Danıştay 13. Daire 2019/3472 Esas 2021/1851 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/3472
Karar No : 2021/1851

DAVACI : ... Sendikası
VEKİLLERİ : Av. ... , Av. ...
DAVALI : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
24/07/2019 tarih ve 30841 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan 18/07/2019 tarih ve 8730 sayılı Farklılaştırılmış Akaryakıtlara İlişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının 6. maddesinin 2. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu düzenlemede tüketicinin açık talebinin ne şekilde olması gerektiği hususunda herhangi bir açıklamaya yer verilmediği, dolayısıyla düzenlemenin uygulanmasının ne şekilde olacağı hususunda herhangi bir açıklık olmamasının farklılaştırılmış akaryakıt ikmali neticesinde ortaya çıkacak bir ihtilafın nasıl çözümleneceği sorununu ortaya çıkardığı, olası ihtilafta yazılı ispat yoluna gidilebileceği akla gelse de bunun akaryakıt istasyonlarındaki iş yükünü artıracağının açık olduğu, böyle bir uygulamanın başkaca sorunlara da yol açacağı, bu uygulamanın perakende ticaret ve serbest piyasa mantığı ile uyuşmadığı, uygulanabilirliğinin olmadığı, aynı Kurul kararının 6. maddesinin 3. fıkrasında yer verilen düzenleme karşısında tüketiciden ilave olarak ayrıca açık bir onay aranmasında kamu yararının bulunmadığı, yazılı olarak bilgilendirilen ve bu bilgilendirme ile seçim hakkını serbestçe kullanan tüketicilerin ayrıca bir de açık onaylarının aranmasının yalnızca uygulama problemi ortaya çıkaracağı, iptali istenen düzenlemenin uygulanmasının güç olduğu gibi, olası bir ihtilafta başka problemlere de yol açacağı, bu yönüyle kamu yararının bulunmadığı ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Öncelikle, usûle ilişkin olarak davanın süresinde açılmadığı; esasa ilişkin olarak ise, Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik hükümleri kapsamında, akaryakıtın isminin değiştirilmeksizin özelliğini iyileştirmek maksadıyla ve her hâlükârda hacmen %0.5'ini aşmayacak şekilde katkı maddesinin ilave edilebildiği, bu işlemin sadece rafinerici, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansı sahipleri tarafından yapılabildiği, söz konusu katkı maddesinin ulusal marker ile etkileşime girmemesi ve özelliklerini bozmaması zorunluluğunun bulunduğu, piyasada faaliyet gösteren bazı dağıtım şirketlerinin katkılı yakıtlarını farklılaştırılmış ürün olarak ve katkısız yakıtlarının yanı sıra farklı ticarî isimlerle ve farklı fiyatlarla sattıkları, ayrıca farklılaştırılmış ürünlerin pazarlanması aşamasında tüketicilerin dikkatini çekebilmek adına reklamlarda iddialı ifadelerin kullanıldığının görüldüğü, katkılı akaryakıt satışından kaynaklı 5 kuruşluk farkın toplamda 540 milyon TL'lik bir meblağın tüketicilerden dağıtıcı lisansı sahiplerine transferi anlamına geldiği, tek başına bu büyüklüğün bile konunun kapsamlı olarak düzenlenmesine yönelik ihtiyacı ortaya koyduğu, konu ile ilgili olarak sektör temsilcileri ile toplantı düzenlendiği, farklılaştırılmış akaryakıt hususunun düzenlemeye muhtaç olduğu, bu konudaki düzenlemelerin petrol piyasasının disiplini açısından yerinde olacağının ifade edildiği, farklılaştırılmış akaryakıtlarla ilgili düzenlemelere ilişkin hazırlık aşamasında akaryakıt istasyonlarında motorin, dizel, benzin gibi genel ifadelerle yakıt istendiğinde görevlilerin katkılı akaryakıt ikmal etme eğiliminde olduğunun anlaşıldığı, bu durumunda tüketiciye iradesi dışında maddi yükü daha fazla bir ürünün teslimi anlamına geldiği, farklılaştırılmış ürünün tüketicinin talebine binaen teslim edilmesinin Türk Borçlar Kanunu gereği evleviyetle olması gereken bir durum olduğu, dava konusu madde ile amaçlananın bu durumun vurgulanması ve piyasasının disipline edilmesi olduğu, Kurul tarafından tüketicinin açık talebi için şekil şartı öngörülmeyerek piyasanın esnekliğine uyum sağlanmasının amaçlandığı, ispata ilişkin olarak Kurum'un mevcut düzenlemelerinden daha özel ve kısıtlayıcı bir düzenlemenin yapılmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI ...'İN DÜŞÜNCESİ :
Dava; 24/07/2019 tarih ve 30841 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan 18/07/2019 tarih ve 8730 sayılı Farklılaştırılmış Akaryakıtlara İlişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının 6. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usule ilişkin itirazları yerinde görülmemiştir.
4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un, 5. maddesinin Kurulun yetkilerini düzenleyen yedinci fıkrasının (b) bendinde; "Lisanslara ilişkin onaylarla, bu Kanunda belirtilen sair onayları vermek", (u) bendinde, "Uygun bulduğu konularda Başkanlığı görevlendirmek veya yetkilendirmek." hükümleri ile Kurulun bu yetkilerine değinilmiş, aynı maddenin 9. fıkrasında, "Başkanlık tarafından Kurum personeline verilen yetkiler hariç olmak üzere, Kurumun tüm kararları Kurul tarafından alınır." denilerek Kurulun karar organı olduğu belirtilmiş ve 8. maddesinin 1. fıkrası ile de, Kurulun çalışma usul ve esasları ile başvurularda takip edeceği usullerin yönetmeliklerle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 1. maddesinde, bu Kanunun amacının; yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan temin olunan petrolün doğrudan veya işlenerek güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin piyasa faaliyetlerinin şeffaf, eşitlikçi ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlenmesini sağlamak olduğu ve Kanunun, petrole ilişkin piyasaların sağlıklı ve düzenli işlemelerinin sağlanmasına ve geliştirilmesine yönelik düzenleme, yönlendirme, gözetim ve denetim işlemlerini kapsadığı vurgulanmış, 2. maddesinde tanımlara yer verilmiş, bunlardan bazıları; "Bayi: Bayilik faaliyeti için gerekli donanıma sahip gerçek ve tüzel kişileri, Bayilik: Karşılıklı yükümlülüklerin ekinde fizibilite olan bir sözleşmeye bağlanarak akaryakıt dağıtım şirketleri tarafından gerçek ve tüzel kişilere akaryakıtın kullanıcılara ikmali yetkisi verilmesi işlemini, Dağıtıcı: Akaryakıt dağıtım yetkisi olan ve lisansına işlenmesi halinde depolama, taşıma, ihrakiye ve madeni yağ üretimi işlemleri yapabilen sermaye şirketini, Lisans: Bu Kanuna göre gerçek ve tüzel kişilere piyasada faaliyet gösterebilmeleri için Kurul tarafından izin verildiğini gösterir belgeyi, Piyasa faaliyeti: Petrolün; ithalini, ihracını, rafinajını, işlenmesini, depolanmasını, iletimini, ihrakiye teslimini, taşınmasını, dağıtımını, bayiliğini, Teknik düzenleme(Ek: 25/1/2007-5576/1 md.): Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dahil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi, " şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 3. maddesinin 9. fıkrasında, "Kurum, bu Kanunda tanınan yetkiler dahilinde;
a) Lisans gerektiren faaliyet ve/veya işlemlerin kapsamları,
b) Lisans ile kazanılan hak ve üstlenilen yükümlülükler,
c) Lisans kapsamındaki faaliyetlerin kısıtlanması,
d) Faaliyetin yürütülmesine ilişkin olarak özel şartlar belirlenmesi,
Konularında düzenlemeler yapmaya yetkilidir." hükmü, Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülükleri başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında, "Dağıtıcı lisansı sahipleri, akaryakıt olarak tanımlanan ürünlerin dağıtım hakkına sahip olur.", 6. fıkrasında; "(Ek fıkra: 25/1/2007-5576/2 md.; Değişik altıncı fıkra: 28/3/2013-6455/39 md.) Dağıtıcı lisansı sahipleri, Kurum tarafından belirlenen esaslara uygun olarak bayilerinde kaçak akaryakıt satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir denetim sistemi kurmak ve uygulamakla yükümlüdür. Dağıtıcı lisansı sahibi, Kurumun bu sisteme erişimini sağlar. Kurum; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı,Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarının görevlerinin gerektirdiği ölçüde bu sisteme doğrudan erişimini sağlar. Kurum, yukarıda sayılan kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaç duyacağı bilgi ve belgeleri yine görevlerinin gerektirdiği ölçüde verir. Söz konusu sistemi kurmadığı ya da Kurumca belirlenen usul ve esaslara uygun denetimi sağlayamadığı tespit edilen dağıtıcılara 19 uncu maddede öngörülen miktarda idari para cezası uygulanır. Dağıtıcı lisansı sahipleri, bayi denetim sisteminin kurulmadığı veya kurulan sistemin Kurumca yapılan düzenlemelere uygun bulunmadığı tespit edilen bayilere akaryakıt ikmali yapamaz." hükümleri getirilmiştir.
Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik'de; Yönetmeliğin amacının; petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madeni yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi olduğu, konu ile ilgili tanımlamalara yer verildiği, bunlardan; Standart: Üzerinde mutabakat sağlanmış olan, kabul edilmiş bir kuruluş tarafından onaylanan, mevcut şartlar altında en uygun seviyede bir düzen kurulmasını amaçlayan ortak ve tekrar eden kullanımlar için ürünün özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri ve bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemlerini belirten ve uyulması ihtiyari olan düzenlemeyi, Katkı maddeleri: Akaryakıt ürünlerinin özelliklerini iyileştirmeye matuf organik ve inorganik maddeleri, Teknik düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dahil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi, Ulusal marker: Akaryakıta; rafineri çıkışında, gümrük girişinde, sanayide yan ürün olarak veya diğer şekillerde üretilen veya tasfiye edilmiş kaçak akaryakıttan teknik düzenlemelere uygun olan akaryakıta veya benzin türlerine harmanlanacak etanole ticari faaliyete konu edilmeden önce eklenecek ve akaryakıtın özelliklerini bozmayacak niteliği haiz kimyasal ürünü, Karıştırma: İki akaryakıtın teknik düzenlemesine uygun yeni denizcilik yakıtı oluşturmak üzere birleştirilmesini, Harmanlama: Akaryakıtın ismini değiştirmeksizin, niceliğini ve niteliğini değiştirecek ölçüde akaryakıtla harmanlanan ürün ilavesini, Katkılama: Akaryakıtın ismini değiştirmeksizin, özelliğini iyileştirmek maksadıyla ve her halükarda hacmen % 0,5’i aşmayacak şekilde katkı maddesi ilavesini, tanımladığının belirtildiği, diger taraftan; yurt içinde satışı yapılacak akaryakıtın teknik düzenlemelere uygun olmasının zorunlu, ürünlerin öncelik sırasıyla TS veya EN standartlarına veya bu standartlar da yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara uygun olmasının esas olduğu, mineral ve sentetik esaslı madeni yağların, teknik düzenlemeleri, standartları veya uluslar arası kabul görmüş diğer dokümanları karşılaması gerektiği, mineral ve sentetik esaslı baz yağ ithalatı Gümrük Müsteşarlığınca belirlenen miktar ve belirli teknik ölçümleri yapabilecek donanıma sahip yetkili gümrük idarelerinden yapılacağı, otobiodizel ve etanolün harmanlama işleminin rafinerici ve dağıtıcı, metil tersiyer bütil eterin harmanlama işleminin sadece rafinerici lisansı sahipleri tarafından yapılabileceği, harmanlama ve karıştırma yapılan akaryakıtın piyasaya sunumunda, ulusal markerin gerektiği şart ve seviyede bulunmasının zorunlu olduğu, denizcilik yakıtlarının hazırlanması hariç, akaryakıtların birbiriyle karıştırılamayacağı, katkılamanın, sadece rafinerici, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansı sahiplerince yapılabileceği, dağıtıcı lisansı sahipleri tarafından akaryakıta ilave edilecek olan harmanlama ürünü, marker ve katkı maddelerinin ulusal markerin özelliklerini bozmayacak nitelikte olmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; 5015 sayılı Kanunun 1., 3. ve 7. maddelerine dayanılarak farklılaştırılmış akaryakıtın takibine ve kullanıcıya sunumuna ilişkin usul ve esasları kapsayan 18/07/2019 tarihli ve 8730 sayılı Farklılaştırılmış Akaryakıtlara İlişkin Kurul kararının, 24/07/2019 tarihli ve 30841 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiği, Kurul kararının 3. maddesinin 1 fıkrasında; "a) Farklılaştırılmış akaryakıt: 14/10/2008 tarihli ve 27024 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Petrol Piyasası Fiyatlandırma Sistemi Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (n) bendinde “Farklılaştırılmış Ürün” olarak tanımlanan akaryakıtı, b) Katkı maddesi: Akaryakıt ürünlerinin özelliklerini iyileştirmeye matuf organik ve inorganik maddeleri, c) Katkılama: Akaryakıtın ismini değiştirmeksizin, özelliğini iyileştirmek maksadıyla ve her halükarda hacmen % 0,5’i aşmayacak şekilde katkı maddesi ilavesini, ç) Teknik düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dahil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi" ifade ettiğinin belirtildiği, iptali istenilen 6. maddesinin 2. fıkrasında da; "Farklılaştırılmış akaryakıt ikmali, bayilik lisansı sahipleri tarafından tüketicinin bu konudaki açık talebi olmadan gerçekleştirilmez." kuralı getirildiği, davacı sendika tarafından tüketicinin açık beyanı kavramının muğlak olduğu, nasıl beyan arandığı hususunda açıklık bulunmadığı, uygulamada sorunlara yol açacağı, yazılı beyanın aranması halinde iş yükünün artacağı aksi durumda, olası bir ihtilafta isbat yükünün kimde olacağı sorununu getireceği, diğer taraftan yazılı isbat yükünün kabulü halinde Anayasada düzenlenen angarya yasağının ihlali sonucunu doğuracağı, bu uygulamanın perakende ticaret ve serbest piyasa mantığı ile uyuşmayacağı, 3. fıkra gereğince zaten tüketicinin yazılı olarak bilgilendirileceği, ayrıca açık onay aranmasında kamu yararı bulunmadığı öne sürülerek iptalinin istenildiği anlaşılmaktadır.
5015 sayılı Kanunun bütünü gözönüne alındığında, serbest piyasa ekonomisini benimsediği ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun bu Kanunun amacı doğrultusunda, tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli hizmet verilmesini teminen gerekli düzenlemeleri yapmakla yükümlü olduğu, lisans sahiplerinin piyasa faaliyetlerinde Kurul'un belirlediği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamak ile yükümlü olduğu ve piyasaya arz edilecek akaryakıtın TS standardına uygun olması gerektiği, Yönetmelik de de ayrıntılı olarak düzenlendiği gibi akaryakıtın isminin değiştirilmeksizin özelliğini iyileştirmek maksadıyla hacmen %0,5'i aşmayacak şekilde katkı maddesi ilave edilebildiği, bu işlemin sadece rafinerici, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisans sahiplerince yapılabildiği, sözkonusu katkı maddesinin ulusal marker ile etkileşime girmemesi ve özelliklerini bozmamasının zorunlu olduğu görülmektedir.
Bu şekilde oluşturulan farklılaştırılmış akaryakıtın bir maliyeti olacağı, bunun da tüketiciye yansıyacağı, o nedenle bayilerde akaryakıt ikmallerinde genel ifadeyle akaryakıt istenildiğinde eğer farklılaştırılmış bir yakıt verilecekse tüketicinin açık beyanının olması gerektiği, tüketicinin dikkatinden kaçacak ve tüketiciye ek külfet getirecek şekilde bir satışa izin verilemeyeceği, bu yolla haksız kazanç elde edilmesi sonucunun doğacağı, dava konusu düzenleme yapılmadan önce ilgili sektörün görüşlerinin alındığı, piyasanın disiplini açısından bu düzenlemeye gidildiği, tüketicinin açık talebi ile ilgili şekil şartı öngörülmemesinin piyasa şartları gereği olduğu, ihtilaf hâlinde Borçlar Kanunun genel hükümlerinin uygulanacağı da dikkate alındığında davacının iddialarına itibar edilmemiştir.
Davalı kurumun mevzuattan doğan yükümlülükleri gereği, kendisine tanınan yetki çerçevesinde piyasayı düzenleyici ve disipline edici, tüketicileri korumaya yönelik tedbirler alma ve düzenleme yapma sınırları içersinde alınan dava konusu Kurul kararında sebep ve maksat bakımından mevzuata ve anılan kamu hizmetinin gereklerine aykırılık saptanmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce duruşma için taraflara önceden bildirilen 25/05/2021 tarihinde, davacı vekili Av. ...'ın ve davalı idare vekili Av. ...'in geldikleri, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na tabi, Kanun uyarınca 4 numaralı iş kolunda faaliyet gösteren işveren sendikasıdır.
24/07/2019 tarih ve 30841 sayılı Resmî Gazete'de, farklılaştırılmış akaryakıtın tanımlanmasına ve piyasaya sunulmasına ilişkin usul esasların belirlenmesi amacıyla 18/07/2019 tarih ve 8730 sayılı “Farklılaştırılmış Akaryakıtlara İlişkin Enerji Kurul Kararı” adıyla Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararı yayımlanmıştır.
Davacı sendika tarafından, anılan Kurul kararının 6. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Kurul kararının iptali istenen 6. maddesinin 2. fıkrası, “Farklılaştırılmış akaryakıt ikmali, bayilik lisansı sahipleri tarafından tüketicinin bu konudaki açık talebi olmadan gerçekleştirilmez.” şeklinde iken, 10/10/2020 tarih ve 31270 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 9602 sayılı Kurul kararı ile, “DKA ikmali, bayilik lisansı sahipleri tarafından tüketicinin bu konudaki açık talebi olmadan gerçekleştirilmez.” şeklinde değiştirildiği, "DKA” kısaltması için 9602 sayılı Kurul kararı ile 8730 sayılı Kurul kararının 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi olarak eklenen tanımda “a) Diğer Kodlu Akaryakıt: Kuruma “Diğer” olarak bildirimi yapılan ve fiyat farkı uygulanan akaryakıtı” şeklinde tanımlandığı, yapılan değişiklikle birlikte maddenin kapsamının diğer kodlu akaryakıtlar olarak daraltıldığı görülmekle birlikte, iptali istenen kuralda davacının menfaatini ihlâl eden düzenlemenin yürürlükte kalmaya devam ettiği anlaşıldığından, esasın incelenmesi gerektiği sonucuna varıldığı, öte yandan, davalı idarenin süre aşımına ilişkin itirazları da geçerli görülmeyerek esasın incelenmesine geçildi.

ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un, "Kurulun Petrol Piyasası ile İlgili Görevleri" başlıklı 5/B maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, Petrol Piyasası Kanunu hükümlerini uygulamak, piyasa faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeleri yapmak ve yürütülmesini sağlamak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun görevleri arasında sayılmıştır.
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 1. maddesinde, Kanun'un amacının yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan temin olunan petrolün doğrudan veya işlenerek güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin piyasa faaliyetlerinin şeffaf, eşitlikçi ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlenmesini sağlamak olduğu belirtilerek, Kanun'un, petrole ilişkin piyasaların sağlıklı ve düzenli işlemesinin sağlanmasına ve geliştirilmesine yönelik; düzenleme, yönlendirme, gözetim ve denetim işlemlerini kapsadığı kurala bağlanmış; 2. maddesinde, "Bayi: Bayilik faaliyeti için gerekli donanıma sahip gerçek ve tüzel kişileri; Bayilik: Karşılıklı yükümlülüklerin ekinde fizibilite olan bir sözleşmeye bağlanarak akaryakıt dağıtım şirketleri tarafından gerçek ve tüzel kişilere akaryakıtın kullanıcılara ikmali yetkisi verilmesi işlemini; Dağıtıcı: Akaryakıt dağıtım yetkisi olan ve lisansına işlenmesi hâlinde depolama, taşıma, ihrakiye ve madeni yağ üretimi işlemleri yapabilen sermaye şirketini; Lisans: Bu Kanuna göre gerçek ve tüzel kişilere piyasada faaliyet gösterebilmeleri için Kurul tarafından izin verildiğini gösterir belgeyi; Piyasa faaliyeti: Petrolün; ithalini, ihracını, rafinajını, işlenmesini, depolanmasını, iletimini, ihrakiye teslimini, taşınmasını, dağıtımını, bayiliğini; Teknik düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dâhil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi ... ifade eder." şeklinde tanımlanmıştır.
Kanun'un "Lisansların tâbi olacağı usul ve esaslar" başlıklı 3. maddesinde, Kurum'un, Kanun'da tanınan yetkiler dâhilinde faaliyetin yürütülmesine ilişkin olarak özel şartlar belirlenmesi konusunda düzenlemeler yapmaya yetkili olduğu kuralına yer verilmiştir.
Kanun'un 22. maddesinin ikinci fıkrasında ise "Ayrıca Kurum, yetkilerini Kurul kararıyla özel nitelikli kararlar almak suretiyle de kullanabilir. Özel nitelikli kararlardan kamuoyunu ilgilendiren hususlar ile yapılacak düzenlemeleri açıklamak amacıyla çıkarılacak tebliğler, basın ve yayın araçlarıyla veya özel bültenler ile duyurulur." kuralı yer almaktadır.
Petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madeni yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla yürürlüğe konulan Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik'in "Tanımlar ve Kısaltmalar" başlıklı 4. maddesinde, "Akaryakıt: Benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı, jet yakıtı, motorin türleri, fuel-oil türleri ile biodizeli; Katkı maddeleri: Akaryakıt ürünlerinin özelliklerini iyileştirmeye matuf organik ve inorganik maddeleri; Standart: Üzerinde mutabakat sağlanmış olan, kabul edilmiş bir kuruluş tarafından onaylanan, mevcut şartlar altında en uygun seviyede bir düzen kurulmasını amaçlayan ortak ve tekrar eden kullanımlar için ürünün özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri ve bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması ihtiyari olan düzenlemeyi; Teknik düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dâhil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi; Ürün: Fiziksel veya kimyasal işlem, rafinaj veya diğer yöntemlerle ham petrol ve/veya ürünlerinden elde edilen ürün veya ara ürün herhangi bir hidrokarbonu; Katkılama: Akaryakıtın ismini değiştirmeksizin, özelliğini iyileştirmek maksadıyla ve her hâlükârda hacmen % 0,5’i aşmayacak şekilde katkı maddesi ilavesini ... ifade eder." şeklinde tanımlandığı; "Akaryakıt ile Harmanlanan Ürünler ve Katkı Maddeleri" başlıklı 8. maddesinde, "Katkılama sadece rafinerici, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansı sahiplerince yapılabilir. Dağıtıcı lisansı sahipleri tarafından akaryakıta ilave edilecek olan harmanlama ürünü, marker ve katkı maddelerinin ulusal markerin özelliklerini bozmayacak nitelikte olması zorunludur." kuralına yer verildiği görülmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
5015 sayılı Kanun ile petrol piyasası faaliyetlerinin güven ve istikrar içerisinde geliştirilerek sürdürülmesi amacıyla, tüketicinin ve piyasa taraflarının çıkar ve beklentileri ile kamu politikalarının ilkelerini ortak paydada buluşturacak, şeffaf, eşitlikçi ve verimli işleyişi sağlayacak, rekabet kurallarına uygun, güvenli ve istikrarlı bir yapının kurulması hedeflenmiştir. Bu nedenle, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, petrolün güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin petrol piyasalarında yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlenmesini sağlamakla görevli ve yetkilidir. Kurum'un, anılan Kanun'da tanınan yetkiler dâhilinde, lisans kapsamındaki faaliyetlerin kısıtlanması veya faaliyetin yürütülmesine ilişkin olarak özel şartlar belirlenmesi konularında düzenlemeler yapma yetkisi bulunmaktadır. Kurum bu işlevini yerine getirmek üzere piyasa ile ilgili faaliyetlerin yönlendirilmesi, gözetimi, denetimi ve benzeri konulara ait usûl ve esaslar hakkında düzenleme yapabilecektir.
Nitekim, petrol ve LPG piyasası ile ilgili olarak düzenlemeler yapma yetkisine sahip olan davalı idarenin, 5015 sayılı Kanun'la kendisine tanınan bu yetkiyi dava Kurul kararını yürürlüğe koymak suretiyle kullandığı görülmektedir.
İdarelerin düzenleme yapma yetkisine sahip olduğu alanlarda, bu alanları düzenleyici işlemler ile objektif bir şekilde düzenlemesi gerekmektedir. İdarelerin, işlem tesis ederken kendilerine Anayasa ve yasalarla çizilen çerçeve içinde takdir yetkilerini kullanmaları ve bu yetkilerini kullanırken kamu hizmetinin gereklerini ve kamu yararını göz önünde bulundurmaları gerektiği açıktır.
Dava konusu kuralın, piyasada faaliyet gösteren bazı dağıtım şirketlerinin katkılı yakıtlarını farklılaştırılmış ürün olarak ve katkısız yakıtlarının yanı sıra farklı ticarî isimlerle ve farklı fiyatlarla sattıkları, ayrıca farklılaştırılmış ürünlerin pazarlanması aşamasında tüketicilerin dikkatini çekebilmek adına reklamlarda iddialı ifadelerin kullanıldığının görüldüğü, katkılı akaryakıt satışından kaynaklı 5 kuruşluk farkın toplamda 540 milyon TL'lik bir meblağın tüketicilerden dağıtıcı lisansı sahiplerine transferi anlamına geldiği gerekçesi ile tesis edildiği görülmektedir.
Aktarılan mevzuat uyarınca, lisans sahiplerinin, piyasa faaliyetlerinde, Kurul'un belirlediği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamak ile yükümlü olduğu ve piyasaya arz edilecek akaryakıtın TSE standardına uygun olması gerektiği, Yönetmelik de de ayrıntılı olarak düzenlendiği gibi akaryakıtın isminin değiştirilmeksizin özelliğini iyileştirmek maksadıyla hacmen %0,5'i aşmayacak şekilde katkı maddesi ilave edilebildiği, bu işlemin sadece rafinerici, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisans sahiplerince yapılabildiği, sözkonusu katkı maddesinin ulusal marker ile etkileşime girmemesi ve özelliklerini bozmamasının zorunlu olduğu açıktır.
Bu şekilde oluşturulan farklılaştırılmış akaryakıtın bir maliyeti olacağı, bunun da tüketiciye yansıyacağı, o nedenle bayilerde akaryakıt ikmallerinde genel ifadeyle akaryakıt istenildiğinde eğer farklılaştırılmış bir yakıt verilecekse tüketicinin açık beyanının olması gerektiği, tüketicinin dikkatinden kaçacak ve tüketiciye ek külfet getirecek şekilde bir satışa izin verilemeyeceği, bu yolla haksız kazanç elde edilmesi sonucunun doğacağı, dava konusu düzenleme yapılmadan önce ilgili sektörün görüşlerinin alındığı, piyasanın disiplini açısından bu düzenlemeye gidildiği anlaşılmaktadır.
Davacının, dava konusu düzenlemede tüketicinin açık talebinin ne şekilde olması gerektiği hususunda herhangi bir açıklamaya yer verilmediği, dolayısıyla düzenlemenin uygulanmasının ne şekilde olacağı hususunda herhangi bir açıklık olmamasının farklılaştırılmış akaryakıt ikmali neticesinde ortaya çıkacak bir ihtilafın nasıl çözümleneceği sorununu ortaya çıkardığı iddiası ise farklılaştırılmış ürünün tüketicinin talebine binaen teslim edilmesinin Türk Borçlar Kanunu gereği evleviyetle olması gereken bir durum olması, dava konusu madde ile amaçlananın bu durumun vurgulanması ve piyasasının disipline edilmesi olması, Kurul tarafından tüketicinin açık talebi için şekil şartı öngörülmeyerek piyasanın esnekliğine uyum sağlanmasının amaçlanması, ispata ilişkin olarak ise Kurum'un mevcut düzenlemelerinden daha özel ve kısıtlayıcı bir düzenlemenin yapılmaması karşında geçerli görülmemiştir.
Bu itibarla, davalı Kurum'un mevzuattan doğan yükümlülükleri gereği, kendisine tanınan yetki çerçevesinde piyasayı düzenleyici ve disipline edici, tüketicileri korumaya yönelik tedbirler alma ve düzenleme yapma sınırları içersinde alınan dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 25/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.