Danıştay 8. Daire 2018/2974 Esas 2021/2685 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2974
Karar No : 2021/2685

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müş. …
2- … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1.Aksaray Şehit Önder Güzel Polis Meslek Eğitim Merkezine geçici kaydı yapılan davacı tarafından, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin Ek 3-11-A maddesi uyarınca geçmişinde ruhsal bir hastalık geçirdiğinden bahisle ilişiğinin kesilmesine ilişkin Polis Akademisi Başkanlığının 15/05/2018 tarihli işlemi ile;
2. Anılan işlemin dayanağı olan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin EK-3-11-A-1 maddesindeki "Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafi ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir." hükümde yer alan “Geçmişinde ve” ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Hastane tetkiklerinden de anlaşılacağı üzere herhangi bir psikolojik rahatsızlığının olmadığı, "Medula" kayıtlarında 6 ay önce kullandığı ilaçlardan bahisle olumsuz rapor düzenlendiği, söz konusu anksiyete bozukluğu rahatsızlığından iyileştiği, düzenlemedeki “geçmişinde ve” ifadesiyle hasta olmayan kişilerin de (yani geçmişinde hastalığı geçirenlerin) öğrenciliğe uygun bulunmayacağı şeklindeki düzenlemenin Anayasa ve taraf olduğumuz uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu, dava konusu Yönetmeliğe göre kişinin mesleğe girmeden önce geçirdiği Yönetmelikte geçen türde bir hastalığın mesleğe girmede engel olduğu düzenlenmişken, kişinin mesleği icra ederken bu türden bir hastalığa maruz kalmasının meslekten çıkarma yaptırımına tabi tutulmamasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu, iptali istenen Yönetmelik hükmünün kamu hizmetine girme, eşitlik ve eğitim hakkına ilişkin Anayasa maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI
… BAKANLIĞI'NIN SAVUNMASI :
Üst hukuk normuna uygun olan Yönetmelik maddesi ile bu madde uyarınca tesis edilen bireysel işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

… GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NÜN SAVUNMASI :
Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği A diliminde yer almayan öğrenci adaylarının öğrenciliğe kabul edilmemesinin kamu yararına olduğu, polislik mesleğinin özel sağlık şartlarını gerektiren, 24 saat çalışma esasına dayalı, fiziksel ve ruhsal olarak dayanıklılığın gerekli olduğu bir mesleğe alınmayarak hem şahsın ilerde rahatsızlığının artacağı hem de mesleğin zorlu gereksinimlerini karşılayamayacağından mağduriyetlerin önüne geçildiği, kişilerde psikiyatrik iyilik halinin aranmasının psikiyatrik hastalık özgeçmişinin de sorunsuz olmasıyla ilgili olduğu, psikiyatrik hastalık özgeçmişi için iki yıllık süre sınırlamasının kişi lehine bir düzenleme olduğu, davacının öğrenci statüsünde olmadığı, öğrenci adayı olduğu, davacının bireysel işleme karşı Ankara 1. İdare Mahkemesine kayıtlı davasının bulunduğu, yapılan işlemin mevzuata uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Bireysel işlemin daha önce başka bir dava da kesinleştiğinden bahisle bireysel işlem yönünden davanın incelenmeksizin reddi, düzenleyici işlem yönünden ise davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; Aksaray Polis Meslek Yüksekokulunda aday öğrenci olan davacı tarafından, geçmişinde ruhsal bir hastalık geçirdiğinden bahisle ilişiğinin kesilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile anılan işlemin dayanağı olarak gösterilen Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin EK-3-11-A-1 maddesinde yer alan "Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafif ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir." hükmünün iptali istemiyle Emniyet Genel Müdürlüğü ile İçişleri Bakanlığına karşı açılmıştır.
Dosyanın ve UYAP kayıtlarının incelenmesinden; 18.05.2018 tarihinde Danıştayda bireysel işlem ile dayanağı yönetmelik hükmü birlikte işbu dosyada dava konusu edilmiş iken; aynı bireysel işlemin, İdare Mahkemesinde 21.05.2018 tarihinde açılan davada da "iptalinin" istenildiği; bahse konu davada ... İdare Mahkemesince "dava konusu işlem her ne kadar öğrencilikten ilişik kesmeye ilişkin olsa da, B dilimi sağlık şartlarını taşıyan ve halihazırda aktif bir psikiyatrik rahatsızlığının bulunmadığı sağlık kurulu raporu ile ortaya konulan davacının mezun olduktan sonra polis memuru olarak atanmasına herhangi bir engelin bulunmadığı" gerekçesiyle verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı "İptal" kararının; … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile "dava konusu işlem, davacının Polis Meslek Eğitim Merkezindeki eğitimini tamamlamasından sonra tesis edilmiş olmakla birlikte, sağlık yönünden öğrencilik şartlarını taşıyıp taşımadığına ilişkin işlemler davacı okulu bitirmeden başlamış olup, polis memuru olarak ataması yapılana kadar davacının öğrenci statüsünde olduğunun kabulü gerektiği; uyuşmazlıkta, davacının İdare Mahkemesince sevkedildiği SBÜ Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesince düzenlenen … tarih ve … Sayılı Sağlık Kurulu raporunda "halihazırda aktif bir psikopatolojisinin saptanmadığı, geçirilmiş anksiyete bozukluğu nedeni ile Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği Ek-3-11'e göre (B) diliminde yer aldığı ve Polis Meslek Eğitim Merkezi öğrencisi olmasının uygun olmadığı" yönünde tıbbi kanaat belirtildiği ve ilgili yönetmelik uyarınca (B) diliminde tanımlanan hastalıkların öğrenciliğe engel olduğu hususları dikkate alındığında; belirtilen bu yönleriyle dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı" gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü suretiyle kaldırılarak, davanın reddedildiği; davacının temyiz isteminin ise, Danıştay 8. Dairesinin 12.03.2020 tarih ve E:2019/9637, K:2020/1869 sayılı kararıyla reddedilerek, "dava ret" kararının onandığı anlaşılmıştır.
Dava şartları, mahkemenin davanın esası hakkında yargılamada bulunabilmesi için gerekli olan şartlardır. Diğer bir anlatımla; dava açılabilmesi için değil, mahkemenin davanın esasına girebilmesi için aranan kamu düzeni ile ilgili zorunlu koşullardır.
Dava konusu uyuşmazlığın daha önce bir kesin hüküm ile çözümlenmemiş olması da (olumsuz) dava şartıdır. Birinci dava ile ikinci davanın konusunun, dava sebeplerinin ve taraflarının aynı olması maddi anlamda kesin hüküm oluşturur. Kesin hüküm, hem bireyler için hem de devlet için hukuki durumda bir kararlılık ortaya koyar. Bununla, hukuki güvenlilik ve yargı erkine güven sağlandığından kamu yararı ile doğrudan ilgilidir. Mahkeme, hem davanın açıldığı günde, hem de yargılamanın her aşamasında dava şartlarını kendiliğinden araştırıp inceler ve bu konuda tarafların istem ve beyanları ile bağlı değildir. Dava şartları dava açılmasından hüküm verilmesine kadar varolmalıdır.
Hukuk düzeninde istikrarı ve hukuk güvenliğini sağlama amacı taşıyan kesin hüküm, doktrinde, şekli ve maddi anlamda kesin hüküm olmak üzere iki başlıkta ele alınmaktadır. Şekli anlamda kesin hüküm, yargı yerince verilen karara karşı olağan kanun yollarına başvurulamayacağını dolayısıyla kesin hükümle görülmekte olan davanın şeklen sona ermesi kastedilmektedir. Dava şartı yokluğu (ilk inceleme sorunları) nedeniyle davanın usul yönünden reddine ilişkin kararlar, uyuşmazlığın esası hakkında inceleme yapılmaksızın verildiğinden, yalnızca şekli anlamda kesin hüküm teşkil etmektedir Maddi anlamda kesin hüküm ise; uyuşmazlığın esasını çözen nihai yargı kararlarının, kimse tarafından değiştirilememesini ve daha sonra açılan dava bakımından bağlayıcı olmasını; başka bir anlatımla taraflar arasındaki uyuşmazlığın bir daha dava konusu yapılamamasını ifade etmektedir.
Uyuşmazlığın çözümü için, idari yargı yerlerince verilen kararların maddi anlamda kesin hüküm niteliği taşıyıp taşımadığının irdelenmesi gerekmektedir. Buna göre, gerek yargısal içtihatlarda, gerekse doktrinde, davanın esastan reddine ilişkin kararların mutlak anlamda kesin hüküm niteliği taşımadığı, ancak tarafların ve davanın dayandığı sebeplerin aynı olması halinde nispi anlamda kesin hükümden bahsedilebileceği kabul edilmiştir. İptal kararları ise, işlemin hukuka aykırı olduğunu ortaya koymak suretiyle işlemi hukuken ortadan kaldırdığından; daha önce verilen iptal kararı, işlemle ilişkisi bulunan kişilerin, aynı işlemin iptali istemiyle açacakları davalarda kesin hüküm etkisini göstermektedir.
Bakılan davada da; bireysel işlem yönünden aynı iddialar ile iki ayrı yerde dava açılmış, yapılan yargılama sonucunda verilen "ret kararı" Danıştay 8. Dairesinin de incelenmesinden geçmek suretiyle kesinleşmiş olduğundan; bireysel işlem yönünden işin esasını inceleme imkanı kalmamıştır.
Birel işlemin dayanağı olarak gösterilen Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin EK-3-11-A-1 maddesinde yer alan "Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafi ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir." hükmüne gelince;
Bahse konu Yönetmeliğin EK-3-11-A-1 maddesinde, 29.09.2019 tarih ve 30903 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik ile değişiklik yapılmış ise de; davacının iptalini istediği kısım aynı şekilde mevcut olduğundan işin esasını incelemek gerekmektedir.
3201 sayılı Emniyet teşkilatı Kanununun 4. Maddesinde, "Polis, silahlı icra ve inzibat kuvveti olup üniformalı ve sivil olmak üzere iki kısımdır....
Her hizmet bölümü için gerekli görev ve çalışma şartları ile bir hizmet bölümünden diğerine aktarılmada gözönünde bulundurulacak esaslar ve sağlık şartları, İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirtilir."; hükmü getirilmiştir.
Emniyet Hizmetleri Sınıfında görev yapan kamu personelinin 24 saat çalışma esasına göre ve her türlü ortamda görev yapabilecek nitelikte fiziksel ve ruhsal sağığa sahip olması gerektiği şüphesiz olup; ateşli silah taşımak ve gerektiğinde kullanmak zorunda kalan bu personelin mesleğe girişte hangi sağlık şartlarını taşımaları gerektiğini dair ilgili hastanelerden görüş almak suretiyle hazırlandığı ve yukarıda yer alan Yasa hükmüne dayanılarak yürürlüğe konulduğu anlaşılan bahse konu Yönetmelikte; Emniyet Teşkilatına alınacak öğrenci adaylarının, geçmişinde de ruhsal hastalık bulunmaması gerektiğine dair düzenleme yapılmasında, üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; davanın Yönetmelik hükmü açısından esastan reddine; birel işlem yönünden ise Kesin Hüküm Nedeniyle İncelenmeksizin Reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 26/05/2021 tarihinde, davacı vekili Av. …'in ve davalı İçişleri Bakanlığı'nın vekili Hukuk Müş. …, davalı Emniyet Genel Müdürlüğü vekili Av. …'ın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği, 04/06/1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 4. maddesi, 25/04/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 30. maddesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun ek 24. maddesinde;"...Polis meslek eğitim merkezlerinin kuruluş ve çalışma usûl ve esasları; bu merkezlerde eğitime alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, (…)(3) yapılacak sınavlar, disiplin ve eğitim-öğretimle ilgili konular, öğrenciliğin sona ermesi, tazminat ve yükümlülük esasları ile giyecekleri kıyafetler ve diğer hususlar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Söz konusu düzenlemeye dayanılarak çıkarılan ve 06/06/2015 tarihli ve 29378 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Polis Meslek Eğitim Merkezleri Giriş Yönetmeliği'nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, Polis Akademisi Başkanlığına bağlı Polis Meslek Eğitim Merkezlerine alınacak öğrencilerde aranılacak şartlar ile giriş sınavlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.", "Adaylarda aranılacak nitelikler" başlıklı 8. maddesinde; "POMEM’lere başvuru yapacak adaylarda aşağıdaki şartlar aranır.... f) Sağlık Yönetmeliğinde belirtilen şartları taşımak,..."; "Geçici kayıt" başlıklı 17 maddesinin ikinci fıkrasında; "Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığınca “Polis Meslek Eğitim Merkezi Öğrenci Adayı Olamaz” kararı verilen adayların ilişikleri, Başkanlık onayı ile kesilir ve POMEM’lere gereği yapılmak üzere bildirilir." hükümlerine yer verilmiştir.
03/01/2018 tarih ve 30290 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasında "...ğ) Öğrenci: Giriş raporları, Daire Başkanlığınca “Öğrenci Olur” şeklinde onaylanan öğrenci adaylarından, okullara kesin kaydı yapılanları, h) Öğrenci adayı: Okullara girmeye hak kazanılmasından itibaren, giriş raporlarının Daire Başkanlığınca “Öğrenci Olur” şeklinde onaylanmasına kadar geçen süredeki adayları,...", "Okullara alınacak öğrenci adaylarında aranacak sağlık şartları" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında "Okullara alınacak öğrenci adayları, A dilimi sağlık şartlarına uygun olmak zorundadırlar...", "Öğrenci adaylarının giriş raporlarının ve diğer belgelerinin sağlık komisyonunca incelenmesi" başlıklı 10. maddesinde "...(4) Öğrenci adayı hakkındaki kesin karar, inceleme tarihindeki mevcut sağlık durumuna göre verilir. Tedavi veya operasyonla düzelebilen patolojilerin adaylıktan önce düzeltilmiş olması gerekmektedir. Bu tür tedavi ve operasyonlar için inceleme tarihinden sonra hiçbir şekilde süre verilemez. Öğrenci adayı hakkındaki “Öğrenci Olur” veya “Öğrenci Olamaz” şeklindeki nihai kararlar sağlık komisyonu tarafından verilir...", "Öğrencilerin sağlık durumlarının değerlendirilmesi ve sağlık dosyası oluşturulması" başlıklı 11. maddesinde "...(5) Öğrencilerin hastalık, kaza, yaralanma ve diğer nedenlerden dolayı aldıkları raporlar, okul kurum tabipliklerine veya İl Emniyet Müdürlüğü kurum tabipliklerine incelettirilir. Bu birimlerde hekim yoksa ilgili raporlar il sağlık müdürlüğüne incelettirilir. Tüm branşlar için C-D-E dilimi sağlık şartlarını, psikiyatrik hastalıklar için B-C-D-E dilimi sağlık şartlarını taşıdığı kanaati oluşan öğrencilere bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde son durum ve dilim belirtir sağlık kurulu raporu aldırılır. (Ek cümle:RG-18/3/2021-31427) Öğrenci hakkında düzenlenmiş herhangi bir rapor bulunmasa dahi, sağlık komisyonunun veya idarenin lüzum görmesi halinde, öğrenci tam teşekküllü hastanelere sevk edilerek, bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde son durum ve dilim belirtir sağlık kurulu raporu aldırılır. (6) Aldırılan bu raporlardan; tüm branşlar için C-D-E dilimi, psikiyatrik hastalıklar için B-C-D-E dilimi sağlık şartlarını taşıyanların raporları sağlık dosyasına ilave edilerek Daire Başkanlığına gönderilir. Sağlık komisyonunda, öğrencilerin son durum ve dilim belirtir sağlık kurulu raporları ve sağlık dosyaları incelenir. A-B-C dilimi sağlık şartlarını taşıyanlara, “öğrenciliğe devam eder”, D-E dilimi sağlık şartlarını taşıyanlara ise “öğrenciliğe devam edemez” kararı verilir. (7) Psikiyatrik hastalıklar açısından C dilimi sağlık şartlarını taşıyanlar öğrenciliğe devam edemezler. (8) Psikiyatrik rahatsızlıklar hariç, D dilimi sağlık şartlarını taşıyan öğrencilerden isteyenler, Emniyet Teşkilatında Emniyet Hizmetleri Sınıfı dışında uygun bir hizmet sınıfına atanırlar. E dilimi sağlık şartlarını taşıyan öğrenciler ile psikiyatrik rahatsızlık nedeniyle okullardan ilişiği kesilenler Emniyet Teşkilatında Devlet memurluğuna atanamazlar.", Ek-3 /11- Ruh Sağlığı ve Hastalıkları kısmı A diliminde "A) Bu sisteme ait kronik hastalığı, sürekli diyet veya ilaç tedavisiyle kontrol altında tutulmayı gerektirecek bir hastalığı olanlar öğrenciliğe kabul edilmezler. Bu bölümde ifade edilmemiş tanılarda, kişinin muayenesini yapan ilgili uzman doktor ve sağlık kurulu, hastalığın seyri ve derinliğini dikkate alarak, bu Yönetmeliğin 21 nci maddesine göre uygun olan dilim için karar verir. B-C-D dilimlerinde tanımlanan hastalıklar öğrenciliğe engeldir. 1) Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafif ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir. Açıklama: Son iki yılın semptomsuz ve tedavisiz geçirilmesi psikiyatrik yönden sağlam kabul edilir. Fakat C ve D diliminde geçen tanılar için süre ayrımı yoktur, öğrenciliğe engeldir. Ayrıca onikofaji (tırnak yeme), trikotilomani (saç, kirpik, kaş vb yolma) gibi durumların mevcudiyetinde daha ayrıntılı değerlendirilerek A dilimi kapsamında olup olmadığına karar verilir. 2- Self mutilasyon (kendine zarar verme girişimi, yıkıcı davranım, dürtü kontrol ve davranım bozukluğu) öğrenciliğe engeldir." hükümleri yer almaktadır.
29/09/2019 tarihinde Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nin eklerinde yapılan değişiklikle Ek-3 /11- Ruh Sağlığı ve Hastalıkları kısmı A dilimi "Bu sisteme ait kronik hastalığı, sürekli diyet uygulamasıyla veya ilaç tedavisiyle kontrol altında tutulmayı gerektirecek bir hastalığı, tedavisiz şekilde remisyonda olsa dahi sürekli olarak kontrol altında tutulmayı gerektirecek bir hastalığı olanlar öğrenciliğe kabul edilmezler. Bu bölümde ifade edilmemiş tanılarda, kişinin muayenesini yapan ilgili uzman doktor ve sağlık kurulu, hastalığın seyri ve derinliğini dikkate alarak, bu Yönetmeliğin 21 nci maddesine göre uygun olan dilim için karar verir. B-C-D dilimlerinde tanımlanan hastalıklar öğrenciliğe engeldir. (1) Ruh sağlığı ve hastalıkları yönünden; a) Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafif ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir. Son iki yılın semptomsuz ve tedavisiz geçirilmesi psikiyatrik yönden sağlam kabul edilir. Fakat C ve D diliminde geçen tanılar için süre ayrımı yoktur, öğrenciliğe engeldir. b) Geçmiş muayene ve tedavi ayrıntıları ile geçmiş ilaç kayıtlarını gösteren sistemler üzerinden, kişilerin son iki yıl içerisinde psikiyatrik yönden muayene olduklarına veya psikotrop ilaç kullandıklarına dair kayıtları görüldüğünde; 1) Psikotrop ilacın reçete edildiği ilgili sağlık hizmeti sunucusundan, bahse konu tarihte kişiye psikotrop ilaç reçete edilmesine neden olan muayene ayrıntılarını, tüm klinik bulguları ve diğer ayrıntıları açıklayan bir epikriz raporu getirmesi istenir ve bahse konu psikotrop ilacın hangi sebeple reçete edildiği anlaşılmaya çalışılır. Bu epikriz raporunu kişi kendisi temin ederek getirir. 2) Epikriz raporu görülmesi halinde; psikotrop ilacın reçete edildiği tarihte, kişinin, psikiyatrik tanı kriterlerini karşılayacak düzeyde psikopatolojisinin olup olmadığına, bahse konu psikotrop ilacın psikiyatrik tanı haricindeki diğer branş muayenelerindeki patolojik sürece destek olması amacıyla yazılıp yazılmadığına karar verilir. Bahse konu psikotrop ilacın, psikiyatrik tanı ve tedavi amacıyla yazılmadığına, epikriz raporundaki klinik durumun kısa süreli semptomlarla seyreden ancak psikiyatrik hastalık sınıflaması içinde yer almayan bir klinik durum olduğuna veya tanı kriterlerini doldurmayan geçici bir klinik durum olduğuna karar verilmesi halinde kişi hakkında öğrenci olur kararı verilebilir. (C ve D diliminde geçen tanılar için süre ayrımı yoktur, öğrenciliğe engeldir) Son iki yıl içerisinde psikiyatrik tanısı olduğu anlaşılanlara öğrenci olamaz kararı verilir. 3) Son iki yıl içerisinde kişilerin psikiyatrik yönden muayene olduklarına veya psikotrop ilaç kullandıklarına dair kayıtları görüldüğünde ve psikotrop ilacın reçete edildiği zamana ait epikriz raporu görülemediğinde, psikiyatrik tedavi geçmişi nedeniyle kişi hakkında öğrenci olamaz kararı verilir. c) Onikofaji (tırnak yeme), trikotilomani (saç, kirpik, kaş vb yolma) gibi durumların mevcudiyetinde daha ayrıntılı değerlendirilerek A dilimi kapsamında olup olmadığına karar verilir." şeklinde değiştirilmiştir.
Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin EK-3-11-A-1 maddesindeki "Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafi ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir." hükümde yer alan “Geçmişinde ve” ibaresi yönünden;
29/09/2019 tarihinde Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nin eklerinde değişiklik yapılmışsa da, davacının iptalini istediği kısım aynı şekilde mevcut olduğundan işin esasını incelemek gerekmektedir.
Polislik mesleği, gece-gündüz, ağır şartlarda görev yapılan silahlı hizmet olup, söz konusu meslek mensuplarının yasal şartlar oluştuğunda silah kullanma zorunlulukları da bulunduğundan, bu meslekte görev yapanlarda, sağlık açısından bazı şartların aranması gerektiği kuşkusuz olup, ülkede güvenlik ve asayişin sağlanması görevini yürütecek olan personelin görevi gereği özel olarak seçileceği açıktır.
Polis Meslek Eğitim Merkezleri Giriş Yönetmeliği ile Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, polislik mesleğinin özelliği göz önünde bulundurularak, ileride bu mesleği yapacak olan Polis Meslek Eğitim Merkezi öğrencilerinin sağlık koşullarının mesleğin gereklerine uygun olmasının amaçlandığının anlaşıldığı; bu kapsamda, Polis Meslek Eğitim Merkezi öğrencilerinde, bazı sağlık koşullarının aranması, hizmetin gereği gibi ifa edilmesi açısıdan önem taşımakla birlikte, bu koşulların, hizmetin aksatılmamasına yönelik olması, diğer bir deyişle, hizmetin gereklerine uygun olarak belirlenmesi gerekmektedir.
Bu durumda; Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin iptal edilmesi istenilen ibaresi, polislik mesleğinin nitelik ve gereksinimleri dikkate alınarak, kamu yararı ve hizmetin gereklerinin yerine getirilmesi amacını taşıdığı, dolayısıyla dava konusu düzenlemenin mevzuata aykırı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Davacı tarafından düzenlemedeki “geçmişinde ve” ifadesiyle hasta olmayan kişilerin de (yani geçmişinde hastalığı geçirenlerin) öğrenciliğe uygun bulunmayacağı şeklindeki düzenlemenin Anayasa ve taraf olduğumuz uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu ileri sürülmüşse de; söz konusu düzenlemenin bazı özel rahatsızlıklar bakımından ve tekrarlayabilme olasılıkları göz önünde tutularak öngörüldüğü, ayrıca söz konusu düzenlemenin devamında bu sürenin (A) ve (B) dilimindeki hastalıklar için iki yılık bir süre ile sınırlı olduğunun düzenlendiği görüldüğünden iptali istenilen düzenlemenin üst hukuk normlarına aykırı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Kaldı ki davalı İdarenin 29/09/2019 tarihinde yapmış olduğu Yönetmelik değişikliği ile söz konusu düzenleme nedeniyle ortaya çıkabilecek tereddütleri de giderdiği görülmektedir.
Diğer taraftan davacının diğer bir iddiası olarak dava konusu Yönetmeliğe göre kişinin mesleğe girmeden önce geçirdiği Yönetmelikte geçen türde bir hastalığın mesleğe girmede engel olduğu düzenlenmişken, kişinin mesleği icra ederken bu türden bir hastalığa maruz kalmasının meslekten çıkarma yaptırımına tabi tutulmamasının Anayasa da yer alan eşitlik ilkesine aykırı olduğu ileri sürülmüşse de; Anayasada bulunan “eşitlik” kuralı, Anayasa Mahkemesi kararlarıyla da hüküm altına alındığı gibi mutlak eşitlik anlamına gelmemekte olup aynı düzenlemelerin aynı durumda bulunanlara yine aynı şekilde uygulanmasını ifade etmekte olup, davacının Polis Meslek Eğitim Merkezine kesin kaydının henüz yapılmadığı, geçici kaydının yapıldığı, henüz öğrenci adayı olduğu, söz konusu Yönetmelikte öğrenci adayları ile öğrenciliğin tanımının yapıldığı ve farklı statüde bulundukları görüldüğünden farklı düzenlemelere tabi tutulmalarının eşitlik ilkesine aykırı olmadığı açıktır.
Polis Akademisi Başkanlığının 15/05/2018 tarihli işlemi yönünden;
Aksaray Şehit Önder Güzel Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğü'ne 21. dönem öğrencisi olarak geçici kaydı yapılan davacının, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nde aranan sağlık şartını taşımadığından bahisle ilişiğinin kesildiği, söz konusu işleme karşı hem ... İdare Mahkemesinde hem de Dairemizde dava açıldığı, ... İdare Mahkemesinin verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, davalı idarece söz konusu kararın bozulması için yapılan istinaf başvurusunun … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile istinaf başvurusunun kabulüne, başvuruya konu mahkeme kararının kaldırılmasına; davanın reddine karar verildiği, bahsi geçen karar davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 12/03/2020 tarih ve E:2019/9637, K:2020/1869 sayılı kararı ile onandığı ve kesinleştiği görülmektedir.
Bir yargı kararı, yasalarda belirlenen usullere uygun olarak verildikten, itiraz ya da yasa yollarından geçerek veya bunlara ilişkin başvuru süreleri sona ererek kesinleştikten sonra değişmez bir nitelik kazanır. Yargı kararlarının bu değişmezlik kuvvet ve niteliğine “kesin hüküm” denilmektedir [TELLİ, S. Tekin, “İdari Yargıda Kesin Hüküm”, İdare Hukuku ve İdari Yargı ile İlgili İncelemeler I, Ankara 1976, s. 103]. Yargı yerlerinin bu şekilde verdiği kararlar kesin hüküm halini alınca, hukuksal gerçek olarak kabul edilir. Kararı veren mahkeme de dahil olmak üzere hiçbir merci kural olarak (yargılamanın yenilenmesi hariç) bu karara dokunamaz. Bu durum hukuki barışın ve yargıya güvenin amaçlanmasının bir sonucudur. Kesin hükümler, yargılamanın iadesi yoluyla ortadan kaldırılmadıkça tarafları bakımından varlığını ve hukuki sonuçlarını muhafaza eder.
Bu durumda davacının iptalini istediği bireysel işlemin Dairemizi kararı ile kesinleştiği anlaşıldığından, bireysel işlem yönünden işin esasının incelenme olanağı bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin EK-3-11-A-1 maddesindeki "Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafi ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir." hükümde yer alan “Geçmişinde ve” ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE oyçokluğuyla,
2. Polis Akademisi Başkanlığının 15/05/2018 tarihli işlemi yönünden DAVANIN İNCELENMEKSİZİN REDDİNE oybirliğiyle,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
26/05/2021 tarihinde karar verildi.


KARŞI OY
(X) - Dava; Aksaray Şehit Önder Güzel Polis Meslek Eğitim Merkezine geçici kaydı yapılan davacı tarafından, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin Ek 3-11-A maddesi uyarınca geçmişinde ruhsal bir hastalık geçirdiğinden bahisle ilişiğinin kesilmesine ilişkin Polis Akademisi Başkanlığının 15/05/2018 tarihli işlemi ile anılan işlemin dayanağı olan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin EK-3-11-A-1 maddesindeki "Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafi ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir." hükümde yer alan “Geçmişinde ve” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
Çağımız koşullarında hemen herkesin çeşitli şekillerde kaygı ve strestle karşılaştığı ve bunu yenmek içinde bir çoğunun psikiyatristlerden yardım aldığı ve çeşitli ilaçlar kullandığı görülmekte olup, Yönetmelikte bu hususlar, kullanılan ilaçlar, süreleri ve etkileri göz önüne alınarak bir düzenlemesi yapılması gerekirken, söz konusu düzenlemede ayrıntılara girilmeden, hastalıkların sebepleri irdelenerek bir araştırma yapılmadan topyekün bir şekilde belirleme yapıldığı ve hastaların sadece mevcut durumu değil geçmiş kayıtlarının da bu çerçevede değerlendirildiği anlaşılmaktadır.
Nitekim sonraki tarihte yapılan Yönetmelik Değişikliği ile nesnel ve ayrıntılı kriterlerin getirilmesi de davaya konu Yönetmelik'in bu maddesinin eksik düzenlendiğini göstermektedir.
Bu durumda eksik düzenleme nedeniyle Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin EK-3-11-A-1 maddesindeki "Ruhsal yönden sağlam olacaktır. Geçmişinde ve halen hiçbir ruhsal hastalık, intihar girişimi, hafi ve orta derecede konuşma bozuklukları ve kişilik bozukluğu olmayacaktır, bulunması durumunda öğrenciliğe engeldir." hükümde yer alan “Geçmişinde ve” ibaresinin iptaline karar verilmesi oyuyla çoğunluk görüşüne katılmıyorum.