MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : İstanbul 20. İş Mahkemesi


TÜRK MİLLETİ ADINA

A)Davacı İstemi;
Davacı, 05/11/1979 tarihinin sigortalılık başlangıç tarihi olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
B)Davalı Cevabı;
Davanın reddini savunmuştur.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararı;
İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulü ile,davacının ilk defa sigortalı olarak işe başlama tarihinin 05/11/1979 olduğunun tespitine karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
İlk derece Mahkemesi kararına karşı davalılar tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Kararı ve Gerekçesi;
Bölge Adliye Mahkemesince, ‘davacının işe giriş bildirgesi kuruma sunulmuş olmakla hak düşürücü sürenin işlemeyeceği, davacının işe giriş bildirgesindeki sicil nosunun kuruma verildiği yıla ait olduğu, bordro tanığı olarak dinlenen ..."in duruşmadaki beyanında, davacının işe giriş bildirgesinin kuruma verildiği yılda fiilen çalıştığını doğruladığı, tanığın hizmet cetveline göre Mimeray adlı işyerinde 05/11/1979-13/03/1981 tarihleri arasında çalıştığının anlaşıldığı, davacının işe giriş bildirgesindeki sigorta sicil numarasını sonraki yıllarda da kullandığı gerekçeleriyle İstanbul 20. İş Mahkemesinin 23/03/2017 tarihli, 2014/396 Esas-2017/86 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan davalılar vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
E) Temyiz;
SGK, davacının fiili çalışmasının ispat edilemediğini belirterek temyiz etmiştir.
Davalı işveren,davanın hak düşürücü süreden reddi gerektiğini,işe başladığını iddia ettiği tarihte 14 yaşında olduğunu,çocuk yaşta grafikerlik yaptığını iddia etmesinin mantıkla bağdaşmadığını,tanıklardan birinin davacıyı tanımadığını,diğerinin beyanının çelişkili olduğunu,eksik inceleme ile karar verildiğini belirterek temyiz etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe ;
Dava, sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti istemine ilişkindir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1.fıkrasında; "Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir" hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem bordrosunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Aynı zamanda 506 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre sigortalılık niteliğinin, hizmet akdinin kurulması ve 6. madde gereğince çalışmaya başlanması ile edinileceği düzenlenmiştir. 506 sayılı Kanun’un “Sigortalı Sayılmayanlar” başlıklı 3/II-B maddesinde; “Özel kanunda tarifi ve nitelikleri belirtilen çıraklar hakkında, çıraklık devresi sayılan süre içinde analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile bu Kanunun 35"inci maddesi hükümleri uygulanmaz” hükmü öngörülmüştür.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, 15/04/1965 doğumlu davacı adına 05/11/1979 tarihinde işe alındığına dair davalı Mimeray Ofset Matb.Koll.Şti unvanlı 44101 sicil numarada tescilli işyerinden verilen işe giriş bildirgesinin 26/11/1979 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal ettiği, davalı işyerinin matbaacılık-ofset baskı işinden 03/10/1967 -31/05/2001 arası kanun kapsamında olduğu,davacının hizmet cetveline göre, davalı işyerinden Kuruma bildirilen çalışması bulunmadığı, dönem bordrolarının dosyada bulunduğu, bir kısım bordro tanıklarının dinlendiği,davacının sigorta sicil numarasının bildirgenin kuruma verildiği yıla ait olduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacının tespitini istediği tarihte 14 yaşında olduğu,tanık beyanlarından davalı işyerinde çırakların da bulunduğunun anlaşıldığı, davacının çırak olarak çalışıp çalışmadığına dair araştırma yapılmadan eksik inceleme ve araştırma ile sonuca gidildiği görülmektedir.
Yapılacak iş, davacının sigortalı sicil dosyasını Kurumdan getirtmek, davacı ile davalı işveren arasında çıraklık sözleşmesi bulunup bulunmadığını araştırmak, davacının eğitim durumunu,tespiti istenen tarihte okula devam edip etmediğini araştırmak, ihtilaflı döneme ait dönem bordrolarında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, davacının çalışmasında üstün tutulan yönün sigortalıya bir meslek ve sanatın öğretilmesi olup olmadığını, meslek ve sanat eğitimi alıp almadığını ya da davacının işyerinde üretimle ilgili çalışmalara bilfiil katılıp katılmadığını ve çırak olup olmadığını bordro tanıklarına veya bordro tanıklarına ulaşılamaması halinde iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanlarına sorarak araştırmak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
O halde, davalıların istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına ve ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddesi uyarınca (KALDIRILMASINA), ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenlerle (BOZULMASINA), dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı Mimeray Ofset Matbaacılık Kollektif Şti."ye iadesine, 17/06/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.