik ve suyun kesildikten sonra tahliyesinin sağlanması mülkiyet hakkının da bir gereğidir. Aksi halde, herhangi bir encümen kararı olmaksızın inşası tamamlanmış ve içinde ikamet edilmekte olan bir binanın yapı tatil zaptı ile mühürlenerek kullanımının engellenmesi, ruhsata bağlanma ya da ruhsat alma imkanı bulunan yapılar hakkında mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde ağır bir müdahale sonucunu doğuracaktır. Bu şekilde mülkiyet hakkına yapılacak müdahalelerin ise uygulamada büyük bir karmaşaya yol açabileceği gibi aynı zamanda ruhsatsız ya da ruhsata aykırı tamamlanmış binalarda 32. madde hükümlerini yıkım ve para cezası yönünden uygulanamaz hale getirebilecektir.
Öte yandan iptal davalarının temel niteliği, haklarında tesis edilen işlemlerin hukuka aykırılığı nedeniyle menfaatleri ihlal edilenlerin, yargı yolu ile hak ve menfaatlerinin korunması, bu yolla hukuk düzeninin sağlanmasında önemli bir güvence oluşturmasıdır. 32. madde uygulamasında, inşası tamamlanmış yapılar yönünden idare tarafından öngörülmeyen ya da uygulanmayan bir yaptırımın (mühürleme/binanın kullanımının kısıtlanması) yargı kararı ile zorunlu hale getirilmesi ya da iptal nedeni sayılması, davacılar yönünden iptal davası ile elde edilmek istenen hukuki korumayı sağlamayacağı, zira yapı tatil zaptının iptali için açılan davada verilen iptal kararı davacının aleyhine olacak şekilde binasının mühürlenmesi sonucunu doğuracağı gibi sırf mühürleme ibaresinin bulunmaması nedeniyle diğer bütün yasal şartları taşıyan ve hukuka uygun olarak düzenlenen yapı tatil tutanakları ve buna bağlı yıkım ve para cezasına ilişkin kararların hukuka aykırı bir şekilde iptali sonucunu doğuracaktır.
Yukarıda açıkladığım nedenlerle temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyu ile Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyorum.